Οταν, κάποτε, ζήτησαν από τον Αντρέι Γκρομίκο να αξιολογήσει τις τότε σχέσεις της Σοβιετικής Ενωσης με τη Δύση με μια λέξη, είπε «καλές». Κι όταν τον ρώτησαν τι θα ‘λεγε με δυο λέξεις, εκείνος είπε «όχι καλές». Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο σήμερα. Αυτή ήταν η κατάσταση και στην αμέσως προ κόβιντ περίοδο και σαφώς χειροτέρευσε μετά. Η πανδημία εισήγαγε νέα δεδομένα αλλά, κυρίως, επιτάχυνε προϋπάρχουσες τάσεις και επέσπευσε τις εξελίξεις.
Ετσι, τα τελευταία χρόνια υπήρξε μεγάλη αύξηση στην παραγωγή και στις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου, κι αυτό οδήγησε σε υπερπροσφορά. Ακόμα και πριν την υγειονομική κρίση, η Ευρώπη ήταν ήδη πλημμυρισμένη από φυσικό αέριο και μάλιστα διαθέσιμο σε πρωτοφανώς χαμηλές τιμές. Ταυτόχρονα, η ζήτηση στις ασιατικές αγορές ήταν επίσης σχετικά ισχνή, κυρίως ως αποτέλεσμα ενεργειακών εξελίξεων στην Κίνα. Τα πράγματα δυσκόλεψαν πολύ περισσότερο μετά την κρίση: Οι 12 μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες του κόσμου δήλωσαν συνολικές ζημιές 80 δισ. δολαρίων για το πρώτο εξάμηνο του 2020. Η Exxon Mobil και μόνο ανακοίνωσε, για πρώτη φορά σε 30 χρόνια, ζημία (ύψους 1,8 δισ. δολαρίων για τους πρώτους έξι μήνες του έτους). Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες δραστηριοποιούνταν και στην Ανατολική Μεσόγειο και οι μισές στα τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ. Αλλες, μικρότερες εταιρείες με δράση στην περιοχή, είτε χρεοκόπησαν και εξαγοράστηκαν είτε υπέστησαν σοβαρότατες ζημίες. Την ίδια στιγμή, η Αίγυπτος περιέστειλε την παραγωγή φυσικού αερίου κατά ένα τρίτο και μείωσε τη λειτουργία των εγκαταστάσεων υγροποίησης στο μισό, καθώς έβλεπε τον Μάρτη την τελευταία διεθνή παραγγελία υγροποιημένου φυσικού αερίου να φορτώνεται για απόπλου. Ο συνδυασμός της υπερπροσφοράς, του ήπιου χειμώνα του ’19 και αργότερα της πανδημίας που ανέσχεσε την παγκόσμια βιομηχανική, εμπορική και οικονομική δραστηριότητα και άρα τη ζήτηση ενέργειας, συμπίεσε ακόμη περισσότερο τις τιμές. Οι εταιρείες αναγκάστηκαν να φρενάρουν την εξαγωγή αερίου και να παγώσουν προγράμματα, αναβάλλοντας επενδυτικές αποφάσεις. Πλέον, οι εταιρείες επιλέγουν, σχεδόν αποκλειστικά, μεγάλα έργα, με ασφαλή και γρήγορη απόδοση. Ομως τα μεγάλα έργα απαιτούν και μεγάλες επενδύσεις. Κατά συνέπεια, δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα, τη ρευστότητα, ή τη θέληση να εμπλακούν σε μικρότερα, αβέβαια, τεχνικά δυσχερή, κοστοβόρα και πολιτικώς περίπλοκα εγχειρήματα, όπως αυτά στην Ανατολική Μεσόγειο. Ετσι, φτάσαμε σήμερα όλες οι δραστηριότητες έρευνας και εξόρυξης εκ μέρους όλων των εταιρειών να έχουν είτε τερματιστεί είτε ανασταλεί επ’ αόριστον, λόγω (και) της πανδημίας. Πλην μιας.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
