Η Φρανκφούρτη στα 75

Θα αντικαταστήσει η τεχνητή νοημοσύνη τον συγγραφέα; Θα διαδεχθεί ο υπολογιστής τον μεταφραστή; Θα υποκαταστήσει το TikTok τη λογοτεχνική κριτική; Η 75η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης (18-22 Οκτωβρίου) ανοίγει μετά τις περιστολές της πανδημίας διάπλατα τις πύλες της όχι μόνο σε συγγραφείς, εκδότες και ατζέντηδες, αλλά και σε πολλά βασανιστικά ερωτήματα. Κανείς δεν ξέρει αυτή τη στιγμή αν η χαραυγή του νέου κόσμου είναι ευοίωνη ή δυσοίωνη για τον χώρο του βιβλίου. Σε κάθε περίπτωση η Φρανκφούρτη φιλοδοξεί να γίνει φέτος τόπος συζήτησης όλων των νέων προκλήσεων. Μια πρώτη απάντηση έδωσε πριν από λίγες μέρες ο διευθυντής της έκθεσης Γιούργκεν Μπόος: «Μια μηχανή μπορεί να γράψει σήμερα ένα στερεότυπο ερωτικό μυθιστόρημα τόσο καλά όσο κι ένας άνθρωπος, πράγμα που παλιότερα συνιστούσε επιστημονική φαντασία. Μόνο που η μηχανή δεν είναι πρωτότυπη, σε αντίθεση με τον συγγραφέα και τον μεταφραστή. Κοιτάει πίσω της, παίρνει ό,τι υπάρχει, το τοποθετεί ίσως σε νέα συμφραζόμενα, αλλά δεν μπορεί να δημιουργήσει τίποτα το καινούργιο».

Σε νέα συμφραζόμενα φαίνεται να τοποθετεί τα βιβλία και η βιντεοπλατφόρμα TikTok που μετά την περσινή παρθενική της εμφάνιση στη Φρανκφούρτη επανακάμπτει φέτος δριμύτερη. Και της επιφυλάσσεται θερμή υποδοχή από τους παραδοσιακούς βαρόνους του βιβλίου. Με το αζημίωτο. Η κοινότητα Booktok κάνει θραύση ακόμα και με τις απλούστερες συνταγές, μια κοπέλα για παράδειγμα κρατά στο βιντεάκι με χαριτωμένο τρόπο το εξώφυλλο ενός βιβλίου, λέει κάτι συμπαθητικό κι αυτό αρκεί για να γίνει το ανάγνωσμα τάση. Με θεαματικές συνέπειες. Το βιβλίο της Αμερικανίδας Κολίν Χούβερ Τελειώνει με εμάς είχε πουλήσει στις ΗΠΑ το 2020 237.000 αντίτυπα. Αφότου το TikTok ανακάλυψε το βιβλίο της οι πωλήσεις εκτοξεύθηκαν το 2022 στα 8.600.000 αντίτυπα! Το συμπέρασμα του Γιούργκεν Μπόος: «Το TikTok έχει εξελιχθεί σε σημαντικό εργαλείο διανομής για ολόκληρο τον εκδοτικό κλάδο. Δεν απευθύνεται απλώς στους αναγνώστες, προσφέρεται στον κλάδο του βιβλίου ως πάροχος υπηρεσιών».