Στον Μεγάλο απατεώνα (1856) του Χέρμαν Μέλβιλ το καράβι αποτελεί τόπο συνάντησης ενός ή και περισσότερων απατεώνων με επιβάτες κάθε άλλο παρά έτοιμους να εξαπατηθούν κατά τη διάρκεια του διάπλευσης του Μισισιπή. Στο καινούργιο μυθιστόρημα του Φαίδωνα Ταμβακάκη ένα ποστάλι ταξιδεύει σε παροντικό χρόνο έξι ημερών προς τον τόπο εξορίας του Ναπολέοντα, την Αγία Ελένη, ενώ αφηγηματικά εξακτινώνεται από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι και το 2107, όταν η πολυετούς δραστηριότητας τσιμεντοβιομηχανία Marenco του Αντώνη Μάρκελλου καταρρέει υπό την πίεση της οικονομικής κρίσης. Ο Μάρκελλος, επιχειρηματίας με μεγάλη επιφάνεια και προστάτης των εργαζομένων και των τεχνών, που διοικεί την τσιμεντοβιομηχανία από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, ανεβαίνει στο ποστάλι χρεοκοπημένος (και προς έναν άγνωστο δικό του τόπο εξορίας), αλλά προλαβαίνει στις λίγες ημέρες του ταξιδιού να ανατρέξει στο ιστορικό της εταιρείας με αφορμή τις αναμνήσεις τις οποίες ξυπνούν στη συνείδησή του τα πρόσωπα που συναναστρέφεται στα σαλόνια και στο κατάστρωμα του καραβιού. Στον Μέλβιλ το ζήτημα είναι η πίστη και η εμπιστοσύνη μεταξύ του ετερόκλητου πλήθους των επιβατών και των απατεώνων με τις κατεσπαρμένες ιστορίες τους. Στον Ταμβακάκη ο περίκλειστος χώρος του πλωτού μέσου θα λειτουργήσει ως μνημονική χοάνη του κεντρικού ήρωα, που θα συνδέσει τα πιο διαφορετικά βιογραφικά με την εξύφανση μιας μυθοπλαστικής εταιρικής βιογραφίας – εξύφανση που ανοίγει τον δρόμο και για την πολιτική, οικονομική ή κοινωνική ανατομία της νεότερης Ελλάδας σε συνδυασμό με τις περιπέτειες του επιχειρηματικού της κόσμου.
Ο Μάρκελλος θα ζήσει το ταξίδι ως έλεγχο και αποτίμηση εαυτού και ως ήπιας έντασης εσωτερική αναζήτηση, αλλά η αφήγηση ανήκει στη Λουκία Μπαλτατζή, που γράφοντας το χρονικό της εταιρείας και του Μάρκελλου ταυτίζει τη μέθοδό της με ένα αρχαίο κινεζικό πρότυπο: επιμέρους βιογραφίες που φτιάχνουν την ιστορία του συνόλου στο οποίο ανήκουν. Και σύνολο εδώ δεν είναι μόνο η εταιρεία. Είναι επίσης η Κατοχή, ο Εμφύλιος, η υποτίμηση του 1953 επί Μαρκεζίνη, η δικτατορία, η Μεταπολίτευση, τα παιχνίδια του Χρηματιστηρίου και των πολυεθνικών, ο οικονομικός παράγοντας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι αποτυχημένες συγχωνεύσεις εταιρειών, η διαπλοκή πολιτικής και επιχειρηματικής εξουσίας, οι κρατικές και οι εταιρικές πτωχεύσεις, οι παράδοξες επιτυχίες των εμπορικών στόλων, ο ρόλος του Τύπου και οι ενδοεπιχειρηματικοί ανταγωνισμοί.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
