Αναλύοντας το 1922

«Η μικρασιατική περιπέτεια άλλαξε την Ελλάδα σε μεγαλύτερη κλίμακα από οποιοδήποτε προηγούμενο γεγονός της νεότερης ιστορίας». Η επισήμανση που αποτελεί την εναρκτήρια πρόταση του βιβλίου του Θάνου Βερέμη Μικρή ιστορία της Μικρασιατικής Καταστροφής (εκδ. Πατάκη) είναι καίρια και ορθώς συνιστά την αφετηρία της αφήγησης. Παρά το γεγονός ότι το 1922 είναι για το σύνολο σχεδόν της ελληνικής κοινωνίας η πιο γνωστή (και σαφέστερα αντιληπτή) τομή της ιστορίας του 20ού αιώνα, ο ευρύτερος αντίκτυπός της, η ουσιαστική ολοκλήρωση δηλαδή του έθνους-κράτους και η ενσωμάτωση 1.300.000 προσφύγων νοούνται πια, με την πάροδο του χρόνου, ως περίπου αναπόφευκτα. Αναπόφευκτη θεωρείται και η Καταστροφή και η συμβολή της μικρής αυτής εισαγωγής του πολύπειρου έλληνα ιστορικού είναι, πλην της ευσύνοπτης έκθεσης των πολιτικών και στρατιωτικών δεδομένων της Μικρασιατικής Εκστρατείας, οι παρατηρήσεις στα οικεία σημεία του κειμένου ως προς τις λανθασμένες υποθέσεις, τις κακές εκτιμήσεις και τις διχαστικές επιλογές βενιζελικών και αντιβενιζελικών που υπονόμευσαν τις όποιες πιθανότητες επιτυχίας του οράματος της Ιωνίας. Η οπτική του Θάνου Βερέμη υπερβαίνει τα όρια του 1922 επεκτεινόμενη ως τον Μεσοπόλεμο προκειμένου να συμπεριλάβει την αρχόμενη ενσωμάτωση των προσφυγικών πληθυσμών και την τελική διευθέτηση των πραγμάτων της περιοχής η οποία επήλθε με το ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας του 1930. Πρόκειται για μια πολύτιμη μικρή μελέτη που απαντά στην ανάγκη κατανόησης από το πλατύ κοινό μιας στιγμής της σύγχρονης ιστορίας η οποία συχνά γίνεται πρόξενος παθών στη δημόσια σφαίρα ακόμη και σήμερα.