Αντανακλώντας το παρελθόν

Τον κυρίαρχο ρόλο στο πρώτο πεζογραφικό βιβλίο της Μαίρης Μικέ, που κυκλοφόρησε το 2015, υπό τον τίτλο Κόκκινες ουλές, συναποτελούμενο από δεκαεπτά σύντομες ιστορίες, αναλαμβάνουν οι γυναίκες. Γυναίκες που δεν ανήκουν στο παρόν, αλλά σε ένα λιγότερο ή περισσότερο μακρινό παρελθόν, ξεκινώντας από τα εμφυλιακά και τα μετεμφυλιακά χρόνια και φτάνοντας μέχρι τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Ιστορίες (τώρα χαρακτηρίζονται «διηγήσεις») περιλαμβάνει και το δεύτερο πεζογραφικό βιβλίο της Μικέ, που όντας πανεπιστημιακός με εκτεταμένο επιστημονικό και ερευνητικό έργο, περνά αυτή τη φορά σε ένα παιχνίδι εσωτερικών αντανακλάσεων με την ιστορία της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας (μια επιστροφή διαφορετικής τάξης στο παρελθόν), χωρίς να λείπουν κάποιες, επίσης παιγνιώδεις, παραπομπές και στη νεότερη ευρωπαϊκή γραμματεία.

Τι ακριβώς θα πει, εν τούτοις, «αντανακλάσεις»; Πιθανόν, όπως το προλαβαίνει η συγγραφέας στο οπισθόφυλλο της συλλογής, «συνομιλίες» ή και ανανεωμένες επαφές με τους συγγραφείς και με τα κείμενά τους, οι ήρωες των οποίων αποκτούν στις έντεκα διηγήσεις του τόμου μια δεύτερη ζωή, είτε για να συνεχίσουν την εγνωσμένη πορεία τους σε έναν καινούργιο (πλην συμβατό με τα προηγούμενα) δρόμο είτε για να τοποθετηθούν μέσα σε νέα, ετερογενή (αλλά ποτέ άσχετα) συμφραζόμενα, στρέφοντας τη βελόνα της πυξίδας σε έναν πρωτόφαντο (και πάλι όμως όχι αγνώριστο, ούτε ανοίκειο) περίγυρο. Σειρά εδώ παίρνουν ο Νίκος Καχτίτσης και η Ομορφάσχημη, η βορειοελλαδίτικη παρέα του Κλείτου Κύρου, του Μάρκου Μέσκου και του Τάσου Χατζητάτση, που προβάλλει στο φυσικό τοπίο την πολιτική και την ιστορική εμπειρία της μεταπολεμικής εποχής, η μάνα του Γεωργίου Βιζυηνού με τη μορφή της κεντημένη στη φόδρα της δραματικής του βιογραφίας και του χρονικού της τρέλας του, η ομηρική νύφη Αβαρβαρέη, που θα συμπλέξει τα μυθικά φονικά της Ιλιάδας με την αλληγορική πραγματικότητα του Εμφυλίου στο Κιβώτιο του Αρη Αλεξάνδρου ή με τις ανατριχιαστικές μεταμφιέσεις της εξουσίας στο έργο του Αντρέα Φραγκιά, η Πασιφάη και η μυθολογική συνεύρεσή της με τον ταύρο, που θα συναντηθούν με τις εμφυλιακές μνήμες και μνείες του Μίλτου Σαχτούρη και της Τατιάνας Γκρίτση-Μιλλιέξ, ο νεαρός Γιάννης Ρίτσος καθώς επισκέπτεται στο νοσοκομείο την άρρωστη Μαρία Πολυδούρη (ο ποιητής του εργατικού κινήματος βασανίστηκε επίσης από τη φυματίωση) και η Μέλπω Αξιώτη και η Αννα Ζέγκερς, που θα βρεθούν σε καφέ στο Βερολίνο με τα φαντάσματα του ναζισμού και του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου να χορεύουν απειλητικά τριγύρω τους και με τις ηρωίδες τους να μοιράζονται το ίδιο αίσθημα εξορίας και αποξένωσης. Και θα βρούμε επίσης στις σελίδες της Μικέ, σαν μικρά αποσπάσματα και θραύσματα, το «Πίστομα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, τη νήσο Ανυδρο και «Το φονικό της Ιζαμπέλας Μόλναρ» του Δημήτρη Χατζή, τον «Γερο-Μούγα» και «Το ερημόσπιτο» του Δημοσθένη Βουτυρά, τη Λίγεια του Τζουζέπε Τομάζι ντι Λαμπεντούζα, την Παρακμή των Σκληρών του Αγγελου Τερζάκη, τα Δέντρα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη, καθώς και τον προφητικό λόγο του Αγγελου Σικελιανού.