Από τους βωμούς του παρελθόντος τη φωτιά*

*«Πάρε από τους βωμούς του παρελθόντος την φωτιά, όχι τις στάχτες», Jean Jaurés, Γάλλος πολιτικός (1859-1914)

Οι εκθέσεις που αφορούν ιστορικά αυτοκίνητα εκτός από τη δεδομένη νοσταλγική διάθεση εμπνέουν πάντα μια πιο αυθόρμητη γοητεία σε σχέση με τα υπόλοιπα καθιερωμένα events της αυτοκίνησης. Σε αντίθεση με τις διοργανώσεις που αφορούν τα νεότερα μοντέλα, όπου όλα πρέπει να μεταφράζονται σε δυνητικές πωλήσεις, καινούργια μεγέθη και καινοτομία, οι εκθέσεις που αφορούν κλασικά τετράτροχα έχουν αποκλειστικό οδηγό το συναίσθημα και αυτοκίνητα που έχουν ήδη αποδείξει (λιγότερο ή περισσότερο) την αξία τους και εκτίθενται κατά κάποιον τρόπο πλήρως «αδιάφορα» για την αποδοχή του κοινού.

Τελικώς βέβαια αυτό κάθε άλλο παρά αδιαφορεί όπως αποδεικνύουν οι 135.000 και πλέον επισκέπτες της φετινής γαλλικής Rétromobile που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 5 και 9 Φεβρουαρίου στο Paris Expo Porte de Versailles συγκεντρώνοντας ένα θεαματικό σε ποσότητα όσο και ποιότητα δείγμα της ιστορίας του αυτοκινήτου και παράλληλα έναν εντυπωσιακό αριθμό από paraphernalia, από έργα τέχνης με προφανές αντικείμενο τους τέσσερις τροχούς έως αντικείμενα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα το οποίο υπερβαίνει τον κόσμο της αυτοκίνησης (από αυθεντικές ιστορικές διαφημιστικές πινακίδες και αντλίες βενζίνης της δεκαετίας του 1960 έως και kit επισκευής αλλοτινών εποχών και τζουκμπόξ), δίνοντας τη δυνατότητα στους εραστές των συλλογών να αποκτήσουν το δικό τους κομμάτι ιστορίας ή ένα παράδοξο ιστορικό αντικείμενο.

Εκείνοι που έχουν την οικονομική δυνατότητα, με δεδομένο ότι η Rétromobile φιλοξένησε και μια σειρά από δημοπρασίες, μπόρεσαν φυσικά να αποκτήσουν και κάποιο από τα επίζηλα γυαλιστερά ιστορικά τετράτροχα ή και δίτροχα τα οποία επίσης κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα τόσο ως προς το είδος, την εποχή και την ιστορικότητα που εκπροσωπούν όσο και ως προς τη δαπάνη που απαιτήθηκε για την απόκτησή τους η οποία ποίκιλλε από μερικές χιλιάδες ως μερικά (ή πολλά) εκατομμύρια ευρώ.

Για όλα τα βαλάντια

Ενδεικτικά μόνο θα αναφέρουμε ότι ανάμεσα στα δημοπρατηθέντα βρέθηκαν μια Bentley S1 Continental by H.J Mulliner του 1956 η οποία ανήκε στον Helmut Newton (1.000.000€), μια σπάνια Ferrari 275 GTB Aluminium του 1966 (ένα από τα μόλις 93 αντίτυπα που κατασκευάστηκαν συνολικά) προς 2.159.600€, μια Mercedes-Benz SL 190 του 1962 προς 113.240€, μια Porsche 911 Carrera 2.7 RS του 1972, χρώματος πορτοκαλί, προς 417.200€, ένα Simplex του 1916 (το αγαπημένο μέσο μετακίνησης των Roosevelt, Rockefeller και Vanderbilt) προς 149.000€, αλλά και πιο «ταπεινά» όπως ένας σκαραβαίος του 1950 που πουλήθηκε προς 30.992€, μια Isetta του 1956 προς 26.224€ και ένα Renault 5 Turbo 2 του 1984 που δημοπρατήθηκε προς 95.360€. Αν αναζητείτε πάντως την κορωνίδα των δημοπρατηθέντων πρόκειται για τη Ferrari 250 LM Scaglietti του 1964, η οποία και νίκησε στο Le Mans το 1965 και για την οποία το σφυρί έπεσε στα 34.880.000€.

Επίσης αυτό που δεν θα μπορούσε να αγνοήσει κανείς στη Rétromobile που φέτος έκλεισε τα 49 της χρόνια, είναι η σαφώς πιο παιχνιδιάρικη διάθεση συγκριτικά με άλλες εκθέσεις ιστορικών, ενός είδους επιμελώς ατημέλητης… επιμέλειας σε σχέση με τα εκθέματα και τη διάθεση από μέρους των κατασκευαστών που όχι άδικα την αναδεικνύουν στη βασίλισσα των αντίστοιχων διοργανώσεων.

Bentley S1 Continental by H.J Mulliner

Στη φετινή εκδοχή της Rétromobile η οποία φιλοξένησε πάνω από 500 αυτοκίνητα από 450 εκθέτες σε μια έκταση 46.000 τ.μ., τιμώμενο τετράτροχο υπήρξε η DS 19, η οποία φέτος γιορτάζει τα 70ά της γενέθλια, εξ ου και το λογότυπο της έκθεσης το οποίο είναι εμπνευσμένο από τη διάσημη διαφημιστική καμπάνια του Claude Puech, επικεφαλής προώθησης της Citroen, που το 1959 συνέλαβε την ιδέα να δημιουργήσει ουσιαστικά ένα γλυπτό προκειμένου να διαφημίσει την υδροπνευματική ανάρτηση του μοντέλου.

Επίσης για πρώτη φορά στη διοργάνωση υπήρξε μια θεματική έκθεση με αγωνιστικό περιεχόμενο με 16 μονοθέσια της F1 που διατρέχουν την ιστορία των Γάλλων στην κορυφαία διοργάνωση του μηχανοκίνητου αθλητισμού από τη δεκαετία του 1960 έως σήμερα. Μεταξύ των αγωνιστικών εκθεμάτων συγκαταλέγονται ιστορικά γαλλικά μονοθέσια των Ligier, Renault καθώς και ιστορικές Ferrari όπως οι F399 και F2002 του Michael Schumacher, με τη δεύτερη να έχει διαγράψει μια εντυπωσιακή νίκη στο γαλλικό GP εκείνης της χρονιάς στην πίστα του Magny Cours.

Ενα όνομα, πολλές ιστορίες

Τα 70ά γενέθλια της DS 19 δεν θα μπορούσαν να περάσουν ανεκμετάλλευτα στη φετινή Rétromobile που εκτός από την αφίσα της έκθεσης κόσμησε το γαλλικό floor σε 12 διαφορετικές παραλλαγές της. Σίγουρα η πιο παράδοξη εκδοχή της αποτελεί η αναπαραγωγή επί πραγματικού της διαφημιστικής DS Ballons από τους μαθητές της GARAC – της εθνικής γαλλικής σχολής για επαγγέλματα αυτοκίνησης –, ωστόσο αυτή συνοδεύεται από μια αυθεντική DS 21 Pallas του 1969 που βρίσκεται δίπλα-δίπλα με το νέο DS8 δημιουργώντας μια ενδιαφέρουσα χρονική «αντιπαράθεση».

DS 19 Ballons

Οι άκρως συναισθηματικοί με την DS Γάλλοι και οι επισκέπτες της έκθεσης είχαν την ευκαιρία να δουν επίσης από κοντά την DS 21 Prestige του 1972, η οποία υπήρξε το πρωθυπουργικό αυτοκίνητο του Michel Debré, την πρώτη παραλλαγή της DS 19 σε cabrio εκδοχή, DS 19 Convertible του 1961 και την DS 19 Totem Pole που παρουσιάστηκε στην έκθεση του Παρισιού το 1962 ως γλυπτό. Σε ό,τι αφορά την τελευταία, επρόκειτο για μια DS χωρίς τροχούς πλήρως επενδεδυμένη στο κάτω τμήμα της και τοποθετημένη κάθετα σε έναν μηχανισμό που την περιέστρεφε αργά γύρω από τον εαυτό της, εντός μιας κυλινδρικής κατασκευής που θύμιζε σιλό εκτόξευσης. Εν είδει υπενθύμισης η DS 19 πρωτοπαρουσιάστηκε στην έκθεση του Παρισιού στις 6 Οκτωβρίου του 1955 τυγχάνοντας ενθουσιώδους υποδοχής που μεταφράστηκε σε 12.000 παραγγελίες ήδη από την πρώτη ημέρα της έκθεσης και 80.000 έως το τέλος της, μόλις δέκα ημέρες μετά.

Συνέχισε την πορεία της στον χρόνο, δίνοντας ένα νέο νόημα στην άνεση και την πολυτέλεια αποκτώντας περισσότερες εκδοχές και παραλλαγές καθώς και αγωνιστικές εκδόσεις που μάλιστα υπήρξαν νικηφόρες στο ράλι Μόντε Κάρλο, ούσα το πρώτο γαλλικό αυτοκίνητο που πετύχαινε κάτι αντίστοιχο. Εκτός από τη διάσημη υδροπνευματική ανάρτηση και τις συνεχείς βελτιώσεις, ήταν ο σχεδιασμός της που την κατέστησε σε αδιαμφισβήτητο «icon» της δεκαετίας του ’60 και του ’70 είτε βρισκόταν δίπλα στον Alain Delon είτε στον δρόμο ως ιδανικό συμπλήρωμα της Pont de Bir-Hakeim ή του Πύργου του Αϊφελ, αλλά και ένα σημείο αναφοράς για το σύνολο της αυτοκινητοβιομηχανίας και της βιομηχανίας γενικότερα. Για την ιστορία, η τελευταία αρχέτυπη DS, συγκεκριμένα μια DS 23 Pallas Injection Électronique χρώματος μπλε, με αύξοντα αριθμό 1.456.115, κατασκευάστηκε στις 24 Απριλίου 1975 από το ιστορικό εργοστάσιο Quai de Javel σηματοδοτώντας μεν ένα τέλος εποχής αλλά και τη γιγάντωση του μύθου της.

Μια διαφορετική προσέγγιση

Παραδόξως για έκθεση που αφορά ιστορικά τετράτροχα η Renault επέλεξε να σχεδιάσει και να κατασκευάσει εξαρχής ένα πρωτότυπο τετράτροχο το οποίο παρουσίασε σε επίσημη πρώτη στη Rétromobile. Ο λόγος για το Filante (διάττων), μια επιβλητική «βολίδα» που αντλεί τις επιρροές της από το είδος των αγωνιστικών του παρελθόντος που προσέβλεπαν σε ρεκόρ επίγειας ταχύτητας και παραδίδει μαθήματα αεροδυναμικής με στόχο, αυτή τη φορά, ένα ρεκόρ αποδοτικότητας για την ηλεκτροκίνηση του σήμερα. Σε ό,τι αφορά τις κύριες επιρροές του από το απώτερο παρελθόν, η βασική από αυτές είναι το Renault 40 CV του 1925 που συνοδευόταν από τη φράση «des records» καθώς κατέρριψε ουκ ολίγα από αυτά σε επίπεδο ταχύτητας αλλά και αντοχής.

Renault Filante

Επρόκειτο επίσης για μονοθέσιο με εξαιρετικά μακρύ ρύγχος και εμφανείς επιρροές από τον κόσμο της πρώιμης αεροπλοΐας. Οπως και στο επίμαχο αρχέτυπο, οι τροχοί στο Filante είναι «απομακρυσμένοι» από το αμάξωμα αφήνοντας σε κοινή θέα την ανάρτηση όπως και στο 40 CV ενώ οι γενναιόδωρες καμπύλες προέρχονται από το Étoile Filante, ένα πρωτότυπο όχημα του 1956. Ιστορική προέλευση έχει και η ιριδίζουσα απόχρωση Ultraviolet Blue που επελέγη για το Filante και η οποία έχει την ιδιότητα να μεταβάλλεται από μπλε σε μοβ, ανάλογα με το φως. Πλην της εμφάνισής του, το Filante Record 2025 διαθέτει συστήματα steer-by-wire και brake-by-wire τα οποία καταργούν τη μηχανική σύνδεση ανάμεσα σε τιμόνι και μπροστινούς τροχούς και αυτή μεταξύ πεντάλ φρένου και του συστήματος πέδησης.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των απαιτούμενων μηχανικών μερών και κατ’ επέκταση την μείωση του βάρους αλλά και την απελευθέρωση χώρου και περισσότερη ευελιξία, συνολικά, στην κατασκευή. To Filante είναι αμιγώς ηλεκτροκίνητο, εφοδιαζόμενο με μπαταρία 87 kWh αξιοποιώντας τεχνολογία διάταξης cell-to-pack (οι μπαταρίες αποτελούν δομικά στοιχεία της κατασκευής και δεν τοποθετούνται πίσω από ένα ενιαίο κάλυμμα στο πάτωμα), η οποία μειώνει το βάρος της μπαταρίας αλλά και απελευθερώνει περισσότερο χώρο, μια παράμετρος ιδιαίτερα χρήσιμη καθώς παρά το μήκος των 5,12 μέτρων το Filante έχει πλάτος μόλις 1,71 μ. Αν και η γαλλική φίρμα δεν ανακοινώνει μεγέθη αυτονομίας, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι το Renault Scenic με την ίδια μπαταρία διανύει 610 χλμ., μέγεθος που αναμένεται να ξεπεραστεί εμφατικά από το Filante λόγω της αεροδυναμικής και με δεδομένο ότι ζυγίζει 1.000 κιλά.

Casta Diva και βιομηχανική εξέλιξη

Οπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς η Rétromobile δεν μονοπωλείται από τους Γάλλους, με τη Mercedes-Benz να δίνει το «παρών» με πολύ διαφορετικούς όσο και συναισθηματικούς εκπροσώπους της ιστορίας της. Αναμφισβήτητα και λόγω χρώματος το βλέμμα τραβά πρώτα η C 111-II, μια σχεδιαστική μελέτη που στην πρώτη εκδοχή της προέκυψε το 1969 καθώς η γερμανική φίρμα πειραματιζόταν με νέους κινητήρες Wankel, diesel, συστήματα υπερτροφοδότησης καθώς και νέες διατάξεις σε ό,τι αφορά την ανάρτηση και φυσικά τη σχεδίαση. Αν και αρχικά η C111 και οι μετέπειτα εκδοχές της αποτέλεσαν κινητά εργαστήρια, το design τις ανέδειξε σε ένα εμβληματικό δείγμα αισθητικής πρωτοπορίας της δεκαετίας του 1970.

Mercedes-Benz C 111-II

Εξίσου εντυπωσιακή για διαφορετικούς λόγους η Mercedes-Benz 600 που πιστοποιημένα ανήκε στη Μαρία Κάλλας και ταξινομήθηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1971 από την ντίβα με ιδιόχειρη επιστολή καθώς την εποχή της παράδοσής της εκείνη βρισκόταν στη Νέα Υόρκη παραδίδοντας master class στη διάσημη σχολή Juilliard. Βάσει του βιβλίου συντήρησης του αυτοκινήτου, η 600 Grosse με το κοντό μεταξόνιο σε σπάνια διχρωμία ασημί-γκρι, συνόδευσε τη Μαρία Κάλλας στις υποχρεώσεις σε Σαν Ρέμο, Μιλάνο και φυσικά στο Παρίσι όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Μάλλον κάπως αναμενόμενα στον εξοπλισμό της 600 περιλαμβάνεται ένα ειδικά προσαρμοσμένο στις ανάγκες της «τελευταίας ελληνίδας θεάς», όπως την αποκαλούν, ηχοσύστημα Becker Grand Prix, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου.

Οπως υποθέτει κανείς, για να χωρέσουν όλες οι ιστορίες της φετινής Rétromobile θα χρειαζόταν ένας τόμος – και ίσως και αυτός να μην έφτανε – αλλά εκεί ακριβώς έγκειται και η γοητεία της διοργάνωσης όσο και των εκθεμάτων της, στη συνεχή ανακάλυψη νέων ιστοριών ή πτυχών της ιστορίας αυτοκινήτων και αντικειμένων που εκτός από το δικό τους αφήγημα ως προϊόντων, έχουν να πουν και την ιστορία των ανθρώπων τους – είτε αυτών που τα δημιούργησαν και τα ανέδειξαν είτε αυτών που τα πήραν στα χέρια τους.