Το μυθιστόρημα αυτό, κατά πολλούς το κορυφαίο έργο της σύγχρονης τουρκικής πεζογραφίας σε όλο τον 20ό αιώνα, κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά και συγκαταλέγεται αναμφίβολα στις σημαντικότερες εκδόσεις στο πεδίο της μεταφρασμένης λογοτεχνίας τα τελευταία χρόνια. Οι Αποσυνάγωγοι (1972, Tutunamayanlar) του Ογούζ Ατάι (1934-1977) οργανώνονται γύρω από μια σχετικά απλή ιστορία, μια αναζήτηση πιο συγκεκριμένα, όμως είναι τόσο μεγάλη η σημασία της γλώσσας εν προκειμένω ώστε το ογκωδέστατο κείμενο έρχεται να λειτουργήσει σαν ένας εξαίσιος καθρέφτης, ένας σπασμένος μάλιστα καθρέφτης, τα αιχμηρά και αεικίνητα κομμάτια του οποίου δεν αντανακλούν μόνο την υπαρξιακή αγωνία στη ζωή ενός ανθρώπου αλλά και την πολιτισμική ένταση σε μια κοινωνία.
Το βιβλίο του Ατάι είναι σπουδαίο, πέραν του πολύτροπου ύφους του και της απαστράπτουσας ευρυμάθειάς του, πέραν της σύνθετης δομής και της λεπτής ειρωνείας του, πέραν του μοντερνισμού και του μεταμοντερνισμού, πέραν δηλαδή της αυτόνομης καλλιτεχνικής του αξίας, επειδή ακριβώς, σήμερα που έχουμε την τύχη να το διαβάζουμε, εξακολουθεί να μας υπενθυμίζει ότι κάθε ατομικό αδιέξοδο, κάθε αλλοτρίωση δεν μπορεί παρά να σημαδεύεται και από μια συλλογική πλαισίωση, από τη βαριά σκιά που δημιουργούν τόσο τα γεγονότα όσο και το λεγόμενο «πνεύμα» ενός δεδομένου καιρού. Ο Ατάι φαίνεται να γνωρίζει άψογα τη δυτική παράδοση και την μπολιάζει με μια ευαισθησία ανατολικής υφής. Η ιδιαζόντως πολυφωνική αφήγηση πυροδοτείται όταν ο Τουργκούτ Οζμπέν μαθαίνει κάποια στιγμή για τον θάνατο του Σελίμ Ισίκ, ενός παλιού φίλου από την περίοδο που σπούδαζαν μαζί μηχανικοί στο πολυτεχνείο. Τι είχε συμβεί; Και υπό ποιες ακριβώς συνθήκες συντελέστηκε ο χαμός εκείνης της βασανισμένης ψυχής; Οι Αποσυνάγωγοι είναι αριστουργηματικοί. Δεν είναι τυχαίο ότι ο νομπελίστας Ορχάν Παμούκ έχει δηλώσει μαθητής του Ατάι.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
