Εξομολόγηση εκ βαθέων

«Σε μια πραγματικά σκοτεινή νύχτα της ψυχής είναι πάντα τρεις το πρωί, κάθε μέρα». Το αυτοβιογραφικό δοκίμιο Η κατάρρευση (εκδ. Αγρα) που δημοσιεύθηκε σε τρεις συνέχειες στο περιοδικό «Esquire» μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου 1936 περιγράφει αυτό που ο ίδιος ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ αναφέρει ως «ράγισμα». Πρόκειται για ένα ωμό χρονικό αποτυχίας, απογοήτευσης και απομάγευσης του κόσμου, της θέασης των πραγμάτων και της ψυχικής κατάστασης που συνοδεύει ένα τραύμα το οποίο ο συγγραφέας δεν αναφέρει. Ο Φιτζέραλντ προβαίνει σε μια ανατομία του εαυτού του τον καιρό μιας προσωπικής κρίσης η οποία συμβαδίζει με εκείνη της κοινωνίας γύρω του. «Σε αυτές τις σελίδες μίλησα για έναν εξαιρετικά αισιόδοξο νεαρό που βίωσε την κατάρρευση όλων των αξιών, μια κατάρρευση που δεν την είχε καν συνειδητοποιήσει παρά μόνο πολύ καιρό αφότου συνέβη» σημειώνει, για να προσθέσει παρακάτω ότι «η ευτυχία μου ή το ταλέντο μου για αυταπάτη ή ό,τι άλλο θέλετε, ήταν μια εξαίρεση. Δεν ήταν το φυσικό πράμα αλλά το αφύσικο – τόσο αφύσικο όσο και το Μπουμ της ευημερίας. Και η πρόσφατη εμπειρία μου είναι παράλληλη με το κύμα της απελπισίας που σάρωσε το έθνος όταν το Μπουμ κατέρρευσε». Η de profundis εξομολόγηση του Φιτζέραλντ, κοφτερά ειλικρινής αλλά όχι καταθλιπτική, καταλήγει σε μια αχτίδα αισιοδοξίας. Πράγματι, θα ξεπερνούσε το αίτιο που δεν μνημονεύει εδώ, τον αλκοολισμό του (παρά την αποκάλυψή του από τη «New York Post» που τον εξώθησε λίγους μήνες αργότερα σε απόπειρα αυτοκτονίας), για να φύγει από καρδιακή προσβολή το 1940 σε ηλικία 44 ετών.