2651 ημέρες δικτατορίας 21 Απριλίου 1967 – 24 Ιουλίου 1974
Eικονογράφηση Βασίλης Παπαγεωργίου
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2018
σελ. 88, τιμή 15,50 ευρώ
«Το 1967 πήγαινα στη Β’ Γυμνασίου… Απ’ όσο καταλάβαινα, ήταν μια χρονιά ταραγμένη για τη χώρα. Η πολιτική κατάσταση ένα χάος. Μάχες στη Βουλή, πορείες, απεργίες, διαδηλώσεις, δηλώσεις και διαβουλεύσεις καθημερινά». Και μια νύχτα που η Ελλάδα κοιμόταν, μια ομάδα στρατιωτικών, ξύπνια, ετοίμαζε πραξικόπημα. Η Μαρίζα Ντεκάστρο ήταν έφηβη τη νύχτα της 20ής προς την 21η Απριλίου του 1967, όταν επιβλήθηκε η δικτατορία των συνταγματαρχών, και είχε ενηλικιωθεί όταν έπεσε η χούντα το 1974. Τις αναμνήσεις της από αυτά τα χρόνια της ενηλικίωσης, μπλεγμένες με τις αναμνήσεις συμμαθητών και συνοδοιπόρων, καταθέτει στο βιβλίο της 2651 ημέρες δικτατορίας (Μεταίχμιο, 2018).
Οργανωμένα τακτικά σε κεφάλαια ανά έτος, τα δημόσια γεγονότα, που αντλεί η συγγραφέας και από εφημερίδες, αρχειακό υλικό, βιβλία και μπλογκ, είναι γνωστά: Οι διώξεις των αντιφρονούντων, η χουντική τρομοκρατία, τα βασανιστήρια στην Ασφάλεια, οι φυλακίσεις, οι εξορίες σε Γυάρο και Λέρο. Η λογοκρισία, η σιωπή των διανοουμένων και η λύση της σιωπής το 1970 με την έκδοση 18 Κείμενα. Οι κηδείες του Γεωργίου Παπανδρέου και του Γιώργου Σεφέρη. Τα γεγονότα στη Νομική, οι διαδηλώσεις, η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Τα πλαισιώνει η καθημερινότητα των απλών πραγμάτων: η μουσική των Beatles, οι μίνι φούστες και τα παντελόνια καμπάνα, τα μακριά μαλλιά και τα γυαλιά με τους χοντρούς κοκάλινους σκελετούς. Κι ενώ η Ελλάδα «μπαίνει στον γύψο», ενώ το σύνθημα «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» ακούγεται από τους δέκτες της ασπρόμαυρης τηλεόρασης που τότε έκανε την εμφάνισή της στα ελληνικά νοικοκυριά, στην Κίνα εκτυλίσσεται η Πολιτιστική Επανάσταση και στην Τσεχοσλοβακία η Ανοιξη της Πράγας, στις ΗΠΑ δολοφονούνται ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ο Ρόμπερτ Κένεντι και στην Ιταλία δρουν οι «Ερυθρές Ταξιαρχίες». Χίπηδες καταφθάνουν στα Μάταλα της Κρήτης και φοιτητές διαδηλώνουν ενάντια στον πόλεμο στο Βιετνάμ, για τα δικαιώματα των γυναικών και των μαύρων, ενώ στην Πορτογαλία καταλύεται επιτέλους η δικτατορία του Σαλαζάρ με την Επανάσταση των Γαριφάλων.
Τα γεγονότα στην Ελλάδα και στον κόσμο παρουσιάζονται παράλληλα. Το πλούσιο τεκμηριωτικό υλικό της περιόδου, πρωτοσέλιδα εφημερίδων, αφίσες, εξώφυλλα δίσκων και βιβλίων, πορτρέτα και εμβληματικές φωτογραφίες, χαρακτηριστικές τηλεοπτικές εικόνες από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968 και το πρώτο βήμα του ανθρώπου στη Σελήνη, πρόσφορο και γνωστό, δεν αναπαράγεται πιστά αλλά διαμεσολαβημένα με την εικονογράφηση του νεαρού Βασίλη Παπαγεωργίου. Από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του τόμου, κοιτάζει τα γεγονότα με το βλέμμα του νέου στην ηλικία αναγνώστη, για τον οποίο σήμερα, σαράντα τέσσερα χρόνια μετά την πτώση της δικτατορίας, αυτό το παρελθόν, ακόμη ζωντανό και δραστικό για πολύ μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, αποτελεί απλώς ένα κομμάτι Ιστορίας. Είναι σαφές ότι η Ντεκάστρο, συγγραφέας και μεταφράστρια παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, η οποία εργάστηκε ως παιδαγωγός στην ιδιωτική εκπαίδευση διδάσκοντας ιστορία και λογοτεχνία σε μαθητές του δημοτικού, γράφει εδώ ένα βιβλίο για τις επόμενες γενιές, αφήνοντας τις αναμνήσεις της παρακαταθήκη. Οσο κι αν η φράση ακούγεται κλισέ, η τελική υλοποίηση της πρόθεσης αυτής υπερβαίνει τα στερεότυπα.
