Η Αννα Μπερνς έγραψε ιστορία το βράδυ της περασμένης Τρίτης. Εγινε η πρώτη συγγραφέας από τη Βόρεια Ιρλανδία που τιμήθηκε με το περίβλεπτο Βραβείο Booker, την κορυφαία λογοτεχνική διάκριση που απονέμεται ετησίως στον αγγλόφωνο κόσμο. Το 2018 ήταν, για τον ίδιο τον θεσμό, μια εμβληματική χρονιά καθώς έχει πλέον συμπληρώσει μισό αιώνα επιτυχημένης ζωής και έχει κατοχυρώσει την παγκόσμια εμβέλειά του.
Το μυθιστόρημα Milkman διαδραματίζεται στη δεκαετία του 1970, κατά τη διάρκεια της εκρηκτικής περιόδου των «Ταραχών». Τοποθετείται σε μια πόλη η οποία μπορεί να μην κατονομάζεται αλλά είναι μια σκοτεινή εκδοχή του Μπέλφαστ. Εκεί άλλωστε γεννήθηκε και μεγάλωσε η 56χρονη βορειοϊρλανδή πεζογράφος, και πιο συγκεκριμένα στο Αρντόιν, μια περιοχή όπου ο συντηρητικός καθολικισμός συνυπήρχε με τις αγωνίες της εργατικής τάξης. Στο επίκεντρο του βιβλίου βρίσκεται μια παράξενη σεξουαλική παρενόχληση και οι έμμεσοι μηχανισμοί καταπίεσης που χαρακτηρίζουν μια κλειστή και διχασμένη κοινωνία η οποία αντιδρά σε συνθήκες κρίσης.
Πρωταγωνίστρια και αφηγήτρια είναι μια ανώνυμη 18χρονη κοπέλα, γνωστή και ως «Μεσαία Αδελφή», που ενηλικιώνεται σε έναν επικίνδυνο και ανεξέλεγκτο τόπο, γεμάτο βία και φόβο, σπερμολογία και καχυποψία. Η ίδια έχει μάλιστα και δύο νεκρά αδέλφια, «αρνητές του κράτους», και άλλη μία αδελφή που παραμένει ζωντανή αλλά, αλίμονο, έχει παντρευτεί Αγγλο. Η νεαρή ηρωίδα προτιμά να διαβάζει μυθιστορήματα του 19ου αιώνα ενόσω περπατάει και να παρακολουθεί ταινίες του Αλφρεντ Χίτσκοκ. Και προαισθάνεται πάρα πολύ καλά ένα πράγμα: ότι είναι σωτήριο να περνάει απαρατήρητη μέσα σε ένα τέτοιο τοξικό περιβάλλον.
Το πρόβλημα είναι, ωστόσο, ότι λογαριάζει χωρίς τον «γαλατά» που αναφέρεται στον τίτλο του μυθιστορήματος. «Δεν ήξερα ποιανού γαλατάς ήταν. Δεν ήταν ο δικός μας γαλατάς. Δεν νομίζω να ήταν κανενός» λέει η ίδια γι’ αυτή τη δυσοίωνη μορφή που στοιχειώνει ολόκληρο το βιβλίο. Αυτό ισχύει με τις κρίσιμες διαπιστώσεις: γίνονται πάντοτε εκ των υστέρων. Διότι ασφαλώς και δεν είναι γαλατάς – κυριολεκτικά μιλώντας – ο άνδρας του οποίου τις ερωτικές ορέξεις αναζωπυρώνει εκείνη άθελά της. Είναι, αντιθέτως, ένας μυστηριώδης τύπος που είναι μπλεγμένος στον IRΑ, γνωρίζει όλο το παραστρατιωτικό δίκτυο και ο λόγος του έχει αυξημένη βαρύτητα. Είναι, επιπροσθέτως, παντρεμένος και αρκετά μεγαλύτερός της. Οι κακές γλώσσες δεν αργούν να της χρεώσουν μια «σχέση» που δεν μπορεί να διαχειριστεί…
Ο πρόεδρος της εφετινής κριτικής επιτροπής, ο φιλόσοφος Κουάμε Αντονι Απια, επαίνεσε την «απίστευτη γνησιότητα» του διακριτού ύφους της συγγραφέως και, μεταξύ άλλων, το συνέδεσε και με το κίνημα #MeToo. Το πρώτο βιβλίο της Αννα Μπερνς (Νο Bones, 2001) είχε κυκλοφορήσει το 2005 και στα ελληνικά με τίτλο «Αντίλαλοι – Σπασμοί πολέμου», από τις εκδόσεις Αγρα σε μετάφραση της Παλμύρας Ισμυρίδου.
