Ο Γαλδός ως διηγηματογράφος

Το 2020, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τον θάνατό του, η Ισπανία τίμησε με πολλές εκδόσεις και εκδηλώσεις τον Μπενίτο Πέρεθ Γαλδός (1843-1920), έναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους της εθνικής λογοτεχνίας της. Ο ίδιος υπήρξε βασικός εκφραστής του ρεαλισμού κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και σήμερα πια θεωρείται ο πιο πολυδιαβασμένος συγγραφέας της χώρας μετά τον Θερβάντες. Στην εποχή του ο Γαλδός ήταν εξαιρετικά δημοφιλής. Αποτύπωσε με διεισδυτική ματιά και καυστική γλώσσα τα ήθη μιας κοινωνίας (και μιας πόλης κυρίως, της Μαδρίτης) η οποία παρήκμαζε ποικιλοτρόπως, σύμφωνα με τους ιστορικούς και τους κριτικούς. Τον επανέφεραν στο προσκήνιο οι ποιητές της γενιάς του ’27 (όπως ο Λόρκα και ο Θερνούδα) και αργότερα, για όσο κράτησε η δικτατορία του Φράνκο, περιέπεσε σε λήθη, καθότι ο Γαλδός ήταν καυστικός και άνθρωπος προοδευτικός από πολλές απόψεις, αντιμοναρχικός και αντικληρικαλιστής, που υπερασπιζόταν τις ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις και την πρόοδο μέσω της επιστήμης. Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει αρκετά σημαντικά βιβλία του (Τριστάνα, Ο μαγεμένος ιππότης, Η σκιά, Νιάου), εκκρεμεί ωστόσο (αν και ευτυχώς ετοιμάζεται εξ όσων γνωρίζουμε) το αριστούργημά του, το ογκώδες μυθιστόρημα Φορτουνάτα και Χαθίντα (1887). Εν προκειμένω, το τομίδιο αυτό επιχειρεί να αναδείξει τον διηγηματογράφο Γαλδός. Περιλαμβάνει τα κείμενα «Δον Ζουάν» (μια κατεδάφιση του εμβληματικού γόη), «Πού είναι το κεφάλι μου;» (εσείς τι θα κάνατε αν ξυπνούσατε χωρίς το κρανίο σας;), «Σπαζοκεφαλιά» (όντως περί αυτού πρόκειται), «Η Συνωμοσία των λέξεων» (μια καταπληκτική εξέγερση που συγκλονίζει το Λεξικόν της Ισπανικής Γλώσσης) και «Ιούνιος» (ένα πανόραμα των λουλουδιών, μεταξύ άλλων, που προκαλεί ευφορία).