ο 1821 αποτελεί ένα αμιγώς επαναστατικό γεγονός, με την επιστημονική σημασία του όρου, μια ολοκληρωμένη πράξη ιστορικής και πολιτικής δημιουργίας, χάρη στην οποία οι αγωνιζόμενοι ραγιάδες μετεξελίχθηκαν σε πολίτες του εθνικού τους κράτους». Η Ελληνική Επανάσταση 1821-1830 (εκδ. Εστίας) του ομότιμου καθηγητή Ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο Πέτρου Πιζάνια αποτελεί μια πολύπλευρη διερεύνηση των περιστάσεων του Αγώνα που αποφεύγει τη συνήθη στατική επανάληψη των στρατιωτικών και πολιτικών γεγονότων. Ο συγγραφέας προτιμά να σταθεί κυρίως στις κοινωνικές δυνάμεις που πραγματοποίησαν την επανάσταση, στην εγκαθίδρυση των πολιτικών θεσμών, τις σχέσεις με τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, τη συγκρότηση κράτους πλαισιώνοντάς τις με ιδιαίτερη έμφαση στις εξελίξεις της έναρξης και της κατάληξής της. Προσφεύγοντας τακτικά σε παραλληλισμούς με σημεία του 1776 και του 1789 ο Πιζάνιας υπογραμμίζει τον μετασχηματισμό που επιφέρει η Ελληνική Επανάσταση στα υποκείμενά της: «η δυναμική του Αγώνα μετέπλασε το πνεύμα των αρματολών», «απελευθέρωνε ανθρώπους από παλαιούς ρόλους και κοινωνικές καθηλώσεις αιώνων», δημιούργησε εν τέλει «από ραγιάδες, πολίτες». Ανατρέποντας αδράνειες αιώνων και παρά τις αντιξοότητες που έθετε ο αγροτικός τρόπος παραγωγής, οδήγησε στην υψηλή αριθμητικά συμμετοχή των λαϊκών στρωμάτων τόσο ως μαχητών και βοηθητικών στον τομέα της επιμελητείας όσο και στην ίδια την πολιτική διαδικασία. Τεχνίτες πολέμου και πολιτικής αντίστοιχα, αρματολοί ή κάποιοι και διανοούμενοι, πρωτοστάτησαν στην οργάνωση των εξεγερμένων και τη συγκρότηση ενός προπλάσματος στρατού και διοίκησης. Η συμβολή της Φιλικής Εταιρείας, η θέσπιση συνταγμάτων, η ναυτική εμπειρία και ο τρόπος οργάνωσης των θαλάσσιων δυνάμεων, η διάχυση της εθνικής ιδεολογίας, η σημασία του τοπικού στοιχείου, η μετάπτωση από τη δημοκρατική μορφή του πολιτεύματος σε ένα είδος βοναπαρτισμού, η αταλάντευτη επιδίωξη της ανεξαρτησίας αποτελούν θεματικές που υφαίνονται επιδέξια μέσα σε μια αφήγηση που διακρίνεται για τη σαφήνεια και την επιμονή της στη διαφωτιστική λεπτομέρεια. Αντίθετα με το εύκολο μοντέλο της γεγονοτολογικής επισκόπησης, το βιβλίο του Πέτρου Πιζάνια είναι δείγμα μιας πραγματικά ουσιαστικής εισαγωγής στην Ελληνική Επανάσταση.
Πέτρος
Θ. Πιζάνιας
Η Ελληνική Επανάσταση
1821-1830
Εκδόσεις
Εστίας, 2021,
σελ. 272,
τιμή 16 ευρώ
Ισαάκ Ντόυτσερ
Ο άοπλος προφήτης. Τρότσκι 1921-1929
Μετάφραση
Νίκος Ταμβακλής.
Εκδόσεις Κουκκίδα, 2021,
σελ. 738, τιμή 28 ευρώ
Ο μεσαίος τόμος της τρίτομης μνημειώδους βιογραφίας του Τρότσκι από τον Αϊζαακ Ντόιτσερ (1907-1967) δεν είναι μόνο ένα εξαιρετικό ακόμη και σήμερα ανάγνωσμα για την προσωπικότητα
και την πολιτική
του δεύτερου
ισχυρότερου άνδρα της
Ρωσικής Επανάστασης, αλλά και μια κλασική ματιά στη Σοβιετική Ενωση της κρίσιμης δεκαετίας του 1920.
Jurgen
Kocka
Ιστορία του καπιταλισμού
Μετάφραση
Μαρία Τοπάλη.
Πανεπιστημιακές
Εκδόσεις Κρήτης 2021,
σελ. 200, τιμή 11 ευρώ
Ευσύνοπτο, αλλά περιεκτικό, το βιβλίο του σημαντικού γερμανού ιστορικού Γιούργκεν Κόκα περιγράφει την πορεία, το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο και τις μεταμορφώσεις του καθοριστικού για τη νεωτερικότητα οικονομικού φαινομένου από τον εμπορικό καπιταλισμό της πρώιμης νεώτερης Ευρώπης ως την εκβιομηχάνιση του 19ου αιώνα – παγκοσμιοποιημένο χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό της σύγχρονής μας εποχής.
Johann Chapoutot
Η πολιτιστική επανάσταση του ναζισμού
Μετάφραση Γιώργος Καράμπελας.
Εκδόσεις Πόλις, 2021,
σελ. 384,
τιμή 17,70 ευρώ
Η μεταβολή της καθιερωμένης αξίας των εννοιών υπό το πρίσμα ενός φυλετικού κράτους αποτέλεσε διακριτό χαρακτηριστικό του Γ΄ Ράιχ. Ο γάλλος ιστορικός Γιοάν Σαπουτό ερευνά σε ένα εξαίρετο βιβλίο τις πολιτισμικές διαστάσεις του φαινομένου και τα πρόσωπα που προώθησαν τις ναζιστικές αντιλήψεις για το δίκαιο, τον λαό, τη φιλοσοφία.
Νίκος Παναγιωτόπουλος
Για την Ελλάδα
του ’21
Εκδόσεις Πεδίο, 2021,
2 τόμοι, σελ. 1.548,
τιμή 75 ευρώ
Η ογκώδης ερευνητική εργασία του καθηγητή Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Νίκου Παναγιωτόπουλου εστιάζει στην εικόνα και τον λόγο των καθημερινών πολιτών (Οι πολίτες μιλούν για την Ελλάδα) και τις μακρές και σύνθετες διαδικασίες κοινωνικής μετάταξης και απόταξης που έπληξαν τις συνθήκες ύπαρξης των λαϊκών τάξεων τα τελευταία 70 χρόνια (Οι αφανείς).
Γιώργος Κόκκινος
«Αξια» και «ανάξια» ζωή. Ευγονική, εκφυλισμός, βιοπολιτική. Ο γιατρός στο ρόλο του κοινωνικού θεραπευτή και του εθνικού αναμορφωτή
Εκδόσεις Ταξιδευτής, 2021, σελ. 892,
τιμή 75 ευρώ
Ο ιστορικός του Πανεπιστημίου Αιγαίου Γιώργος Κόκκινος διερευνά τον λόγο περί ευγονικής και τους εκφραστές του μεταξύ της ιατρικής και άλλων επιστημών στην Ελλάδα από τα τέλη του 19ου αιώνα ως τα τέλη της δεκαετίας του 1970 χαρτογραφώντας ένα ολόκληρο πεδίο σε ένα βιβλίο με εξαιρετική τεκμηρίωση και πλούσια εικονογράφηση.
Frank M. Snowden
Επιδημίες
και κοινωνία.
Από τον Μαύρο Θάνατο μέχρι σήμερα
Μετάφραση
Τιτίνα Σπερελάκη.
Εκδόσεις Πατάκη, 2021, σελ. 704,
τιμή 32 ευρώ
Ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Γέιλ Φρανκ Μ. Σνόουντεν αναλύει τις μεγάλες επιδημίες της Ιστορίας, την επίδρασή τους στον αστικό ιστό, τον αντίκτυπό τους στην κουλτούρα, την ιατρική και κοινωνική τους αντιμετώπιση από την αρχαιότητα ως την εποχή του SARS και του Εμπολα με γλαφυρό ύφος και αφηγηματική ευχέρεια.
Γιώργος Γεωργής
Ι. Α. Καποδίστριας. Η διακυβέρνηση και η ανατολική πολιτική του. Η πρώτη προσπάθεια εγκαθίδρυσης ελληνοτουρκικών σχέσεων
Εκδόσεις
Καστανιώτη, 2021,
σελ. 272,
τιμή 15 ευρώ
Το βιβλίο του Γιώργου Γεωργή πραγματεύεται την πορεία του Ιωάννη Καποδίστρια, την εκλογή του ως κυβερνήτη της Ελλάδας και τα πεπραγμένα του στη διάρκεια της διακυβέρνησής της. Δίνει έμφαση κυρίως στην εξωτερική πολιτική παρέχοντας πρόσθετη πληροφόρηση για την πραγματιστική διαδικασία οικοδόμησης των μετεπαναστατικών σχέσεων με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Νίκος Καλογήρου
σε συνεργασία με τους Μαρία Δούση, Δημήτριο Κονταξάκη, Σοφοκλή Κωτσόπουλο
Το παλίμψηστο της Αριστοτέλους. Βυζαντινά οράματα και εκλεκτικός τοπικισμός
Εκδόσεις University Studio Press, 2021,
σελ. 288, τιμή 40 ευρώ
Η αρχιτεκτονική και πολεοδομική διαμόρφωση του ιστορικού άξονα της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του 1917, οι έλληνες και ξένοι αρχιτέκτονες που την καθόρισαν, η κριτική αποτίμηση του εκλεκτικού τοπικισμού του «νεοβυζαντινού» ιδιώματος της πόλης. Στο περιεχόμενο του βιβλίου στηρίχθηκε η εκπροσώπηση της Ελλάδας στη 17η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας 2021.
Diana
Preston
Οκτώ μέρες
στη Γιάλτα. Πώς
ο Τσόρτσιλ,
ο Ρούζβελτ
και ο Στάλιν μοίρασαν
τον κόσμο
Μετάφραση
Κωστής Πανσέληνος.
Εκδόσεις Μεταίχμιο,
σελ. 616,
τιμή 18,80 ευρώ
Η καθοριστική για το μέλλον του μεταπολεμικού κόσμου συνδιάσκεψη της Γιάλτας, τα συμφέροντα και οι συγκρούσεις των Τριών Μεγάλων, οι προσωπικότητες των Τσόρτσιλ, Ρούζβελτ και Στάλιν, οι διευθετήσεις γύρω από την τύχη της Γερμανίας, το ζήτημα της Πολωνίας και την ίδρυση του ΟΗΕ σε μια γλαφυρή αφηγηματική απεικόνιση από την Νταϊάνα Πρέστον.
