Το χτύπημα στην «καρδιά» του κράτους, όπως χαρακτηρίστηκε η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη, 30 χρόνια πριν στο Κολωνάκι, θεωρείται ίσως η μεγαλύτερη επίδειξη ισχύος της «17 Νοέμβρη» που έδρασε από το 1975 έως το 2002.
Το 1989 ήταν μια χρονιά πρωτοφανούς έξαρσης στις αιματηρές επιθέσεις των ενόπλων οργανώσεων, κυρίως με αφορμή την υπόθεση Κοσκωτά.
Είχαν προηγηθεί οι απόπειρες δολοφονιών του πρώην υπουργού Γ. Πέτσου, του αντεισαγγελέα Γιώργου Ταρασουλέα αλλά και ο θάνατος, ύστερα από πυροβολισμούς που δέχθηκε στο πόδι του, του εισαγγελέα Κωνσταντίνου Ανδρουλιδάκη. Ολες αυτές ήταν έργο της 17Ν που είχε προχωρήσει συνολικά εκείνη τη χρονιά σε επτά επιθέσεις – ανάμεσα σε αυτές, μια ληστεία στην Τράπεζα Εργασίας στην οδό Πατησίων αλλά και αρπαγή ρουκετών από το στρατόπεδο Συκουρίου. Εκείνη τη χρονιά είχε σημειωθεί και η δολοφονία του τότε αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Α. Βερνάρδου από την «1η Μάη».
Ομως η δολοφονία το πρωί της 26ης Σεπτεμβρίου 1989 στην είσοδο του γραφείου του, στην οδό Ομήρου στο Κολωνάκι, του βουλευτή της ΝΔ Παύλου Μπακογιάννη είχε προκαλέσει σοκ στον πολιτικό κόσμο, και όχι μόνο, και παραμένει ένα από τα κύρια σημεία αναφοράς για την αιματηρή δράση της οργάνωσης-«φάντασμα» για 27 χρόνια.
Το σχέδιο δολοφονίας
Η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη έγινε από τέσσερα μέλη της 17Ν που είχαν χρησιμοποιήσει ένα αυτοκίνητο το οποίο είχε κλαπεί από την περιοχή του Ευαγγελισμού λίγες ημέρες νωρίτερα. Μετά την εξάρθρωση της 17Ν, το καλοκαίρι του 2002, προέκυψε ότι στη δολοφονία του Μπακογιάννη συμμετείχαν ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ο Σάββας Ξηρός, ο Ηρακλής Κωστάρης και στο όχημα βρισκόταν ο Βασίλης Τζωρτζάτος. Ο τελευταίος στην απολογία του ανέφερε: «Σε συνάντηση που είχαμε στα μέσα Αυγούστου 1989, αποφασίσαμε την εκτέλεση του βουλευτή Μπακογιάννη. Μέχρι την ημέρα της εκτέλεσης, δυο-τρεις φορές εγώ και ο Λουκάς κάναμε παρατήρηση στα γραφεία του βουλευτή».
Ο Σάββας Ξηρός με τη σειρά του ανέφερε στην απολογία του: «Εγώ έμεινα απέξω, στο απέναντι από την είσοδο πεζοδρόμιο, επί της οδού Σόλωνος. Η αποστολή μου ήταν να δω, όταν φτάσει το αυτοκίνητο του βουλευτή, πόσα άτομα θα κατέβαιναν απ’ αυτό και διά σήματος να ειδοποιήσω τον Λουκά και τον Χάρη. Σε κάποια στιγμή το αυτοκίνητο ήρθε και κατέβηκαν δύο άτομα, δηλαδή ο Π. Μπακογιάννης και μία κοπέλα που φορούσε κόκκινη ζακέτα. Εγώ ειδοποίησα, σύμφωνα με το σχέδιο, ότι είναι δύο άτομα και νόμιζα ότι η επιχείρηση θα ματαιωθεί. Παρ’ όλα αυτά ο Λουκάς και ο Χάρης μπήκαν στην είσοδο και εγώ άκουσα δύο πυροβολισμούς και ύστερα από λίγο άλλους δύο». Σχετική αναφορά υπάρχει και στο βιβλίο του Δημήτρη Κουφοντίνα «Γεννήθηκα 17 Νοέμβρη», όπου γράφει «οι δύο της 17Ν (σ.σ.: δηλαδή ο ίδιος και ο Ηρακλής Κωστάρης) ακολούθησαν ολόκληρο σχέδιο: Ντυμένοι με κοστούμια, κρατώντας έναν μεγάλο φάκελο, μπήκαν στην είσοδο της διπλανής πολυκατοικίας, την ώρα ακριβώς που σταματούσε το αυτοκίνητο του Μπακογιάννη στη γωνία».
4 αναπάντητα ερωτήματα
Σχετικά με το σχέδιο δολοφονίας του Παύλου Μπακογιάννη και όσων ακολούθησαν διατυπώθηκαν τότε τέσσερα ερωτήματα. Το πρώτο αφορούσε αναφορές πως είχαν υπάρξει προειδοποιήσεις ότι επίκειται χτύπημα στον Παύλο Μπακογιάννη που αγνοήθηκαν. Το δεύτερο για τη χρονική στιγμή που έγινε η επίθεση. Ο Παναγιώτης Δημητροκάλης, διευθυντής τότε της ΝΔ και στενός συνεργάτης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, στο βιβλίο του («Ο ηγέτης μετά τον ηγέτη») αναφέρεται σε συνάντηση που είχε κανονίσει εκτάκτως το πρωί στο γραφείο του για να δώσει συνέντευξη, εκφράζοντας απορίες πώς το ήξεραν αυτό τα μέλη της 17Ν. Ενα τρίτο ερώτημα δημιουργήθηκε από καταθέσεις καθώς και συνεντεύξεις μελών της 17Ν ότι παρακολουθούσαν τις κινήσεις του Παύλου Μπακογιάννη σαν ελαιοχρωματιστές σε γειτονικό άδειο διαμέρισμα. Ομως ουδέποτε τότε, αλλά και εκ των υστέρων, βρέθηκε σε ποιο διαμέρισμα γίνινταν αυτές οι εργασίες και πώς υπήρχε αυτή η σύμπτωση. Το τέταρτο ερώτημα διατυπώθηκε για έναν αστυνομικό της ομάδας «Ζήτα» που έσπευσε αμέσως στο σημείο κι ο οποίος φερόταν να είχε αναγνωρίσει κάποια από τα μέλη της 17Ν. Ο αστυνομικός αυτός έχασε τη ζωή του σε ατύχημα στη λεωφόρο Συγγρού λίγα χρόνια αργότερα, κάτι που δημιούργησε ορισμένες υπόνοιες…
Υπήρξαν προειδοποιήσεις, αλλά…
Ωστόσο από αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. επισημαίνεται ότι «τότε υπήρχαν προειδοποιήσεις για πολλά ακόμη πολιτικά πρόσωπα που αναφέρονταν στα ΜΜΕ σε σχέση με την υπόθεση Κοσκωτά, τα οποία λάμβαναν ωστόσο σημαντικά μέτρα ασφαλείας. Επίσης διαπιστώθηκε ότι η 17Ν έκανε πολυήμερες διαρκείς παρακολουθήσεις των στόχων της και ότι τα μέλη της περίμεναν συνεχώς το θύμα τους στο σημείο που είχαν επιλέξει να το πλήξουν. Κάτι που ίσως δεν προϋπόθετε ειδική ενημέρωση των μελών της οργάνωσης για τα ραντεβού εκείνης της ημέρας. Ακόμη, όσον αφορά αυτά περί ελαιοχρωματισμών στο γειτονικό διαμέρισμα, δεν έχει αποσαφηνιστεί αν ίσχυε και σε ποιο σπίτι μπήκαν. Τέλος, για τον αστυνομικό της ομάδας «Ζήτα», διαπιστώθηκε ότι εκείνος πήρε την προκήρυξη της επίθεσης που είχαν πετάξει τα μέλη της 17Ν, χωρίς να δει κανέναν από τους μεταμφιεσμένους δράστες».
Το «μαύρο… 9»
□ Στις 31 Ιανουαρίου 1979 (πριν από 40 χρόνια) δολοφονήθηκε κοντά στο σπίτι του στη Νέα Σμύρνη ο καταδικασθείς για βασανισμούς στη διάρκεια της δικτατορίας Πέτρος Μπάμπαλης. Την ευθύνη ανέλαβε η οργάνωση «Ιούνης ’78» που θεωρούνταν παράρτημα του «Επαναστατικού Λαϊκού Αγώνα» και η οποία δεν επανεμφανίστηκε. Η επίθεση αυτή θεωρείται ότι έγινε σε συνεννόηση με μέλη της 17Ν που είχαν σκοτώσει τον Δεκέμβριο του 1976 τον Ευάγγελο Μάλλιο, ο οποίος ήταν συγκατηγορούμενος του Μπάμπαλη.
□ Στις 27 Απριλίου 1999 έχασε τη ζωή της από βομβιστική επίθεση στο ξενοδοχείο «Intercontinental» η 39χρονη ιδιωτική υπάλληλος Βιργινία Κωνσταντίνου, ενώ τραυματίστηκε κι ένα ακόμη άτομο. Την ευθύνη για την επίθεση ανέλαβε η οργάνωση «Επαναστατικοί Πυρήνες» που είχε προχωρήσει εκείνη την περίοδο και σε επιθέσεις σε τράπεζες, εταιρείες και πολιτικά γραφεία. Η ΕΛ.ΑΣ. το 2002, όταν εξάρθρωσε την 17Ν, είχε συγκεντρώσει ορισμένα στοιχεία για τέσσερις αντιεξουσιαστές ως υπόπτους για συμμετοχή στην εν λόγω οργάνωση, χωρίς ωστόσο να υπάρξει άσκηση διώξεων.
□ Το 1999 υπήρξαν πέντε επιθέσεις με ρουκέτες, και ανάμεσα σε αυτές εκείνη στο σπίτι του γερμανού πρεσβευτή στο Χαλάνδρι που προκάλεσε τον τραυματισμό μέλους της οργάνωσης (αποδείχθηκε στην πορεία ότι ήταν ο Σάββας Ξηρός).
