Τα αρχαία πάθη των Ιώνων

Η Εξημέρωση προέρχεται από το θέατρο: ανέβηκε ως 24λεπτη παράσταση τον Ιούνιο του 2018 στο Θέατρο της Στουτγάρδης, σε σκηνοθεσία της Γεωργίας Μαυραγάνη, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Θεάτρου «The Future of Europe», εκπροσωπώντας την επίσημη συμμετοχή της Πειραματικής Σκηνής. Το κείμενο της παράστασης ξαναδουλεύτηκε από τον Δημοσθένη Παπαμάρκο και ανέβηκε, πάλι σε σκηνοθεσία της Γ. Μαυραγάνη, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση τον περασμένο Ιανουάριο. Η μορφή του κειμένου (συνδυασμός τριτοπρόσωπης και πρωτοπρόσωπης αφήγησης, σύντομοι, ακαριαίοι διάλογοι και παρέμβλητοι στίχοι), όπως και η έκδοσή του σε βιβλίο, μας επιτρέπουν να το διαβάσουμε και ως ένα σιβυλλικό πεζογράφημα, που συνδέει την τραγωδία του Φρυνίχου Μιλήτου Αλωσις (εκείνη που έκανε τους Αθηναίους να του επιβάλουν πρόστιμο επειδή τους υπενθύμισε οικεία κακά) με τα δεινά (τους διωγμούς και τους εκπατρισμούς) της εποχής μας.

Περί τα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα δύο εξαιρετικά ευημερούσες ελληνικές πόλεις, η Μίλητος στη Μικρά Ασία και η Σύβαρις στον κόλπο του Τάραντα, έπεσαν στα χέρια των πολιορκητών τους (οι Πέρσες άλωσαν τη Μίλητο και οι Κροτωνιάτες τη Σύβαρι). Στην Ανατολή κατέπεσε η υψηλή ευημερία ενώ στη Δύση κατατροπώθηκε ο τρυφηλός και ο έκλυτος βίος. Για τον μάντη ο οποίος θα αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Εξημέρωση το αποτέλεσμα δεν αλλάζει. Οι Ιωνες από τη μια και από την άλλη πλευρά της θάλασσας βυθίστηκαν στη δίνη του πολέμου και στο πένθος ως θύματα ενός τεράστιου εξανδραποδισμού. Θύματα τα οποία ο μάντης συναντά στον Κάτω Κόσμο, σε μια παντελώς απέλπιδα Νέκυια, σε μια συνεύρεση που δεν μπορεί να αποκαταστήσει το παραμικρό. Κι αν ο Φρύνιχος τιμωρήθηκε επειδή προσπάθησε να εξοικειώσει τους Αθηναίους με την καταστροφή (να εξημερώσει τα πάθη τους), και ο μάντης από τη μεριά του δεν είναι σε θέση να ανακαλύψει καμία διέξοδο ή λύτρωση, όπως κι αν την ονομάσουμε: συγχώρηση, αυτογνωσία, κατανόηση ή αγάπη. Ο μάντης θα συνομιλήσει με τους νεκρούς σε μιαν άβυσσο απουσίας, σε ένα αδειασμένο από οποιοδήποτε νόημα πεδίο, σε ένα κενό μεταξύ ζωής και θανάτου, όπου το πάνω χέρι έχει πάρει σαφώς ο θάνατος.