«Δεν μπορώ να σας προσφέρω μια πρόβλεψη των ενεργειών της Ρωσίας. Είναι ένας γρίφος που τον ζώνει ένα μυστήριο στην καρδιά ενός αινίγματος». Η αποστροφή του Ουίνστον Τσόρτσιλ στις αρχές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Οκτώβριο του 1939, μια από τις πολλές εύστοχες της μακράς πολιτικής του σταδιοδρομίας, χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου για να τονίσει το άδηλο των προθέσεων της Σοβιετικής Ενωσης και της ηγεσίας της. Ωστόσο, η φράση του δεν σταματά εκεί. «Αλλά ίσως υπάρχει ένα κλειδί», συνεχίζει. «Αυτό το κλειδί είναι το εθνικό συμφέρον της Ρωσίας». Το σημειώνει ο λόρδος Ντέιβιντ Οουεν, πρώην υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου και μετέπειτα διαπραγματευτής για την ειρήνευση της Γιουγκοσλαβίας, στο βιβλίο του Γρίφος, μυστήριο και αίνιγμα (εκδ. Καστανιώτη, 2021), μια επισκόπηση των σχέσεων Μεγάλης Βρετανίας και Ρωσίας από τον 19ο αιώνα ως σήμερα. Στη συγκυρία της εισβολής στην Ουκρανία ο Οουεν υποδεικνύει ευθέως ένα διαχρονικό κίνητρο της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, ανεξαρτήτως καθεστώτος, υπενθυμίζοντας ταυτόχρονα τις διακυμάνσεις των επαφών της με τη Δύση: ναυμαχία του Ναυαρίνου και Κριμαϊκός Πόλεμος, Αντάντ και Ρωσική Επανάσταση, Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και Ψυχρός Πόλεμος. Ωστόσο, η επιδίωξη του εθνικού συμφέροντος που προτάσσει ο Οουεν καλύπτει ένα ευρύ δυνητικό πεδίο επιλογών και δεν αρκεί για να φωτίσει τον ρόλο των φαντασμάτων του παρελθόντος στο δομικό υπόβαθρο της σημερινής κρίσης: η περίοδος μεταξύ 1917 και 1945, η μετασοβιετική τριακονταετία, η προσωπική εξουσία του Βλαντίμιρ Πούτιν πρέπει να συνεξεταστούν ως κρίσιμοι παράγοντες.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
