Μία από τις πιο χαρακτηριστικές πτυχές της πραγμάτευσης της Μικρασιατικής Εκστρατείας είναι η επιμονή στις πολιτικές και στρατιωτικές της όψεις. Αναμφίβολα, αυτές ακριβώς όρισαν την ιστορία του ελληνικού Μεσοπολέμου, επομένως η έμφαση δεν είναι παράξενη. Αν δεχθεί κανείς ότι οι ιδεολογικές επιδράσεις των γεγονότων καλύπτονται από τη μελέτη του διπόλου βενιζελισμός – αντιβενιζελισμός και οι πολιτισμικές τους προεκτάσεις θίγονται από τις εθνογραφικές αναλύσεις αποκατάστασης των προσφύγων (μερικώς, ωστόσο, και στις δύο περιπτώσεις), λιγότερο ερευνημένη μοιάζει η επικράτεια του κοινωνικού αντικτύπου της περιόδου από τον Εθνικό Διχασμό ως τη Συνθήκη της Λωζάννης. Ενα παράδειγμα των γόνιμων συσχετίσεων που μπορεί να υποδείξει η ενασχόληση με παρόμοιο υλικό αποτελεί το βιβλίο του κοινωνιολόγου του Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκου Βαφέα Από τον Λιποτάκτη στον Αντάρτη (εκδ. Αλεξάνδρεια), το οποίο εστιάζει στη «στάση των ανυποτάκτων» της δυτικής Κρήτης μεταξύ 1921 και 1922.
Αίτιο της «στάσεως» ήταν η επιστράτευση που κήρυξε η κυβέρνηση των Λαϊκών στις αρχές του 1921. Εγινε δυσμενώς δεκτή γενικά, στην Κρήτη όμως το φαινόμενο της ανυποταξίας διογκώθηκε: οι Αρχές έκαναν λόγο για 3.000 φυγόστρατους. Η απειλή εφαρμογής του νόμου «Περί Ληστείας», που προέβλεπε την επικήρυξη των παραβατών και τον διοικητικό εκτοπισμό των συγγενών τους, δημιούργησε εκρηκτικό κλίμα με ένοπλα συλλαλητήρια, έξοδο στην παρανομία και επίθεση 150-200 οπλοφόρων στα Χανιά τον Νοέμβριο του 1921. Το κίνημα κατεστάλη την άνοιξη του 1922: ανυπότακτοι και λιποτάκτες είτε παραδόθηκαν είτε συνελήφθησαν, με τη λύση να επέρχεται μάλλον αναίμακτα. Σύμφωνα με τα συνολικά δεδομένα που παρέθετε ο στρατιωτικός διοικητής Κρήτης, υποστράτηγος Δημητρακόπουλος, μετά το τέλος της εξέγερσης, στη διάρκειά της είχαν αναχωρήσει για το μέτωπο 6.414 κληρωτοί, ενώ 4.898 καταγράφηκαν ως ανυπότακτοι.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
