Το βιβλίο αυτό, προϊόν επισταμένης έρευνας, είναι από τα σημαντικότερα που μας έδωσε η πρώτη γενιά της Σχολής της Φρανκφούρτης. Ο Τέοντορ Αντόρνο το συνέταξε μαζί μ’ ένα εκλεκτό επιτελείο συνεργατών. Ο ίδιος υπογράφει τα τέσσερα από τα πέντε κεφάλαια που περιλαμβάνονται στην ελληνική έκδοση. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε λίγο μετά την ήττα του ευρωπαϊκού φασισμού στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και όπως μαθαίνουμε από τη δεύτερη ακόμη παράγραφο εστιάζεται όχι στους «ομολογημένα οπαδούς του φασισμού» αλλά στο «δυνητικά φασιστικό άτομο», ένα «νέο ανθρωπολογικό είδος που ονομάζουμε αυταρχικό τύπο ανθρώπου», όπως είπε ο Μαξ Χορκχάιμερ, στενός φίλος του Αντόρνο.
Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος συνειδητά φασίστας για να ενδώσει στην αντιδημοκρατική προπαγάνδα. Αν είναι άτομο αυταρχικό, έχει τα γνωρίσματα εκείνα εξαιτίας των οποίων εύκολα μπορεί να οδηγηθεί στην Ακροδεξιά και αμέσως μετά στον καθαρό φασισμό. Μπορεί επίσης να δηλώνει μεν πως δεν έχει πρόβλημα με τους Εβραίους, αλλά να είναι αντισημίτης, να συμπεριφέρεται αυταρχικά στον στενό του περίγυρο και ταυτοχρόνως να φέρεται δουλικά στην εξουσία, να βλέπει παντού καλούς και κακούς ανάλογα με την εθνικότητα, το χρώμα του δέρματος ή το θρήσκευμά του, αλλά ταυτοχρόνως να δηλώνει πως δεν έχει ο ίδιος πρόβλημα με όσους από αυτούς ανήκουν στους «καλούς», να υπερασπίζεται τις ατομικές αξίες και την ίδια στιγμή να ανησυχεί μήπως κάτι τέτοιο τον κάνει να μη μοιάζει με τους άλλους. Αυτό σημαίνει πως τα αυταρχικά άτομα, εφόσον κι εκείνα μπορούν, όπως οι μισαλλόδοξοι, να χειραγωγηθούν, είναι εξίσου επικίνδυνα ή ακόμη περισσότερο, αφού συνιστούν μεγάλες μάζες του γενικού πληθυσμού.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
