Τα κτίρια αφηγούνται

«Οι ανάγκες της πόλης καταστρέφουν αδιάκοπα κάποια κατάλοιπα προηγούμενων εποχών. Δεν θα μπορούσαν άραγε να αναζητήσουν μιαν άλλη τοποθεσία για πρωτεύουσα; […] Δεν θα μπορούσαν, άραγε, να αφήσουν την Αθήνα έρημη, σιωπηλή, ανέγγιχτη, όπως είναι η Πομπηία;». Σε πείσμα όλων των αρχαιολατρών, όπως ο γάλλος αρχαιολόγος Σαρλ Ερνέστ Μπελέ, που το 1855 σημείωνε με θλίψη ότι «η Πομπηία έχει παραμείνει το ένα ιερό του αρχαίου βίου, ενώ η Αθήνα έχει ήδη γίνει μία συνηθισμένη πόλη», η Αθήνα δεν εξελίχθηκε σε μια μουσειακή πόλη, παγωμένη στον χρόνο για να διασώσει τη μνήμη του κλέους της αρχαίας πόλης. Απέκτησε στα νεότερα χρόνια δική της ζωή ως νέα πόλη. Σταθμούς αυτής της εξέλιξης παρακολουθήσαμε τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες στο αφιέρωμα του «Βήματος» «Αθήνα, η σύγχρονη γόησσα» με οδηγούς πρόσφατες μελέτες και λευκώματα, που εστιάζουν τα περισσότερα – και όχι άνευ λόγου – στον 19ο αιώνα, ο οποίος διαμόρφωσε όχι μόνο τον χάρτη και το αρχιτεκτονικό πρόσωπο της νέας Αθήνας αλλά και την κοινωνία της νέας Ελλάδας.

Αυτή η διαδρομή στον χώρο και στον χρόνο ολοκληρώνεται σήμερα με το βιβλίο της Νάντιας Γεωργακοπούλου Επιστροφή στη νέα Αθήνα (Αλεξάνδρεια, 2021). Με σπουδές Ιστορίας και Αρχαιολογίας στην Αθήνα και καριέρα στο μάρκετινγκ και αργότερα στον τραπεζικό τομέα, η συγγραφέας οργανώνει το υλικό της ως έναν ιδιοσυγκρασιακό περίπατο στην πόλη, και, με αφορμή εμβληματικά κτίρια, δρόμους και πλατείες, παρουσιάζει την ιστορία των αρχιτεκτονημάτων και της περιόδου που δημιουργήθηκαν αλλά και την προσωπική ιστορία των ενοίκων τους (γαλαζοαίματοι, ευεργέτες, πολιτικοί, αρχιτέκτονες κ.ά.), τιμώντας όλους αυτούς που «έχουν πια καταλήξει αδιάφορα ονόματα δρόμων». Παράλληλα, ανοίγει τον φακό της για να συμπεριλάβει την κοινωνική ή την επαγγελματική τάξη στην οποία αυτοί ανήκαν αλλά και τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας στη διάρκεια του 19ου αιώνα.