Η κληρονομιά του Σνόουντεν

Βραβευμένος τρεις φορές με το βραβείο Πούλιτζερ, έχοντας εργαστεί για πολλά χρόνια στη «Washington Post» προτού μεταπηδήσει στο ιστορικό περιοδικό «The Atlantic», ο Μπάρτον Γκέλμαν είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της σύγχρονης αμερικανικής ερευνητικής δημοσιογραφίας. Το 2013 υπήρξε ένα από τα τρία πρόσωπα στα οποία ο Εντουαρντ Σνόουντεν εμπιστεύθηκε τις αποκαλύψεις του για το δίκτυο παρακολουθήσεων της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) και εκ πρώτης όψεως αυτή είναι η ιστορία που αφηγείται στον Σκοτεινό καθρέφτη (εκδ. Καστανιώτη) οκτώ χρόνια αργότερα. Στην πράξη, όμως, οι περιστάσεις της προσέγγισής τους καταλαμβάνουν το μικρότερο τμήμα του βιβλίου. Ο Γκέλμαν στέκεται πολύ περισσότερο στη διασταύρωση των πληροφοριών του Σνόουντεν, στη διερεύνηση των τεκμηρίων του και στον αντίκτυπό τους ως προς την ελευθερία του ατόμου σε σχέση με τις απεριόριστες δυνατότητες του σημερινού «κράτους επιτήρησης» (surveillance state): η συσσώρευση, αποθήκευση και ανάλυση ασύλληπτων όγκων μεταδεδομένων μέσω προγραμμάτων όπως το PRISM και εργαλείων όπως η Graph-in-Memory επιτρέπουν δυνητικά την παρακολούθηση οποιουδήποτε προσώπου με ηλεκτρονικό αποτύπωμα. Κυρίως, όμως, ο Μπάρτον Γκέλμαν διατυπώνει τους προσωπικούς του προβληματισμούς στη διάρκεια της έρευνας ως προς τα ζητήματα ηθικής που τίθενται για τον δημοσιογράφο, στοχάζεται τη μειούμενη επίδραση της κριτικής του Τύπου σε κυβερνήσεις και τεχνολογικούς κολοσσούς και διερωτάται τελικά για το νόημα της ίδιας της δημοσιογραφίας στον ψηφιακό κόσμο του 21ου αιώνα.