Δύο πανίσχυροι άνθρωποι της αυτοκινητοβιομηχανίας και δύο εξίσου ισχυρές προσωπικότητες που απασχόλησαν πολύ και για πολλά ζητήματα το 2024.

Carlos Tavares: Η έξοδος

Όσοι είναι εξοικειωμένοι με την αυτοκίνηση έχουν σίγουρα ακούσει το όνομα του Carlos Tavares, του ανθρώπου που από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της πάλαι ποτέ PSA Peugeot-Citroen συνέβαλε τα μέγιστα στη δημιουργία της Stellantis, του ομίλου που σήμερα στεγάζει 14 αυτοκινητοβιομηχανίες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, συν 2+1 ακόμα επιχειρηματικές οντότητες αν συνυπολογιστούν στο αχανές portfolio του οι εταιρείες χρονομίσθωσης free2move και Leasys αλλά και η πρόσφατη κοινοπραξία με την κινεζική Leapmotor.

Όπως επίσης έχουν σίγουρα μάθει και ότι από την 1η Δεκεμβρίου ο 66χρονος πορτογάλος CEO αποτελεί παρελθόν, κατόπιν παραίτησής του, από τις τάξεις του ομίλου.

Η διάσταση απόψεων

Για τους μη γνώστες του «παρασκηνίου», αν και ο όμιλος είχε αρχικά, μόλις τον περασμένο Οκτώβριο, ανακοινώσει ότι ο C. Tavares θα αποχωρούσε από το group με την ολοκλήρωση του συμβολαίου του το 2026, υπήρξε προφανώς ένα σημείο καμπής στις σχέσεις του Πορτογάλου με τα μέλη του ΔΣ και τον John Elkann, προεδρεύοντα του ομίλου και βασικό μέτοχο μέσω της Exor, με δεδομένο ότι επέλεξαν, ομολογουμένως κάπως απότομα, να αφήσουν τον όμιλο Stellantis χωρίς CEO – τη διοίκηση θα αναλάβει μια προσωρινή επιτροπή με επικεφαλής τον J. Elkann – μέχρι να βρουν τον κατάλληλο διάδοχο.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Carlos Tavares χαρακτήρισε πάντως «φιλικό» όσο και συναινετικό το «διαζύγιο», αποδίδοντάς το σε διάσταση απόψεων σε επίπεδο στρατηγικής. «Ένας όμιλος με 250.000 εργαζομένους, έσοδα 190 δισεκατομμυρίων ευρώ, 15 αυτοκινητοβιομηχανίες που δραστηριοποιούνται σε όλον τον κόσμο δεν είναι μια εταιρεία που μπορεί να διοικηθεί αν δεν υπάρχει απόλυτη ευθυγράμμιση καθώς κάτι τέτοιο έχει άμεσο αντίκτυπο σε επίπεδο στρατηγικής» δήλωσε ο ίδιος χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας ότι ο στόχος του ήταν να προστατεύσει τον όμιλο από «οποιαδήποτε διάσταση απόψεων που θα δημιουργούσε κινδύνους σε επίπεδο διοίκησης».

Η άλλη πλευρά κατατείνει στη διάσταση απόψεων διά στόματος του Henri de Castries, υψηλά ιστάμενου στελέχους του ομίλου Stellantis, ο οποίος σε ανακοίνωσή του επισήμανε ότι «η επιτυχία του ομίλου Stellantis από καταβολής του έγκειτο στην πλήρη ευθυγράμμιση μεταξύ των βασικών μετόχων, του ΔΣ και του CEO και τις τελευταίες εβδομάδες υπήρχε διάσταση απόψεων, η οποία και οδήγησε στην συγκεκριμένη απόφαση».

Ανεξαρτήτως του πού εντοπίζεται η διάσταση απόψεων, τα πρόσφατα γεγονότα υπαγορεύουν πάντως ότι ο Carlos Tavares ίσως υπήρξε θύμα της ίδιας του της επιτυχίας και της δυνατότητάς του από την εποχή που εργαζόταν στoν όμιλο Renault, μαθητεύοντας δίπλα στον Carlos Ghosn να είναι αποτελεσματικός στην περιστολή δαπανών και να επαναφέρει στην κερδοφορία ζημιωμένες αυτοκινητοβιομηχανίες όπως έκανε με την PSA αλλά και την Opel αφού την απορρόφησε στον όμιλο PSA Peugeot-Citroen, επιτυγχάνοντας πράγματα στα οποία προηγουμένως άλλοι είχαν προηγουμένως αποτύχει. Χάρη σε αυτό ακριβώς το τάλαντο αναδείχθηκε πρώτα το 2014 ως ο ισχυρός άνδρας της PSA και μετέπειτα το 2021 του ομίλου Stellantis, τον οποίο διοίκησε με σιδηρά πυγμή και μια στρατηγική που συχνά δημιουργούσε απορίες καθώς δεν συμπορευόταν με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.

Η αρχή της καταιγίδας

Τα σύννεφα πάντως άρχισαν να μαζεύονται ήδη από πέρυσι και να έρχονται από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού όταν οι αμερικανοί αντιπρόσωποι των Jeep, Ram, Dodge και Chrysler τον κατηγορήσαν ευθέως ότι οι χειρισμοί του έχουν ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση αδιάθετων αυτοκινήτων, τη μείωση των πωλήσεων και εν τέλει την υποβάθμιση των αμερικανικών εταιρειών του ομίλου.

Αντίστοιχο ήταν και το αίσθημα των εργαζομένων του ομίλου Stellantis στις ΗΠΑ, οι οποίοι είχαν εγκαλέσει ουκ ολίγες φορές τον Πορτογάλο για ανέφικτους σχεδιασμούς και για αθέτηση υποσχέσεων ενώ αναταραχή είχε προκληθεί και στη γενέτειρα της Fiat, με τον Carlos Tavares να δημιουργεί ένα εχθρικό κλίμα όχι μόνο με τους εργαζομένους των ιταλικών εργοστασίων αλλά και με την κυβέρνηση της G. Meloni, πάγιο αίτημα της οποίας ήταν οι νέες επενδύσεις σε ιταλικό έδαφος από μέρους του ομίλου και πάγια τακτική του Tavares η παρελκυστική μέθοδος και οι ασαφείς δεσμεύσεις ενώ οι προσωρινές παύσεις παραγωγής πλήθαιναν.

Δημιουργώντας εχθρούς

Από… τα «βάθη» του ομίλου του προσήπταν επίσης ότι ο τρόπος που επεδίωκε να αναδιοργανώσει το προϊοντικό portfolio και κυρίως την εφοδιαστική αλυσίδα με στόχο την περιστολή δαπανών δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα από όσα τελικώς έλυνε. Ο C. Tavares δεν αναζητούσε συμμάχους ούτε στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, αποφασίζοντας να αποσύρει τον όμιλο από τον ACEA – όπου θα επανέλθει σύντομα κατόπιν σχετικού αιτήματος –, αλλά και εμφανίζοντας μια εμμονική στάση σε ό,τι αφορά την ηλεκτροκίνηση, διαμηνύοντας προς πάσα κατεύθυνση ότι σε αντίθεση με όλους τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, ο όμιλος δεν επιθυμεί καμία υπαναχώρηση σε σχέση με τους ευρωπαϊκούς στόχους του 2035 και τα όσα ενδιάμεσα όρια και ποσοστώσεις θα παρεμβληθούν μέχρι τότε.

Ταυτόχρονα ένας από τους διάσημους αφορισμούς του σε ό,τι αφορά τον κινεζικό ανταγωνισμό και τους εξίσου διάσημους δασμούς ήταν ότι «για να ανταγωνιστούμε τους Κινέζους θα πρέπει να γίνουμε Κινέζοι» σε επίπεδο στρατηγικής και περιστολής δαπανών. Στα παραπάνω βέβαια προστέθηκαν και τα πρώτα αρνητικά αποτελέσματα και προβλέψεις του ομίλου Stellantis, για πρώτη φορά από καταβολής του, τον περασμένο Σεπτέμβριο, με τον CEO να διαμηνύει αμέσως μετά τις αρνητικές προβλέψεις για το 2024, με κάπως αυτοκρατορικό τρόπο, ότι όσες αυτοκινητοβιομηχανίες δεν έχουν κερδοφορία θα κλείσουν ή θα πωληθούν, μια δήλωση που προφανώς δημιούργησε επίσης μια ανησυχία.

Να σημειωθεί επίσης ότι για το 2023 ο Carlos Tavares «απέσπασε» ως πακέτο αποζημίωσης 36,5 εκατομμύρια ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 56% σε σχέση με το 2022 και το οποίο ενόχλησε σύμφωνα με «κακές γλώσσες» το ΔΣ που αποτελείται από τους εκπροσώπους της Exor, μέλη της οικογένειας Peugeot αλλά και μέλη που εκπροσωπούν τη γαλλική κυβέρνηση.

Μέλη της τελευταίας παρεμπιπτόντως, διά των στομάτων E. Macron όσο και Marine Le Pen, εν όψει των τότε εκλογών, είχαν καταφερθεί δημοσίως έναντι του πακέτου αποδοχών του C. Tavares, με τον πρώτο να το χαρακτηρίζει «αστρονομικό» και να ζητεί «πλαφόν» και τη δεύτερη «σοκαριστικό, πολλώ μάλλον δε όταν έχει φέρει την εταιρεία σε δύσκολη θέση».

«Πρόσεχε τι εύχεσαι»

Ανεξαρτήτως πεπραγμένων, ίσως μια ιστορία που σκιαγραφεί καλύτερα τον πρώην ισχυρό άνδρα της Stellantis που ξεκίνησε ως οδηγός δοκιμών στον όμιλο Renault, έχοντας αποφοιτήσει προηγουμένως ως μηχανικός από τις λεγόμενες Grandes Ecoles της Γαλλίας, είναι όταν πολλά χρόνια αργότερα, το 2013, θα βρισκόταν υπό τον Carlos Ghosn ως το Νο 2 του ομίλου Renault και θα δήλωνε καταμεσής του Αυγούστου ότι επιθυμία του ήταν μια μέρα να γίνει διευθύνων σύμβουλος σε μια αυτοκινητοβιομηχανία.

Ο σχεδόν συνομήλικός του Carlos Ghosn και παντοδύναμος τότε ηγέτης των Renault-Nissan που δεν φημιζόταν καθόλου για τους αβρούς του τρόπους του με την ουσιαστική έννοια, το εξέλαβε προφανώς ως αμφισβήτηση απαιτώντας από τον συνονόματό του και επίσης γαλλοτραφή με πορτογαλικές καταβολές να ζητήσει συγγνώμη για το ατόπημα του. Αντ’ αυτού, στα τέλη του ίδιου μήνα ο Carlos Tavares προτίμησε να αποχωρήσει από τον όμιλο Renault.

Elon Musk: Το rebranding

Σε αντίθεση με τον Carlos Tavares, που αν και στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας έχει αυτό που θα αποκαλούσε κανείς «βαρύ όνομα», το οποίο όμως προφανώς θα υπάρχουν άνθρωποι που δεν θα το έχουν καν ακουστά, για να μην έχει ακούσει κανείς έστω και μία φορά στη ζωή του για τον βίο και την επιχειρηματική πολιτεία του Elon Musk θα πρέπει μάλλον να ζει σε κάποιο ερημικό νησί αποκομμένος από τον πολιτισμό και το Internet.

Ο πολυπράγμων, νοτιοαφρικανικής καταγωγής – γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πρετόρια -, αλλά με τριπλή υπηκοότητα (έχει επίσης αμερικανική όσο και καναδική), επικεφαλής των Tesla, Space X, Neuralink, Boring Company και X (πρώην Twitter) καθώς και συνιδρυτής της Paypal, η οποία πουλήθηκε στο eBay το 2002 έναντι 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δεν χάνει ευκαιρία να απασχολεί την επικαιρότητα ενίοτε «επιτυχώς» με τις παραπάνω επιχειρηματικές του δραστηριότητες και κάποτε ατυχώς με τις κατά καιρούς δημόσιες τοποθετήσεις του και τους χειρισμούς του σε σχέση με επιχειρηματικά και μη ζητήματα.

Στην κορυφή του κόσμου

Αυτό που πάντως δεν μπορεί να του αμφισβητήσει κανείς είναι ότι πλέον αποτελεί και επισήμως τον πιο επιτυχημένο επιχειρηματία της υφηλίου καθώς η πρόσφατη εμπλοκή του με τις αμερικανικές εκλογές στο πλευρό του νεοεκλεγέντος D. Trump οδήγησε σε ράλι ανόδου τις μετοχές της Tesla αλλά και της Space X – ιδίως μετά και από μια συμφωνία εξαγοράς των μετοχών από τους υπαλλήλους της προσφάτως –, αυξάνοντας την περιουσία του σε πάνω από 400 δισεκατομμύρια δολάρια, ένα ποσό που αποτελεί ιστορικό ρεκόρ για οποιονδήποτε και είναι σχεδόν διπλάσιο από την περιουσία του δεύτερου πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο, Jeff Bezos.

Αν αναρωτιέστε ήδη κατά πόσο βοήθησε σε αυτό η κάτι παραπάνω από ενεργή εμπλοκή του με το στρατόπεδο Trump (εκτός από τις υποστηρικτικές εμφανίσεις του ξόδεψε πάνω από 250 εκατ. δολάρια χρηματοδοτώντας την προεκλογική εκστρατεία των Ρεπουμπλικανών) και η ανάδειξή του σε δυνάμει στέλεχος της νέας αμερικανικής κυβέρνησης που θα αναλάβει καθήκοντα από τις 20 Ιανουαρίου, απλώς θα σημειώσουμε ότι οι τιμές των μετοχών της Tesla έχουν αυξηθεί άνω του 60% από την 5η Νοεμβρίου, οπότε και πραγματοποιήθηκαν οι αμερικανικές εκλογές, και εφεξής.

Η μεγάλη ανατροπή

Ένα μεγάλο μέρος της αύξησης κατεγράφη όταν ο Donald Trump επισημοποίησε την δημιουργία υφυπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας και την τοποθέτηση του Elon Musk ως επικεφαλής του. Η αρμοδιότητα του E. Musk ως «υπουργού Συντονισμού» όπως θα τον αποκαλούσαμε στα καθ’ ημάς, θα είναι η περιστολή των δαπανών και η μείωση της γραφειοκρατίας στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Αν και η ανάδειξη του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο σε υπερυπουργό σε ένα από τα ισχυρότερα κράτη στον κόσμο θα μπορούσε να θεωρηθεί εξ ορισμού και για πολλούς λόγους αμφιλεγόμενη, οι αγορές εισέπραξαν το μήνυμα διαφορετικά, με τους αναλυτές να θεωρούν ότι ο Musk έχει πλέον και το «καρπούζι και το μαχαίρι», δηλαδή έχει το όραμα – αυτό το είχε ανέκαθεν – αλλά και πλέον τα μέσα για την υλοποίησή του.

Τα πρόσφατα παραπάνω δεδομένα έφεραν σημειωτέον πλήρη αναστροφή της εικόνας που επικρατούσε στην αρχή της χρονιάς και σε ένα μεγάλο μέρος της διάρκειάς της καθώς οι χειρισμοί του Elon Musk στο Twitter το οποίο απέκτησε το 2022 για 44 δισεκατομμύρια δολάρια, κατά την εκτίμηση των χρηστών όσο και μεγάλων εταιρειών που απέσυραν τη διαφήμιση από το Χ, το μετέτρεψαν σε ένα δίκτυο που ευνοεί τη διασπορά ψευδών ειδήσεων και διακινεί θεωρίες συνωμοσίας.

Εξαιτίας ακριβώς των αμφιλεγόμενων χειρισμών του στο X αλλά και ορισμένες ατυχείς στιγμές στην Tesla όπως οι επιπλέον καθυστερήσεις στις παραδόσεις του Cybertruck και τα «χάρτινα», μακριά από την παραγωγή ρομποτικά ταξί όταν η Waymo και όχι μόνο, έχουν ήδη απολύτως λειτουργικούς στόλους ρομποτικών ταξί στις ΗΠΑ, δημιούργησαν νωρίτερα μέσα στην χρονιά ανησυχία για το πόσο ο Elon Musk μπορεί να ανταποκριθεί στους πολλαπλούς ρόλους του και να υποστηρίξει με συντεταγμένο οικονομοτεχνικό τρόπο τα εξίσου πολυσχιδή οράματά του.

Από άσπονδοι εχθροί, στενοί φίλοι

Ο Elon Musk έχει ωστόσο μακρά πείρα σε ανατροπές ήδη από τότε που τα πρώτα Tesla βασίζονταν σε δάπεδα της Lotus Elise και σε αυτές, εκτός από την παραπάνω οικονομικής φύσης, θα μπορούσε να συγκαταλεχθεί και η σχέση του με το Donald Trump σε συνάρτηση και με τις απόψεις του τελευταίου, αλλά και ευρύτερα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος σε σχέση με την ηλεκτροκίνηση.

Για την ακρίβεια ο νέος πρόεδρος έχει προαναγγείλει ότι θα τροποποιήσει σημαντικά τα ευεργετήματα που υφίστανται στο πλαίσιο του νόμου για τον περιορισμό του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act) που ψηφίστηκε υπό τη διοίκηση Biden, και μεταξύ πολλών άλλων, προέβλεπε γενναίες χρηματοδοτήσεις τόσο για την παραγωγή όσο και για την «κατανάλωση» EV.

Για εκείνους που δεν θυμούνται οι σχέσεις Trump – Musk υπήρξαν κάτι παραπάνω από τρικυμιώδεις κατά την προηγούμενη θητεία του πρώτου. Σταχυολογώντας μεταξύ των πολλών στιχομυθιών που έχουν ανταλλάξει δημόσια στο παρελθόν, ο Trump έχει αποκαλέσει τον Musk «ψεύτη» καθώς κατά τους ισχυρισμούς του αμερικανού προέδρου του είχε πει «ψέματα για το ποιον είχε ψηφίσει» στις εκλογές του 2016. Ο D. Trump φρόντισε να διανθίσει την παραπάνω δήλωση με την φράση «ο Elon δεν πρόκειται ποτέ να αποκτήσει το Twitter».

O Musk θα απαντούσε «δεν τον μισώ αλλά είναι καιρός ο Trump να κρεμάσει το καπέλο του και να σαλπάρει στο ηλιοβασίλεμα». Τελικά ο Elon Musk απέκτησε το Twitter με τη γνωστή έκβαση και ήταν εκείνος που μετά από συζήτηση με τον D. Trump θα επανέφερε τον λογαριασμό του, ο οποίος είχε αποκλειστεί από το 2021 για τον φόβο «υποκίνησης βίας» σύμφωνα με την τότε σχετική ανακοίνωση πλατφόρμας. Ταυτόχρονα ο Elon Musk συσσώρευε παράπονα για τη διοίκηση Biden καθώς υπήρξαν ουκ ολίγες ομοσπονδιακές έρευνες σε σχέση με αντεργατικές πρακτικές στα εργοστάσιά του, την εξαγορά του Twitter αλλά και τη λειτουργία του συστήματος αυτόνομης οδήγησης των Tesla, Autopilot.

Μια χρήσιμη «αλλεργία»

To σημείο καμπής ωστόσο στη σχέση Trump και Musk, ο οποίος σημειωτέον στο παρελθόν δεν είχε στηρίξει εμφανώς κανέναν υποψήφιο σημειώνοντας μόνο ότι ψηφίζει Δημοκρατικούς, ήταν ένα tweet μετά την απόπειρα δολοφονίας του D. Trump όπου ανέφερε «Υποστηρίζω πλήρως τoν Πρόεδρο Trump και ευελπιστώ για την ταχεία ανάρρωσή του».

Κάπως έτσι φτάσαμε στον νικητήριο λόγο του Trump, όπου είπε: ««Είμαι υπέρ των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Οφείλω να είμαι καθώς ο Elon υπήρξε πολύ υποστηρικτικός μαζί μου», ενώ χαρακτήρισε τον Musk ως «υπεριδιοφυΐα» και ως ένα πολύ «ξεχωριστό άτομο» που πρέπει να «προστατεύεται» καθώς δεν «υπάρχουν πολλοί σαν και αυτόν».

Αν ήδη αναρωτιέστε για το πώς η έστω ελαφρά – πια – «αλλεργία» του Trump στην ηλεκτροκίνηση και ο ενθουσιασμός του Elon Musk συνδυάστηκαν, η απάντηση είναι εξαιρετικά απλή καθώς επί της ουσίας όλες οι προβλέψεις του ανωτέρω Inflation Reduction Act σε ό,τι αφορά την αυτοκίνηση και την αυτοκινητοβιομηχανία ουσιαστικά ευνόησαν κατά κάποιον τρόπο τους ανταγωνιστές της Tesla, στρέφοντάς τους πιο συντεταγμένα στις εναλλακτικές τεχνολογίες.

Η Tesla υπήρξε ανέκαθεν πρωτοπόρος στον τομέα της ηλεκτροκίνησης, χωρίς να «χρειάζεται» απαραιτήτως τις «προβλέψεις» και τις επιδοτήσεις που προβλέπονται από το IRA, η αναστολή των οποίων θα πλήξει τον ανταγωνισμό.

Ένα προνομιούχο club

Σε ό,τι αφορά τις νέες επιδιώξεις του Elon Musk πλην των πολιτικών, δεδομένο θα πρέπει να θεωρείται ότι θα αξιοποιήσει τη νέα του φιλία προκειμένου να προωθήσει την ατζέντα της αυτόνομης οδήγησης, επιδιώκοντας νομοθετικό πλαίσιο σε ομοσπονδιακό επίπεδο αντί του πολιτειακού που ισχύει αυτή τη στιγμή και δημιουργεί έναν επιπλέον πονοκέφαλο σε σχέση με τις προδιαγραφές του συστήματος αυτόνομης οδήγησης σε σχέση με κάθε αμερικανική Πολιτεία.

Προφανώς το ίδιο θα ισχύσει και για τα υπόλοιπα πεδία δραστηριότητάς του, αν και μένει να αποδειχθεί αν η συνύπαρξη δύο προσωπικοτήτων όπως ο Trump και o Musk θα ευδοκιμήσει επί μακρόν. Συγκρατήστε πάντως ότι και ο αντιπρόεδρος J.D. Vance υπήρξε εργαζόμενος του ιδρυτή της PayPal και ένθερμου υποστηρικτή των Ρεπουμπλικανών Peter Thiel που μαζί με τον Musk ανήκουν σε μια ιδιότυπη ελίτ με βίους παράλληλους που τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης αρέσκονται να αποκαλούν «Paypal Mafia». Η συνέχεια επί της οθόνης…