Ψυχομετρία Η μέτρηση της Ψυχής

Ο όρος ψυχομετρία έχει την προέλευσή του στις ελληνικές λέξεις ψυχή και μέτρηση και, στην κυριολεκτική της χρήση, σημαίνει «η μέτρηση της ψυχής». Αλλά ως επιστημονικός κλάδος, η ψυχομετρία δεν ασχολείται τόσο με θέματα της ψυχής. Αντίθετα, εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο μια αφηρημένη έννοια της ψυχολογίας, όπως η νοημοσύνη ή η κατάθλιψη, σχετίζεται περισσότερο με το αποτέλεσμα ενός ψυχολογικού τεστ, ενός γενετικού προφίλ ή μια σειρά νευρο-επιστημονικών πληροφοριών. Ένας ψυχομέτρης μπορεί να συμμετέχει στον σχεδιασμό ενός ψυχολογικού τεστ, στη θεώρηση ή δημιουργία μιας ψυχολογικής θεωρίας ή στην κατασκευή ενός στατιστικού μοντέλου για την ανάλυση ψυχολογικών δεδομένων. Ως εκ τούτου, είναι ένα ερευνητικό πεδίο της στατιστικής επιστήμης προσανατολισμένο σε μεγάλο βαθμό με τη βιομετρία, την οικονομετρία και τη μαθηματική ψυχολογία.

Για μένα, όλα ξεκίνησαν το 1904, όταν ο Άγγλος ψυχολόγος Charles Spearman εισήγαγε τη θεωρία της θετικής πολλαπλότητας – ένα μοτίβο αποκλειστικά θετικών συσχετίσεων μεταξύ των μετρήσεων που προκύπτουν από γνωσιακά τεστ (cognitive scores) που βασίζονται σε ερωτηματολόγια. Αυτό το μοτίβο υποδηλώνει ότι οι μαθητές που πετυχαίνουν υψηλή βαθμολογία σε ένα γνωστικό αντικείμενο, όπως η ορθογραφία, τείνουν να έχουν υψηλή βαθμολογία και σε άλλα, όπως η αριθμητική. Το 1927, ο Spearman πρότεινε τη διάσημη θεωρία του παράγοντα g της γενικής νοημοσύνης για να εξηγήσει τη θεωρία της θετικής πολλαπλότητας. Αυτή η θεωρία υποδηλώνει ότι ένας μη παρατηρήσιμος νοητικός παράγοντας προκαλεί συγκεκριμένη παρατηρούμενη συμπεριφορά. Οι ατομικές διαφορές στη νοημοσύνη, με τη σειρά τους, προκαλούν την παρατηρούμενη διακύμανση στις βαθμολογίες των ψυχομετρικών τεστ. Η υπόθεση του Spearman ήταν μια από τις πρώτες σοβαρές ψυχομετρικές θεωρίες που εξηγούσαν πώς ένα ψυχολογικό κατασκεύασμα, όπως η νοημοσύνη, σχετίζεται με τις παρατηρούμενες βαθμολογίες των τεστ. Η τεχνική της παραγοντικής ανάλυσης που είχε εφεύρει ο Spearman στην πορεία αποδείχθηκε μια πολύτιμη στατιστική μέθοδος για την εκτίμηση ενός τέτοιου άγνωστου ψυχολογικού παράγοντα από την παρατηρούμενη απόδοση στα τεστ. (Στην πραγματικότητα, η παραγοντική ανάλυση του Spearman για τις βαθμολογίες των εκπαιδευτικών τεστ ενέπνευσε τη θεωρία του.)