Εικόνες από τη ζωή του βυθού

Τι οφείλει να κάνει μια Οκτάβια, στην περίπτωσή μας ένα θηλυκό χταπόδι, όσο περιμένει τα νεογέννητα μικρά της να μεγαλώσουν και να πάρουν τον δρόμο για το μεγάλο παιχνίδι της ενηλικίωσης; Μα τι άλλο από το να τα προστατέψει και να τα κανακέψει με όλες της τις δυνάμεις. Η Οκτάβια χρειάζεται να τα προφυλάξει από το δυνατό φως που μπαίνει στο ασφαλές τους θαλάμι, να μην τα αφήσει να εκτεθούν πρόωρα στις παγίδες του βυθού, όπου παραμονεύουν διάφορα τέρατα, καθώς και (πρωτίστως) να μην επιτρέψει στα ανεξέλεγκτα πλοκάμια της να τα καταβροχθίσουν. Και όταν ο καλός αυτός αγώνας θα φτάσει εις αίσιον πέρας, με την Οκτάβια να αναπολεί στο ενδιάμεσο διάστημα άλλοτε τους άτυχους εραστές της και άλλοτε τις άγριες περιπέτειες της νιότης της, σε έναν κόσμο που έχει ως ύψιστη αξία του την αρχή της επιβίωσης, αρχίζει η αντίστροφη πορεία: το γέρικο πια χταπόδι ξεκινάει να συρρικνώνεται, ανίκανο να αναγνωρίσει τα ανήλικα παιδιά του και αδύναμο να ανακαλύψει εκ νέου το εγκαταλελειμμένο καταφύγιό του – μέχρι να επικρατήσουν η ακατάσχετη φθορά και ο θάνατος.

Το καινούργιο μυθιστόρημα της Ελένης Γιαννακάκη αναμετριέται με τα μυστικά της θάλασσας, θέτοντας ερωτήματα για τη γέννηση, την ωρίμαση και το βιολογικό μας τέλος, ή και για τον ρόλο του έρωτα και της μητρότητας σε συνθήκες όπου η βία αποτελεί περίπου φυσικό καθεστώς, αλλά αποφεύγει, κατά το μέτρο του δυνατού, να βασιστεί στον ανθρωπομορφισμό. Τα πλάσματα που περιβάλλουν την Οκτάβια, οι φόβοι τους οποίους προκαλεί ο υγρός περίγυρος και η περίπλοκη όσο και αντιφατική σχέση την οποία αναπτύσσει η ίδια με το σώμα της δεν ακολουθούν μια κλίμακα αναλογιών με τα ανθρώπινα, αλλά τους κανόνες της λογοτεχνικής φαντασίας: τα πλοκάμια του χταποδιού συγκρούονται, μέσα από μια σειρά διαδοχικών μονολόγων, πρώτα με το παμφάγο στόμα του (όντας παμφάγα και τα ίδια) και κατόπιν αναμεταξύ τους, οι εραστές που ανταγωνίζονται για την Οκτάβια είναι ψάρια καθοδηγημένα από το αδίστακτο ένστικτό τους και η πορεία όλων προς τον θάνατο προβάλλει ως ένας απολύτως αναμενόμενος τερματισμός. Και αν, εν κατακλείδι, περισσεύει ένας κάποιος ανθρωπομορφισμός, η συγγραφέας φροντίζει να τον νομιμοποιήσει πέρα για πέρα: οι πυκνές εικόνες από τα άδυτα του βυθού με τη διαρκή πάλη ανάμεσα στη ζωική ορμή και δύναμη και την παγωνιά του Αδη πηγάζουν από τα όνειρα της Ρέας, μιας μεσόκοπης γυναίκας η οποία ετοιμάζεται να γεννήσει, χάρη στις δυνατότητες της ιατρικής τεχνολογίας, τα δίδυμα της νεκρής κόρης της – εξ ου και τα περί μητρότητος.