Πολυεπίπεδες και πολυμέτωπες προκλήσεις αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις το 2025, και αυτές οι προκλήσεις αφορούν τόσο τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας όσο και τους στόχους για το κλίμα. Τα εργαλεία χρηματοδότησης για την ενεργειακή μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης και ειδικότερα της Ελλάδας βρίσκονται στο επίκεντρο των επιχειρηματικών, στρατηγικών σχεδίων. Καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων διαδραματίζει η ικανοποιητική ροή χρηματοδότησης. Τα ευρωπαϊκά κονδύλια παρέχουν σημαντική στήριξη στις επιχειρήσεις και πλέον αποκτούν ιδιαίτερη σημασία εν μέσω εμπορικών αλλαγών ενόσω η Ευρώπη βρίσκεται υπό την απειλή ενός γενικευμένου εμπορικού πολέμου. Βασικός στόχος των επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση της ελληνικής οικονομίας είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και να μειωθεί το κενό καινοτομίας.
Μετασχηματισμός
Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων είναι μεγάλο στοίχημα για τις επιχειρήσεις προκειμένου να αναβαθμιστούν ως οντότητες σε έναν κόσμο συνεχών αλλαγών. Ενδεικτικά η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων συμμετέχει στον ενεργειακό μετασχηματισμό αποφασίζοντας να διαθέσει φέτος περίπου 95 δισ. ευρώ σε επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο ενώ η Ελλάδα έχει ήδη ωφεληθεί μέσα από τη χρηματοδότηση έργων, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης και των Κυκλάδων με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Η ΕΤΕπ έχει επενδύσει περισσότερα από 13 δισ. ευρώ στην Ελλάδα τα τελευταία 10 χρόνια, στηρίζοντας έργα για την ανάπτυξη υποδομών, ενεργειακή μετάβαση και ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό εργαλείο τα τελευταία έτη είναι το Ταμείο Ανάκαμψης. Η ορθή αξιοποίηση εντός των χρονοδιαγραμμάτων είναι από τις βασικές προκλήσεις. Απομένει η είσπραξη άλλων πέντε δόσεων συνολικού ύψους 15,1 δισ. ευρώ εφόσον εκπληρωθούν συνολικά 206 ορόσημα και στόχοι μέσα στους επόμενους 18 μήνες.
13,5 δισ. ευρώ
Ο συνολικός προϋπολογισμός των συμβασιοποιημένων έργων για το 2024, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ανέρχεται στα 13,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 6 δισ. ευρώ είναι κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, 4,4 δισ. ευρώ τραπεζικά κεφάλαια και 3,1 δισ. ευρώ ιδία συμμετοχή.
Επιπροσθέτως, το 2024 οι χρηματοδοτήσεις μέσω των προγραμμάτων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας ήταν περί τα 600 εκατ. ευρώ, των προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ανήλθαν στο 1 δισ. ευρώ, του European Investment Fund στα 2 δισ. ευρώ και 117 εκατ. ευρώ αφορούν τα προγράμματα European Bank for Restructuring & Development (EBRD).
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών καταγράφηκε αύξηση των δαπανών κατά 150% στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) πέρυσι σε σχέση με το 2019 και ανήλθαν σε 13,315 δισ. ευρώ από 5,642 δισ. ευρώ. Το τρέχον έτος οι δαπάνες θα ανέλθουν σε 14,1 δισ. ευρώ, ενώ θα αυξηθούν περαιτέρω κατά 17% το 2026.
Στις 27 Ιανουαρίου θα ξεκινήσει το νέο Ταμείο Μικροπιστώσεων από εταιρείες που έχουν λάβει έγκριση από την Τράπεζα της Ελλάδος. Θα υπάρχει ειδικά μέριμνα για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα με έκπτωση 75% στο επιτόκιο, ενώ γενικά η έκπτωση θα είναι 60%. Στο ΕΣΠΑ είναι συνολικά 816 έργα, με πληρωμές 8,6 δισ. ευρώ συν ΦΠΑ. Ενώ το ΕΣΠΑ 2021-2027 αφορά αποκλειστικά σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Ταμείο Ανάκαμψης
Στο Ταμείο Ανάκαμψης υποβλήθηκαν πέρυσι στην ΕΕ επιπλέον δύο αιτήματα πληρωμής ύψους 6,4 δισ. ευρώ, ενώ τον τρέχοντα μήνα θα εγκριθεί από το Eco/Fin και το πέμπτο αίτημα. Οι απορροφήσεις έχουν ανέλθει σε 3,4 δισ. ευρώ. Στο τέλος του Απριλίου με τις αρχές του Μαΐου θα υποβληθεί το 6ο αίτημα πληρωμής 3,9 δισ. ευρώ, με 43 ορόσημα, ενώ το τρέχον έτος θα υποβληθεί και το 7ο αίτημα. Το 2026 και έως τον Ιούλιο που λήγει το Ταμείο Ανάκαμψης θα υποβληθούν το 8ο και το 9ο αίτημα πληρωμής.
Πιο αναλυτικά, έως το τέλος του προγράμματος η Ελλάδα θα πρέπει να εισπράττει κάθε μήνα 833 εκατ. ευρώ για να συγκεντρώσει το υπόλοιπο των πόρων ύψους 17,6 δισ. ευρώ και να δαπανά 1,18 δισ. ευρώ ώστε να αξιοποιήσει τα 21,6 δισ. των πόρων. Μέσα στο 2025, η Ελλάδα θα εισπράξει τα 3,1 δισ. από την 5η δόση και θα διεκδικήσει άλλα 9,3 δισ. ευρώ, από τα 36 δισ. που δικαιούται η χώρα από το ΤΑΑ, μέσα από την 6η και την 7η δόση του προγράμματος. Αν σε αυτά προστεθούν και τα 500 εκατ. ευρώ που μένουν σε εκκρεμότητα από την 5η δόση και θα προστεθούν στο αίτημα για την 6η δόση (αν πιάσουμε τελικά και τον στόχο συμβασιοποίησης για νέα δάνεια), τότε το ποσό για την επόμενη χρονιά φτάνει τα 9,8 δισ. ευρώ, ποσό που αποτελεί ένα νέο ρεκόρ για το ελληνικό πρόγραμμα.
Το τελευταίο εξάμηνο του ελληνικού προγράμματος, θα πρέπει να διεκδικήσει άλλα 6,2 δισ. ευρώ, μέσω δύο δόσεων επιχορηγήσεων συνολικού ύψους 5,2 δισ. ευρώ και μιας δόσης δανείων ύψους 1,22 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, θα πρέπει, στην αρχή του 2026, να υποβληθεί η 8η δόση για επιχορηγήσεις ύψους 1,7 δισ. ευρώ και δάνεια 1,27 δισ. ευρώ, έχοντας προηγουμένως εκπληρωθεί 36 ορόσημα και στόχοι.
Προγράμματα
Αυτό το διάστημα είναι σε εξέλιξη προγράμματα για τη στήριξη των επιχειρήσεων όπως:
Επιδότηση έως 200.000 ευρώ, με ποσοστό ενίσχυσης έως 60%, καλύπτοντας δαπάνες που στοχεύουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, την ενίσχυση των εξαγωγών και την αναβάθμιση του εξοπλισμού τους.
Επιδότηση 70% για επιχειρήσεις βιβλιοπαραγωγής – Επιχορήγηση έως €70.000 για εκδοτικούς οίκους, μεταφραστικές υπηρεσίες και εκδόσεις διαφημιστικού υλικού.
Επιδότηση 70% για επιχειρήσεις χειροτεχνίας – Χρηματοδότηση έως €50.000 για αγορά μηχανημάτων, ανάπτυξη ιστοσελίδας, e-shop και ψηφιακή διαφήμιση.
Πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης ορεινών τουριστικών καταλυμάτων – Επιδότηση έως 65% για ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια σε ορεινές περιοχές.
Επιδότηση 70% για θέατρα, ωδεία και αίθουσες συναυλιών – Επιχορήγηση έως €30.000 για εξοπλισμό και ψηφιακή διαφήμιση.
Ταμείο Εγγυοδοσίας ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ – Παροχή εγγυήσεων για χαμηλότοκα δάνεια έως €10 εκατ. προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Επιδότηση έως 75% στη μεταποίηση, εμπορία και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων – Αφορά επενδύσεις από €400.001 έως €5.000.000 σε τομείς όπως γαλακτοκομικά, κρέας, φρούτα, κρασί, λάδι και μέλι.
Επιδότηση έως 50% για την αγορά μπαταριών αποθήκευσης ενέργειας – Χρηματοδότηση έως €400.000 για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας σε φωτοβολταϊκά συστήματα.
Ταμείο Ανάκαμψης – Χρηματοδότηση με σταθερό επιτόκιο 0,35%, διάρκεια δανείου έως 15 έτη και περίοδο χάριτος έως 3 έτη για επενδύσεις σε μεταποίηση, βιομηχανία, τουρισμό και ΑΠΕ.
