Ζακ. Η αυτοβιογραφία των ζωντανών
Εκδόσεις Νήσος, 2018
σελ. 114, τιμή 8 ευρώ
Στα 17 κεφάλαια του ποιητικού αφηγήματος «Ζακ. Η αυτοβιογραφία των ζωντανών» γινόμαστε μάρτυρες ενός αυτοβιογραφικού αναστοχασμού της ζωής του αφηγητή-ανθρώπου και της ζωής του αφηγητή-σκύλου του. Η πορεία από τη βρεφική ηλικία ίσαμε την ενηλικίωση του αφηγητή-ανθρώπου συμπλέκεται με την πορεία ζωής του αφηγητή-σκύλου, από τότε που ήταν τριών μηνών και υιοθετήθηκε. Με θαυμαστή χρήση αφηγηματικών τεχνικών το παρελθόν εισχωρεί στο παρόν συνθέτοντας έναν παράδεισο ζωής έξω από τον χρόνο, την επιθυμία για την ουτοπία όπου πρωτοσυνυπήρξαν άνθρωπος και ζώο. Ο συγγραφέας Βαγγέλης Ιντζίδης «χωρά» μέσα στην τρίχρονη πορεία του σκύλου, το τραύμα, την απώλεια, τον έρωτα, τα βιώματα μιας ζωής 50 χρόνων του ανθρώπου. Οι μετατοπίσεις της πρωτοπρόσωπης αφήγησης από τον σκύλο στον άνθρωπο διαμορφώνει δύο αφηγηματικά «εγώ» που αναλαμβάνουν να συντροφεύσουν το ένα το άλλο σε ένα ταξίδι κοινό ίσαμε την Ελπίδα, ίσαμε την αναπόληση του παράδεισου.
Με την ανάγνωση του Ζακ εμπεδώνει κανείς πως η προϋπόθεση της σκέψης και του συναισθήματος είναι οι Αλλοι. Αν το «εγώ» σκέφτεται και νιώθει, είναι επειδή κατανοεί τη θέση του μέσα σε ένα «εμείς». Ετσι ένας ολόκληρος κόσμος εισβάλλει στο κείμενο. Ενας κόσμος ιδιωτικός – ο πατέρας, η μητέρα, η γιαγιά, η ερωμένη, οι άλλοι ιδιοκτήτες σκύλων, οι γείτονες. Ενας κόσμος όπου η οικογενειακή και κοινωνική ζωή των δύο αφηγητών συναντιέται και με τη ζωή προσώπων που έχουν επηρεάσει την πολιτική ιστορία της ηπείρου μας αλλά και του κόσμου (Λούξεμπουργκ, Αρεντ, Οζ, Μπένγιαμιν κ.ά.). Τα ιδιωτικά συμβάντα τέμνονται επίσης με ιστορικά γεγονότα – της προσφυγιάς, των παγκόσμιων πολέμων, του Ολοκαυτώματος, της κυπριακής τραγωδίας, της δικτατορίας στην Ελλάδα και στη Χιλή. Ο συγγραφέας αξιοποιεί μια σειρά από διακριτά κειμενικά είδη, στοχαστικό δοκίμιο, θεατρικό μονόλογο, νεωτερικό ποιητικό λόγο, αφηγηματικές διαλογικές σκηνές, παράγοντας διακειμενικές συναναγνώσεις εξαιρετικά δημιουργικές και με γλωσσικούς τρόπους που διαμορφώνουν μια αισθητική της συγκίνησης.
Ο «Ζακ» γίνεται ένα ποιητικό αφήγημα σύνθετο (υφολογικά, θεματικά, νοηματικά) και ταυτόχρονα απλό. Συγκινησιακό και ταυτόχρονα διανοητικό. Αφηγηματικό και ταυτόχρονα βαθύτατα ποιητικό. Ψυχαναλυτικό και ταυτόχρονα κοινωνιολογικό. Συγκλονιστικά προσωπικό και ταυτόχρονα δημόσιο. Μια ελεγεία και ταυτόχρονα μια υμνωδία στη λύτρωση της αγάπης. Ρεαλιστικό και ταυτόχρονα συμβολικό, απελευθερωτικό. Ενηλικιωνόμαστε και επουλώνουμε τα τραύματά μας μέσα από την έγνοια για τον Αλλο. Ο Βαγγέλης Ιντζίδης με το αφήγημα αυτό ενηλικιώνεται οριστικά ως ένας από τους εξαιρετικά ιδιότυπους συγγραφείς της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας.
Ο δρ Θανάσης Γιάνναρης είναι μέλος ΕΔΙΠ του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
