Ασυνήθιστος παρατηρητής

Είκοσι χρόνια μετά την έκρηξη της ιστορικής παραγωγής για τον εμφύλιο πόλεμο, η μελέτη της εποχής έχει περάσει από την παλίρροια στην άμπωτη. Οπωσδήποτε, η συζήτηση δεν έχει σταματήσει: τον επιστημονικό διάλογο μιας και πλέον δεκαετίας που συνέβαλε καταλυτικά στην έρευνα και στην κατανόηση του πεδίου ακολούθησε η επεξεργασία του στον χώρο της δημόσιας ιστορίας. Ωστόσο, σε πιο άτακτα χρονικά διαστήματα, εξακολουθούν να εμφανίζονται μελέτες που υποδεικνύουν πως η διερεύνηση πτυχών της σύγκρουσης απέχει από το να εξαντληθεί. Στο πρόσφατο έργο του Ο ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος με τα μάτια των Σουηδών (εκδ. Αλεξάνδρεια) ο Αξελ Σωτήρης Βαλντέν επιχειρεί να δει το ζήτημα από μια εξωτερική σκοπιά. Η επιλογή της Σουηδίας έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον γιατί είναι έκκεντρη: δεν πρόκειται για μία από τις παραδοσιακές συμμάχους της χώρας, δεν είναι μία από τις Μεγάλες Δυνάμεις, δεν στοιχίζεται με κανέναν από τους δύο συνασπισμούς του Ψυχρού Πολέμου, δεν διαθέτει, λόγω της θέσης της, ισχυρούς δεσμούς με την Ελλάδα. Ο Βαλντέν εξετάζει παράλληλα τις συνθήκες στα δύο κράτη την περίοδο 1944-1949, παρακολουθεί τον σουηδικό Τύπο, καταγράφει τις διαφαινόμενες τάσεις του δημόσιου διαλόγου στη Σουηδία, στέκεται στην αποτύπωση του Εμφυλίου από την οπτική μιας χώρας-παρατηρητή. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που συμπληρώνει τη γνώση μας για την εξωτερική εικόνα του Εμφυλίου από μια ασυνήθιστη (και γι’ αυτό ιδιαίτερα πρόσφορη για συγκρίσεις με τις υπόλοιπες) πλευρά.