Περιμένοντας τους βαρβάρους

Η λογοτεχνία του 20ού αιώνα μάς έχει δώσει μείζονα έργα όπου αυτό που αναμένεται δεν πρόκειται να συμβεί. Ας σταθώ σε δύο από τα αντιπροσωπευτικότερα παραδείγματα: Στον Πύργο του Κάφκα ο χωρομέτρης μένει με τη μάταιη ελπίδα ότι θα του επιτρέψουν την είσοδο. Στο Περιμένοντας τον Γκοντό του Μπέκετ ο Γκοντό δεν εμφανίζεται ως το τέλος. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στο σημαντικότερο μυθιστόρημα του Ντίνο Μπουτζάτι με τίτλο Η έρημος των Ταρτάρων, το οποίο όμως πέραν της σύμπτωσης (του θέματος της αναμονής) είναι ένα βιβλίο εντελώς διαφορετικό. Διότι επί της ουσίας το άγχος και το αίσθημα ενοχής που χαρακτηρίζουν το έργο του Κάφκα (στη Δίκη κατεξοχήν) δεν υπάρχουν στον Μπουτζάτι, ο οποίος δικαίως αγανακτούσε όταν οι κριτικοί τον χαρακτήριζαν μιμητή του Κάφκα. Αν υπήρχε λόγος να περιγράψω αυτό το βιβλίο του σε μία φράση, θα έλεγα πως είναι από τα ωραιότερα μυθιστορήματα για τη ματαιότητα της δόξας, τη μοναξιά, την ανωνυμία και τον θάνατο.