Μεταξύ μυθοπλασίας, ιστορίας και δοκιμίου ο 56χρονος Ερίκ Βυϊγιάρ υπηρετεί εδώ και πολλά χρόνια ένα είδος ενδιάμεσο και ιδιότυπο. Η μέθοδός του, η επιλογή στιγμιοτύπων, άλλοτε πασίγνωστων, όπως στη 14η Ιουλίου, άλλοτε αφανών όπως στην Ημερήσια διάταξη που του χάρισε το βραβείο Goncourt το 2017, των οποίων την εμβληματικότητα και την επικαιρότητα αναδεικνύει μέσω διασυνδέσεων, συγκρίσεων και υπαινικτικών αναγωγών στο σήμερα, αποδεικνύεται ιδιαίτερα πρόσφορη στο Μια αξιοπρεπής έξοδος (εκδ. Πόλις).

Τοποθετημένο στη δεκαετία του 1950, πραγματεύεται την απόπειρα της γαλλικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας να βρει διέξοδο στον αιματηρό, κοστοβόρο, αντιδημοφιλή, αναποτελεσματικό πόλεμο της Ινδοκίνας. Την πραγματεύεται μέσα από μια σειρά πορτρέτων πρωταγωνιστών και δευτεραγωνιστών του: των βουλευτών Φρεντερίκ-Ντυπόν και Μαξ Μπρυσέ, του προέδρου της Βουλής Εντουάρ Εριό, του σοσιαλιστή μελλοντικού πρωθυπουργού Μαντές-Φρανς, του δημάρχου της πόλης Ντριέ Μορίς Βιολέτ, του στρατηγού Ντε Λατρ ντε Τασινύ, του επικεφαλής των γαλλικών δυνάμεων στην Ινδοκίνα Ανρί Ναβάρ, του διοικητή του Ντιέν Μπιέν Φου Ντε Λα Κρουά ντε Καστρ. Με την εξαίρεση του Μαντές-Φρανς, εξαίρεση σκόπιμη προκειμένου να καταδειχθεί η ηθική συνείδηση ενός προσώπου, οι υπόλοιποι ενσαρκώνουν τις διασυνδέσεις του γαλλικού κράτους.

«Πρόκειται για πομπή δυναστειών» παρατηρεί ο Βυϊγιάρενώ παραθέτει συγγένειες, αξιώματα, στρατηγικές, επιγαμίες, θώκους, τιμές, το χρήμα. «Η εξ αίματος συγγένεια», η «γενεαλογία», η «κληρονομικότητα», η «καταγωγή» χαράσσουν καριέρες, εξασφαλίζουν σταδιοδρομίες. Εξίσου αιμομικτικός είναι και ο κύκλος της Τέταρτης Δημοκρατίας, ασταθούς εκ πρώτης όψεως, διαρκώς ανακυκλούμενης όμως από τα ίδια πολιτικά υλικά.

Αυτή η οξεία περιγραφή της κρίσης μιας ολόκληρης τάξης πραγμάτων, ενός γηραιού κόσμου που παλεύει για να διατηρήσει την πρότερη κυριαρχία του με τις συμβατικές αξίες της προπολεμικής περιόδου, μοιάζει να δείχνει με σαφήνεια το σήμερα. Τα επιχειρηματικά συμφέροντα και η προστασία τους από την κυβέρνηση, ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, οι υπεκφυγές Κέντρου, Αριστεράς και Δεξιάς, η ειρωνική προτροπή «ένα διοικητικό συμβούλιο ας κυβερνήσει επιτέλους τη Γαλλία!» παραπέμπουν στη σύγχρονή του χώρα και τα «οικεία κακά» της.

Σαρκαστικός, δηκτικός, ανελέητος, ο συγγραφέας εισέρχεται στη σκέψη των χαρακτήρων του, ενδύεται τη μορφή τους, εκθέτει τον εσωτερικό τους κόσμο. Το τέλος της αποικιοκρατίας, κατά τον Ερίκ Βυϊγιάρ, δεν υπήρξε μόνο τραυματικό και τραγικό, υπήρξε ταυτόχρονα δεινό και επαίσχυντο για μια ολόκληρη πολιτική τάξη και μια ολόκληρη χώρα.