Από το Βερολίνο χωρίς αγάπη

To 1922 ο ρώσος θεωρητικός Βίκτορ Σκλόφσκι, ηγετική μορφή του φορμαλισμού και μέλος του Γλωσσολογικού Κύκλου της Μόσχας, αναγκάζεται να φύγει από τη χώρα λόγω της δράσης του ενάντια στους Μπολσεβίκους και βρίσκει καταφύγιο στο Βερολίνο. Εκεί γράφει το Ζοο. Γράμματα όχι για την αγάπη (μτφ. Νιόβη Ζαμπούκα, εκδ. Αντίποδες), ένα επιστολικό μυθιστόρημα, με γράμματα που ανταλλάσσουν ένας ερωτευμένος άντρας και μια γυναίκα που δεν τον αγαπά. Συγγραφείς, διανοητές και καλλιτέχνες, ο Αλεξέι Ρέμιζοφ, ο Ρομάν Γιακομπσόν, ο Μαρκ Σαγκάλ, ο Ιλιά Ερενμπούργκ εμφανίζονται σε επεισόδια που μιλούν για όλα εκτός από αγάπη. Το Ζοο είναι ένα δεξιοτεχνικό παιχνίδι με τα λογοτεχνικά είδη, με τη γλώσσα και με όσα αποκρύπτει ή αποκαλύπτει. «Επινόησα μια γυναίκα κι έναν έρωτα για να γράψω ένα βιβλίο για την ακατανοησία, για τους ξένους ανθρώπους, για την ξένη χώρα» γράφει ο Σκλόφσκι στο εικοστό ένατο γράμμα, καταλήγοντας: «Θέλω να γυρίσω στη Ρωσία».