Την εποχή του ισπανικού εμφυλίου ο Πάμπλο, ένας νεαρός μικροαστός από το Τορίνο που έχει αποκτήσει αυτό το προσωνύμιο παίζοντας κιθάρα, ζει μια απολιτική ζωή ταλαντευόμενος μεταξύ μουσικής και περιστασιακής δουλειάς σε συνεργεία. Η σχέση του με την επιπόλαια, ελευθέρων ηθών Λίντα, τον κάνει να αναζητήσει την τύχη του στη Ρώμη όπου θα προσαρμοστεί στο πιο ανοικτό κοινωνικό περιβάλλον και θα αντιληφθεί τη σημασία της ένταξης στο κομμουνιστικό κόμμα και της αντίστασης στο φασιστικό καθεστώς. Παράλληλα με τη συνειδητοποίηση του κόσμου γύρω του, ο Πάμπλο έρχεται αντιμέτωπος και με τον εαυτό του, οδηγούμενος στην οριστική ενηλικίωση. Ο σύντροφος (εκδ. Καστανιώτη) του Τσέζαρε Παβέζε, γραμμένος το 1946, αποτελεί πολιτικό μυθιστόρημα: ο συγγραφέας επιχειρεί να δείξει την πορεία ενός νέου από την άγνοια λόγω έλλειψης μόρφωσης και τη συνακόλουθη αδιαφορία για το πολιτικό διακύβευμα του καιρού του στην ωρίμαση μιας ταξικής συνείδησης. Με βάση τα δεδομένα αυτά δεν πρόκειται για το πιο επιτυχημένο έργο του Παβέζε, ενός σημαντικού ιταλού συγγραφέα με εκλεπτυσμένη γραφή, ωστόσο στο περιθώριο της βασικής στόχευσης αναγνωρίζει κανείς και εδώ τη λογοτεχνική του ποιότητα. Το στοιχείο της νεανικής αμφιταλάντευσης του Πάμπλο ο οποίος ζητεί περισσότερα από όσα η βαλτωμένη ζωή του Τορίνο μπορεί να του δώσει, όπως και η συνολική υπαρξιακή διάσταση στο υπόβαθρο του μυθιστορήματος και ο χειρισμός των συμμετριών της πλοκής αίρουν τελικά τον Σύντροφο πάνω από το επίπεδο της απλής στρατευμένης λογοτεχνίας.