Τι συμβαίνει όταν ένα 28χρονο κορίτσι, με μια ήδη επιτυχημένη καριέρα σολίστ, αναγκάζεται να στερηθεί το βιολί, το οποίο έχει παραχωρήσει ένας διάσημος μετρ για τις εμφανίσεις της; Πώς διαμορφώθηκε και πώς θα εξελιχθεί η σχέση με τον μετρ και τι θα επωάσει ο δεσμός με έναν συνομήλικο φίλο της, ο οποίος δοκιμάζει τη δική του τύχη ως συγγραφέας (πρώτα ως διηγηματογράφος και κατόπιν ως θεατρικός);
Θα παίξουν ρόλο σε όλα αυτά το θανατηφόρο ατύχημα της μητέρας του κοριτσιού, η εξαρχής απουσία του πατέρα της και η ανάκληση του πρόσφατου ή του απώτερου παρελθόντος; Και πώς θα επηρεάσει η τέχνη της μουσικής και της γραφής τους δύο κεντρικούς ήρωες; Ξεκινώ με ερωτήματα γιατί Η φωνή στα χέρια της θέλει από την αρχή μέχρι και το τέλος να παραμείνει ανοιχτή, να μην κλείσει όσα πιεστικά απασχολούν τον κόσμο της – μόνο να φωτίσει τα έγκατα και να τα ψάξει από πολλές πλευρές.
Ντορίνα Παπαλιού, Η φωνή στα χέρια της. Εκδόσεις Ικαρος, 2024, σελ. 448, τιμή 17,70 ευρώ
Στο αμέσως προηγούμενο βιβλίο της Ντορίνας Παπαλιού, Το απαραίτητο φως (2013), η ακατάλυτη ορμή του έρωτα διαπερνά τη λεπτή διασύνδεση μνήμης και τέχνης για να οδηγήσει μέσα από ένα μοιραίο πλέγμα πίστης και προδοσίας στον αφανισμό και στην ερήμωση, επιτρέποντας παρ’ όλα αυτά να ενεργήσει κατά τον παροντικό μυθιστορηματικό χρόνο η ερωτική ορμή ως δύναμη ευεργεσίας και κάθαρσης.
«Το κορίτσι πλάθει έναν χαρακτήρα που χτίζει κοπιαστικά την ακεραιότητά του, χωρίς να εμπιστεύεται πλήρως οποιοδήποτε δομικό υλικό.»
Η διαπλοκή μνήμης, έρωτα και τέχνης απαντά και στη νουβέλα Γκάτερ (2007) της Παπαλιού, την πρώτη πεζογραφική της προσπάθεια. Ξεπερνώντας προβλήματα οικονομίας της αφήγησης και ένα μάλλον προγραμματικό σχέδιο που επιβάρυναν το πρώτο της μυθιστόρημα, η Παπαλιού κερδίζει τώρα πολλά και όχι μόνο στο επίπεδο της οικονομίας και του προγραμματικού σχεδίου.
Η εναλλαγή διεθνούς και ελληνικού περίγυρου (το κορίτσι, ο μετρ και ο θεατρικός συγγραφέας δοκιμάζουν τα βήματά τους στις συναυλίες και στις αίθουσες του εξωτερικού), καθώς και θέματα όπως οι οικολογικές ανησυχίες, η μετανάστευση και η πολιτικοκοινωνική ορθοέπεια μετατρέπονται σε στοιχεία της δράσης χωρίς να έρχονται στο προσκήνιο και απαλλαγμένα από σχηματικές προβολές. Στο μεταξύ, η τεχνική ορολογία των μουσικών οργάνων και η επιστημονική γνώση των κλάδων που απολήγουν στην οικολογία δεν φορτώνουν ποτέ με πλεονάζοντα ή με επιδεικτικό τρόπο την ατομική και πρωτίστως τη μυθοπλαστική ζωή των ηρώων.
Ο οδυνηρός και ασταμάτητος αγώνας για την απόκτηση φωνής και ταυτότητας, οι απώλειες και τα κέρδη που θα έχει στο καλλιτεχνικό πεδίο η επίτευξη της αυτονομίας, η σκληρή επούλωση των μνημονικών τραυμάτων και ο άσβεστος ερωτικός πόθος θα φτάσουν μέχρι και την τελευταία σελίδα όχι ως λυμένα ζητήματα μα ως δημιουργικές εκκρεμότητες σε μια διαρκή αναζήτηση της ολοκλήρωσης της προσωπικής ελευθερίας.
Αναλόγως διερευνώνται οι προσωπικότητες των ηρώων και οι ποικίλες συγκρούσεις τους, ενώ το κορίτσι πλάθει έναν χαρακτήρα που χτίζει κοπιαστικά την ακεραιότητά του, χωρίς να εμπιστεύεται πλήρως οποιοδήποτε δομικό υλικό. Να μην παραλείψω τις περίπλοκες μετατοπίσεις σε διαφορετικά σημεία του αφηγηματικού χρόνου που πυκνώνουν την ενότητα του βιβλίου δίχως να εμποδίζουν το επικοινωνιακό του αποτέλεσμα.
