Αυτοκράτειρες χωρίς σκήπτρο

Οθάνατος, η φθορά, το βάρος της απώλειας και η δύναμη ή η επίδραση του ονείρου είναι τα στοιχεία τα οποία χαρακτηρίζουν τη συλλογή διηγημάτων Ζώα θεοί της Αννας Γρίβα, που κυκλοφόρησε πέρσι από τις εκδόσεις Κίχλη. Με τις Εξόριστες βασίλισσες (εκδ. Μελάνι), επίσης έκδοση του 2021, η συγγραφέας περνά στο ιστορικό μυθιστόρημα, κάτι που δεν θα εκπλήξει όσους παρακολουθούν την πυκνή όσο και στοχαστική της ποίηση, η οποία αγγίζει θέματα παρμένα από τον κόσμο των πουλιών, καταφεύγοντας σε μορφές αντλημένες από την Ιστορία. Η Γρίβα επιλέγει στο ανά χείρας βιβλίο τα πρόσωπά της από το Βυζάντιο των μέσων του 5ου αιώνα μ.Χ. Κεντρικό και αποφασιστικό ρόλο αναλαμβάνουν η Ευδοκία και η Ευδοξία, μητέρα και κόρη, αμφότερες βασίλισσες.

Η Αιλία Ευδοκία ονομαζόταν αρχικά Αθηναΐς, ούσα κόρη του αθηναίου δασκάλου της ρητορικής Λεοντίου. Παντρεύτηκε τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄ μόνο μετά τη βάφτισή της και θεωρήθηκε ότι συνέβαλε τα μάλα στην καθιέρωση του χριστιανισμού στο πρώιμο Βυζάντιο. Κόρη της Ευδοκίας ήταν η Λικινία Ευδοξία, που παντρεύτηκε τον Βαλεντινιανό Γ΄ και έγινε αυτοκράτειρα της δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μετά τον πρόωρο θάνατο του συζύγου της, η Ευδοκία παντρεύτηκε τον Πετρόνιο Μάξιμο. Ζητώντας τη βοήθεια του αρχηγού των Βανδάλων Γιζέριχου κατά του Πετρόνιου, που είχε οργανώσει τη δολοφονία του Βαλεντινιανού, κατέληξε σε πολύχρονη αιχμαλωσία στην Καρχηδόνα. Δεν είμαστε ιδιαιτέρως εξοικειωμένοι με τις απαρχές της βυζαντινής ιστορίας. Οι όποιοι κόμποι της λύνονται εν τούτοις μυθοπλαστικά με την επιστροφή της Ευδοξίας στην Κωνσταντινούπολη, όπου και ανακαλύπτει το ημερολόγιο της μητέρας της, το οποίο και θα πυροδοτήσει την αφήγηση.