Πανόραμα της σκέψης

Ο μέσος αναγνώστης αποφεύγει, κατά κανόνα, να διαβάσει βιβλία φιλοσοφίας. Δεν είναι εξοικειωμένος ούτε με το θεωρητικό τους υπόβαθρο ούτε και με την ορολογία – μολονότι η τελευταία διαπερνά το πλήθος των δοκιμιακών κειμένων που γράφτηκαν και εξακολουθούν να γράφονται. Ο Αντονι Κλίφορντ Γκρέιλινγκ, «μαθητής» του Μπέρτραντ Ράσελ (για τον οποίο έγραψε ένα εξαιρετικό βιβλίο, όπως άλλωστε και για τον Βιτγκενστάιν), αποφάσισε να συνοψίσει σε έναν ογκώδη τόμο την ιστορία της φιλοσοφίας για να αποδείξει πως η γνώση της φιλοσοφίας σε γενικές γραμμές δεν είναι όσο δύσκολη πιστεύεται και πως η ανθρώπινη σοφία αποτελεί κοινό κτήμα και δεν είναι μόνον υπόθεση των ειδικών. Αναλαμβάνοντας ένα τέτοιο δύσκολο εγχείρημα ο Γκρέιλινγκ θα έπρεπε να ξεπεράσει δύο εμπόδια: πρώτα την αξεπέραστη, ακόμη και σήμερα, Ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας του Μπέρτραντ Ράσελ και έπειτα την πρόκληση να γράψει ένα βιβλίο για τον μέσο αναγνώστη, αποφεύγοντας ωστόσο τις απλουστεύσεις και την κακώς εννοούμενη εκλαΐκευση. Και τα κατάφερε περίφημα.

Βεβαίως, ο αναγνώστης που θα διαβάσει πρώτα την ιστορία του Ράσελ και κατόπιν του Γκρέιλινγκ θα εκτιμήσει καλύτερα τη σημασία της ιστορίας του δεύτερου. Οχι μόνο επειδή ο Γκρέιλινγκ καλύπτει μεγάλο μέρος της δυτικής φιλοσοφίας που δεν καλύπτει ο Ράσελ (αφού το βιβλίο του εκδόθηκε το 1946), αλλά και γιατί αφιερώνει και εκατό σελίδες στην ινδική, στην κινεζική, στην αραβοπερσική και στην αφρικανική φιλοσοφία. Προσφέρει έτσι τη δυνατότητα στον αναγνώστη να προβεί και σε ενδιαφέρουσες συγκρίσεις και παραλληλισμούς. Επιπλέον να αναζητήσει «επί του πεδίου» (για να χρησιμοποιήσω μια κοινοτοπία) βιβλία που θα τον παρακινήσουν, εφόσον το επιθυμεί, να διευρύνει τις γνώσεις του. Για να τον βοηθήσει μάλιστα ο συγγραφέας παραθέτει σύντομη σχετικά αλλά πολύ χρήσιμη βιβλιογραφία, η οποία είναι, δυστυχώς, μόνο στα αγγλικά.