Ο μεταφραστής και το προφιτερόλ

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια επαγγελματίας η οποία μεταφέρει «ξένους» κόσμους στα ελληνικά. Γλώσσες πλούσιες, γλώσσες με παρελθόν, γλώσσες με μέλλον. Εμπειρίες, σκέψεις και προβληματισμοί για την ελληνική της εποχής μας

Ολοι θυμόμαστε την πασίγνωστη σκηνή από τα «Χτυποκάρδια στο θρανίο», όπου ο Γιώργος Κωνσταντίνου σε ένα ζαχαροπλαστείο ζητεί ένα γλυκό. Ξέρει πώς ακριβώς είναι, αλλά δεν ξέρει πώς λέγεται. Και προσπαθεί να το περιγράψει στον σερβιτόρο, ο οποίος θα τον βγάλει από την αγωνία του αναφωνώντας «Α! Προφιτερόλ!». Αυτό! Ανακούφιση.

Οι μεταφραστές βρισκόμαστε συχνότατα στη θέση αυτή. Μόνο που πολλές φορές, σε αντίθεση με το «προφιτερόλ» της ταινίας, η λέξη που αναζητούμε και πρέπει να μεταφράσουμε δεν υπάρχει στα ελληνικά. Το γλωσσικό μας εργαλείο μάς προδίδει. Το «hangover» ύστερα από μεθύσι και ξενύχτι φυσικά δεν είναι ένας απλός «πονοκέφαλος», αλλά τα ελληνικά ποτέ δεν βρήκαν λέξη γι’ αυτό. Για την «privacy» των Αγγλοσαξόνων, η «ιδιωτικότητα» παραμένει χλωμή και αβέβαιη επιλογή. Ή το ρήμα «shrug» που σημαίνει «ανασηκώνω στιγμιαία τους ώμους σαν για να αντιπαρέλθω κάτι» – είναι μια κίνηση που σαφώς δεν αποτελεί προνόμιο μόνο όσων ομιλούν την αγγλική· και ωστόσο εμείς, οι ομιλούντες την ελληνική, δεν διαθέτουμε ειδική λέξη για να την περιγράψει.

Περιεχόμενο για συνδρομητές

Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.

Έχετε ήδη συνδρομή;Μπορείτε να συνδεθείτε από εδω

Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.