Η συζήτηση με τον Γιοάν Σαπουτό προγραμματιζόταν για καιρό προτού οι αντίξοες περιστάσεις της πανδημίας, ακαδημαϊκών και εκδοτικών υποχρεώσεων τής επιτρέψουν τελικά να πραγματοποιηθεί. Επίκαιρο σε μια εποχή διάχυσης και κανονικοποίησης του ακροδεξιού λόγου στη γαλλική και στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, το βιβλίο του 44χρονου γάλλου ιστορικού Η πολιτιστική επανάσταση του ναζισμού (εκδ. Πόλις) είναι μια τολμηρή απόπειρα κατάδυσης σε ζοφερά βάθη: αυτά της διανοητικής θέασης του κόσμου από τη σκοπιά του ναζισμού – της μελέτης των ιδεών τους για τη φύση, το δίκαιο, τη φιλοσοφία, τον πολιτισμό, την παιδαγωγική. Προέκταση παλαιότερων μελετών του για το πλαίσιο της ναζιστικής ιδεολογίας, όπως Ο εθνικοσοσιαλισμός και η αρχαιότητα (εκδ. Πόλις), αποτελεί άλλη μια εξαιρετικά πρωτότυπη σπουδή σε ένα ιστορικό πεδίο που ερευνάται εξαντλητικά εδώ και δεκαετίες.
Στην έρευνα του Γιοάν Σαπουτό δεν απαντώνται τα κορυφαία στελέχη του ναζισμού, ο Χάινριχ Χίμλερ, ο Χέρμαν Γκέρινγκ ή ο ίδιος ο Χίτλερ. Αντίθετα, θα συναντήσει κανείς δευτερεύοντα πρόσωπα, τον νομικό Φριτς Σάχερμαγερ, τον ευγονιστή γιατρό Φρίντριχ Λεντς, τον φυλετολόγο Χανς Γκούντερ, τους ανώνυμους συντάκτες του «Das Schwarze Korps», περιοδικού των SS, μεταξύ πολλών άλλων. «Είναι πολύ σημαντικό να μιλήσουμε για τους «δευτέρου επιπέδου» Ναζί, αν μπορούμε να τους αποκαλέσουμε έτσι – παραγωγούς γνώσης, παιδαγωγούς, θεωρητικούς…» λέει ο ίδιος ο συγγραφέας. «Πολύ συχνά σε ντοκιμαντέρ ή και στον διάλογο στη δημόσια σφαίρα ο εθνικοσοσιαλισμός συρρικνώνεται στο πρόσωπο του Χίτλερ, πράγμα παράδοξο γιατί δεν συνοψίζει από μόνος του την ιδεολογία ή το κίνημα που εκπροσώπησε. Προφανώς και υπήρξε σημαντικός ως μέσο, ως αφηγητής, ως ηθοποιός στην πολιτική σκηνή, η πραγματική δουλειά όμως έγινε από χαμηλότερους κύκλους, από ανθρώπους που το ναζιστικό κίνημα προσεταιρίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 κατά την προετοιμασία του για την έφοδο στην εξουσία. Γνώριζαν ότι χρειάζονταν πρόσωπα που θα στελέχωναν την ιδεολογική δομή του κόμματος και στη συνέχεια του καθεστώτος. Στην πραγματικότητα, μάλιστα, δεν «διέδωσαν» τη ναζιστική ιδεολογία. Οι ιδέες που έγιναν ο ναζισμός κυκλοφορούσαν διάσπαρτες στην ατμόσφαιρα. Τα πρόσωπα για τα οποία μιλάμε έδωσαν σχήμα σε λογοθετικές δομές, σε μια κοσμοθεωρία, Weltanschauung στα γερμανικά, όμως οι θεμελιώδεις ιδέες τους – ρατσισμός, αντισημιτισμός, καπιταλισμός, αποικιοκρατία, εθνικισμός, κοινωνικός δαρβινισμός, ευγονική κ.λπ. – ήταν ήδη παρούσες στη γερμανική, αλλά και γενικότερα στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Διαπράττουμε διπλό λάθος λοιπόν όταν εστιάζουμε τον εθνικοσοσιαλισμό σε ένα μόνο πρόσωπο και όταν πιστεύουμε ότι ο ναζισμός ήταν αποτέλεσμα κάθετης διάδοσης από τα πάνω».
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
