Γεννήθηκε το 1922 στη μικρή αγροτική Αζινιάγκα της Πορτογαλίας, περίπου εκατό χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λισαβόνας. Τον πατέρα του (υπάρχει λόγος που στεκόμαστε σε αυτόν) τον έλεγαν Ζοζέ ντε Σόζα.
Το ίδιο όνομα θα έπαιρνε και ο γιος αν δεν προέκυπτε κάτι που θα μπορούσε άνετα να έχει συμβεί σε ένα από τα μυθιστόρημα που θα έγραφε αργότερα, αν δηλαδή «ο υπάλληλος του ληξιαρχείου δεν είχε προσθέσει, με δική του πρωτοβουλία, το παρατσούκλι με το οποίο ήταν γνωστή η οικογένειά μας στο χωριό: Σαραμάγκου».
Ζοζέ Σαραμάγκου – Τα ονόματά του
Επιμέλεια Αλεχάντρο Γκαρσία Σνέτσερ, Ρικάρντο Βιέλ.
Μετάφραση Αθηνά Ψυλλιά.
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2022, σελ. 352, τιμή 44 ευρώ
Η λέξη «saramago» παραπέμπει σε ένα άγριο φυτό (ραπανίδα), του οποίου τα φύλλα χρησίμευαν σε όλες τις φτωχικές κουζίνες. Επρεπε να φτάσει επτά ετών το παιδί, όταν χρειάστηκε να εμφανίσει στο σχολείο κάποιο πιστοποιητικό, για να μαθευτεί πως το πλήρες όνομά του ήταν Ζοζέ ντε Σόζα Σαραμάγκου. «Πάντως δεν υπήρξε αυτό το μόνο πρόβλημα ταυτότητας που κληρονόμησα ήδη από κούνιας. Παρότι ήρθα στον κόσμο στις 16 Νοεμβρίου, τα επίσημα πιστοποιητικά μου αναφέρουν πως γεννήθηκα δύο μέρες αργότερα, στις 18∙ χάρη σ’ αυτή τη μικρή απάτη η οικογένειά μου γλίτωσε το πρόστιμο για παράλειψη δήλωσης της γέννησης εντός της νόμιμης προθεσμίας».
Κάπως έτσι, αλλόκοτα και μαγικά, ξεκίνησε η ζωή του ανθρώπου που θα γινόταν ο μοναδικός συγγραφέας στην ιστορία της πορτογαλικής γλώσσας που έχει τιμηθεί με το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας (1998). Το 2022 συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την έλευσή του σε αυτόν τον κόσμο και, με αυτήν ακριβώς την εορταστική αφορμή, εκδόθηκε αυτό το πρωτότυπο άλμπουμ, μια «φωτοβιογραφία» με περισσότερα από 200 ονόματα-κλειδιά που ρίχνουν ένα συναρπαστικό φως στη διαμόρφωση του Ζοζέ Σαραμάγκου, ως ατόμου και ως λογοτέχνη. Απαραίτητο για όσους τον αγαπούν. Ιδανική αρχή για όσους δεν τον έχουν γνωρίσει ακόμη.
