Αναχρονισμός

Πέντε γάλλοι ιστορικοί αντιδρούν με κοινό κείμενό τους στο πρόσφατο εικονοκλαστικό κύμα που σαρώνει τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά απλώνεται και στην Ευρώπη, όπως φαίνεται από εκδηλώσεις στην Αγγλία και τη Γαλλία, και στρέφεται κατά μνημείων, ανδριάντων, αγαλμάτων, καλλιτεχνικών έργων, αναμνηστικών πινακίδων και πινακίδων δρόμων, τιμητικών ονομασιών σχολείων, πανεπιστημίων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και άλλων συμβόλων που θεωρούνται σεξιστικά, ρατσιστικά, ομοφοβικά κ.λπ. Είναι ο Μισέλ Βινόκ, ιστορικός της γαλλικής Δημοκρατίας και των ιδεών, ο Ζαν-Νοέλ Ζανενέ, που υπήρξε και πρόεδρος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας, η Μονά Οζούφ, ιστορικός της Γαλλικής Επανάστασης, ο Μορίς Σαρτρ, ιστορικός του Αρχαίου Κόσμου, και η Ανί Σαρτρ, επιγραφολόγος, ειδική στις ελληνικές και λατινικές επιγραφές. Οι πέντε ιστορικοί θεωρούν επικίνδυνο να κρίνονται πρόσωπα, θεσμοί και γεγονότα με τις βεβαιότητες του σήμερα. Και κάνουν λόγο για «αναχρονισμό» που, εφόσον διαδοθεί και επιβληθεί, απειλεί τις δημοκρατικές αξίες.

Οι ιστορικοί απαριθμούν ενδεικτικά και με κάποια ειρωνεία όσους δεν θα δικαιούνταν ανδριάντα ή αναμνηστική πλάκα, σύμφωνα με τους σύγχρονους τιμωρούς. Ο Περικλής κατείχε δούλους και μολονότι θεμελιωτής της αθηναϊκής δημοκρατίας δεν είχε δώσει ψήφο στις γυναίκες. Ο Ιούλιος Καίσαρ υπήρξε απερίγραπτα σκαιός απέναντι σε όσους γαλατικούς πληθυσμούς δεν παραδόθηκαν. Οι μεγάλες μορφές του σοσιαλισμού, ο Φουριέ και ο Προυντόν, ήταν αντισημίτες. Οι θεμελιωτές της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας ήταν στην πλειονότητά τους αποικιοκράτες. Οι Τζέφερσον και Ουάσινγκτον, όπως και όλοι οι θεμελιωτές των Ηνωμένων Πολιτειών, κατείχαν δούλους. Ο Βολταίρος ήταν εβραιόφοβος. Ο Λουδοβίκος Θ’ της Γαλλίας, γνωστός ως Αγιος Λουδοβίκος, υποχρέωσε τους Εβραίους να φέρουν ραμμένο πάνω τους ένα στρογγυλό κομμάτι ύφασμα, αιώνες πριν από το κίτρινο αστέρι των Ναζί. Οσο για τα ονόματα διάσημων γαλλικών δημόσιων λυκείων, θα έπρεπε να αλλάξουν. Το «Λύκειο Καρλομάγνος» δεν μπορεί να ονομάζεται έτσι, καθώς ο αυτοκράτορας έπνιξε τους Σάξονες στο αίμα προκειμένου να τους αναγκάσει να υποταχθούν. Το «Λύκειο Λουδοβίκος ο Μεγάλος» πρέπει να μετονομαστεί, καθώς ο βασιλιάς λεηλάτησε την περιοχή της Φρανς-Κοντέ, ανάμεσα σε άλλες. Οσο για το περίφημο «Λύκειο Ζανσόν ντε Σαγί» παραπέμπει σε ξεκάθαρο μισογυνισμό, καθώς ο ιδρυτής του απαγόρευσε να φοιτούν σε αυτό κορίτσια επειδή τον είχε απατήσει η γυναίκα του.