Η άνοδος των ναζιστών στην εξουσία το 1933 σήμανε τη μαζική έξοδο πολλών από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες, διανοούμενους και συγγραφείς από την Ευρώπη προς την Αμερική. Η έξοδος κορυφώθηκε μετά την ήττα της Γαλλίας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο,τι έχανε η Ευρώπη θα το κέρδιζε η Αμερική και ιδίως οι ΗΠΑ, όπου κατέφυγαν πολλά από τα λαμπρότερα πνεύματα της Γηραιάς Ηπείρου. Το χρονικό αυτής της εξόδου είναι τεράστιο. Το γνωστότερο μέρος του – και για πολλούς το σημαντικότερο – είναι αυτό που πραγματεύεται η Τζούλι Οριντζερ (γ. 1973) στο εξαιρετικό μυθιστόρημά της Φάκελος απόδρασης, με πρωταγωνιστή τον Βάριαν Φράι, έναν παθιασμένο αμερικανό δημοσιογράφο που έφτανε τον Αύγουστο του 1940 στη Μασσαλία, η οποία ανήκε τότε στο καθεστώς του Βισύ, με 3.000 δολάρια δεμένα στα πόδια του και μια λίστα διακοσίων ονομάτων. Αυτά ανήκαν στις επιφανέστερες φυσιογνωμίες της εποχής που έπρεπε να φυγαδευτούν από τη ναζιστοκρατούμενη Ευρώπη.
Ο Φράι ίδρυσε στη Μασσαλία το Αμερικανικό Κέντρο Διάσωσης, προσέλαβε το αναγκαίο προσωπικό και με αμέτρητες δυσκολίες στους δεκαπέντε μήνες που έμεινε εκεί ώσπου να τον απελάσουν κατάφερε να φυγαδεύσει όχι μόνο τους διακόσιους της αρχικής του λίστας αλλά και 2.000 εβραίους πρόσφυγες και πολλούς βρετανούς στρατιώτες. Με απίστευτες περιπέτειες κατάφερε να εκδώσει αμέτρητες βίζες και να «κρύψει» πολλούς που τους καταδίωκαν τόσο οι ναζιστές όσο και το καθεστώς του Βισύ. Αυτή την εκπληκτική περιπέτεια αναπλάθει η Οριντζερ στο γοητευτικό βιβλίο της που παρά τον όγκο του διαβάζεται χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη. Πλήθος περιστατικά διαπλέκονται χωρίς να διασπάται η αφηγηματική γραμμή, ένας ολόκληρος κόσμος γύρω από τον κεντρικό χαρακτήρα. Για βιβλίο αυτού του μεγέθους πρόκειται ασφαλώς για κατόρθωμα.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
