Η παιδική και η νεανική λογοτεχνία σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ανταποκρίθηκε στις πολιτικές, κοινωνικές και λογοτεχνικές αλλαγές, υπήρξε καθρέφτης των μεγάλων ρευμάτων που επηρέασαν τη γραφή, τη σκέψη, τους τρόπους ανάγνωσης και τη δημιουργία.
Η Aλκη Ζέη εμφανίστηκε στα γράμματά μας τα χρόνια της Kατοχής από το περιοδικό Νεανική Φωνή με πέντε διηγήματα, που δημοσιεύθηκαν από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο του 1944. Στα επόμενα διηγήματά της που εκδίδονται αργότερα με τίτλο Αρβυλάκια και γόβες θίγονται τα αγαπημένα για τη συγγραφέα θέματα της επιστροφής στην πατρίδα και της νοσταλγίας του γενέθλιου τόπου, θέματα τα οποία προσδιορίζουν σχεδόν αναγκαστικά τόσο οι βιωματικές εμπειρίες όσο και τα εξωτερικά ιστορικά και πολιτικά γεγονότα. Με το πρώτο της μυθιστόρημα Το καπλάνι της βιτρίνας (1963) εγκαινιάζεται η γόνιμη σχέση με την παιδική λογοτεχνία. Στο έργο αυτό, το αυτοβιογραφικό υλικό, που καλύπτει τα παιδικά χρόνια της στη Σάμο, συνδέεται με συγκεκριμένες αναφορές στο σύγχρονο πολιτικό κλίμα της δικτατορίας του Μεταξά. Αποτελεί σταθμό για την πορεία και την εξέλιξη της παιδικής λογοτεχνίας και εγκαινιάζει μια νέα περίοδο στην ιστορία της, καθώς απορρίπτει τα στερεότυπα με βάση τα οποία παρουσιάζονταν οι θετικοί, δραστήριοι και αποτελεσματικοί αφηγηματικοί ήρωες, υπονομεύει τον κυρίαρχο εξουσιαστικό λόγο που ρύθμιζε σχεδόν αυτομάτως τις σχέσεις παιδιών και ενηλίκων, ασκεί κριτική στα πατριαρχικά προνόμια εξουσίας και ελέγχου αμφισβητώντας την έννοια των «φυσικών» και αμετάβλητων κοινωνικών ρόλων και αναδεικνύει τον σημαντικό ρόλο που παίζει το παρόν και οι κοινωνικές και ιδεολογικές συνιστώσες του στην κατασκευή ή την ανακατασκευή του παρελθόντος, καθώς διαμορφώνει έναν ισχυρό πόλο αμφισβήτησης ή κριτικής του «επίσημου» λόγου για την αγωγή, την εκπαίδευση και την Ιστορία.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
