Όσο μακραίνει και βελτιώνεται η ζωή τόσο βαθαίνει ο φόβος του «τέλους». Ο θάνατος είναι μια αναπόφευκτη πραγματικότητα που δυσκολευόμαστε να αποδεχθούμε. Σχεδόν το 20% των ανθρώπων δηλώνουν ότι φοβούνται έντονα ή πολύ έντονα τον θάνατο, σε βαθμό που μεταβάλλεται η καθημερινότητά τους.

Ο βαθύς φόβος του θανάτου ενισχύει την επιθυμία των επιστημόνων να αποκαλύψουν τα αίτια για τη μακροζωία αλλά και να εμβαθύνουν στα μυστικά της.

Εκείνοι που ξεπέρασαν τα 100 χρόνια

Τα παραδείγματα των γηραιότερων ανθρώπων που καταγράφηκαν όπως η Jeanne Louise Calment, μια Γαλλίδα που έζησε 122 χρόνια και 164 ημέρες και η Maria Branyas Marera, που έφτασε τα 117 χρόνια, αποτελούν κίνητρο για την έναρξη νέων ερευνών.

Η Calment ήταν μια γυναίκα που παρέμεινε δραστήρια, αλλά ακολουθούσε ασυνήθιστες διατροφικές συνήθειες καταναλώνοντας καθημερινά σοκολάτα και ελαιόλαδο. Από την άλλη η Marera, στο πλαίσιο του ντοκιμαντέρ «The oldest person in the world», αποκάλυψε  ως «μυστικό» της μακροζωίας «την τάξη, την ηρεμία, την καλή σχέση με την οικογένεια και τους φίλους, την επαφή με τη φύση, τη συναισθηματική σταθερότητα και την  απομάκρυνση από τους τοξικούς ανθρώπους». «Νομίζω πως η μακροζωία είναι και το να είσαι τυχερός. Τύχη και καλή γενετική» είπε ακόμη.

Η Maria Branyas Morera έγινε σύμβολο αντοχής καθώς επιβίωσε ακόμα και από την Covid.

Ο γηραιότερος εν ζωή άνθρωπος σήμερα είναι η Tomiko Itoka από την Ιαπωνία, η οποία διανύει το 116ο έτος της ηλικίας της και μάλιστα έως τα 100 της χρόνια διατηρούσε έναν ιδιαίτερα δραστήριο τρόπο ζωής κάνοντας ποδήλατο καθημερινά.

Γιατί γερνάμε;

Αυτή τη στιγμή κυρίαρχη στην κατανόηση του γιατί γερνάμε και «πώς να το αντιστρέψουμε» είναι η ερευνητική ομάδα Sinclair Lab του Πανεπιστημίου Harvard. Το εργαστήριο έχει εκπαιδεύσει 100 φοιτητές και μεταδιδακτορικούς που θα εργάζονται πάνω σε μια ποικιλία έρευνας μακροζωίας, συμπεριλαμβανομένης της βιοπληροφορικής, της μοριακής βιολογίας, του επιγενετικού επαναπρογραμματισμού και της φυσιολογίας των ζώων.

Σύμφωνα με τον καθηγητή David Sinclair, η έρευνα προτεραιοποιεί κάποια από τις παραπάνω τεχνικές, αλλά ξεκινά από επιστημονικά ερωτήματα τα οποία αν απαντηθούν θα κάνουν τον κόσμο καλύτερο.

Μια ακόμη έρευνα της Mayo Clinic έδειξε πως τα σενολυτικά φάρμακα, ομάδες δηλαδή μορίων που απομακρύνουν τα γηρασμένα κύτταρα, όπως οι πολυφαινόλες και βρίσκονται σε διάφορα φρούτα και λαχανικά, μπορούν να παρατείνουν τη ζωή κατά 30%, ενισχύοντας την παραγωγή της προστατευτικής πρωτεΐνης α-κλωθώ.

Αυτή η πρωτεΐνη είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της υγείας, καθώς τα επίπεδά της μειώνονται με την ηλικία αλλά και με ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ και ο διαβήτης. Πειράματα σε ποντίκια αποκάλυψαν ότι η αύξηση των επιπέδων της πρωτεΐνης α-κλωθώ μπορεί να παρατείνει το προσδόκιμο ζωής τους, ενώ τα σενολυτικά φάρμακα εξοντώνουν τα «γηρασμένα» κύτταρα που προκαλούν φθορά και ασθένειες. Τα πειράματα σε ανθρώπους είναι σε εξέλιξη.

Blue Ζones

Το περιοδικό National Geographic, ακολουθώντας έρευνα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Γήρανσης, επισκέφθηκε 3 περιοχές με τον υψηλότερο μέσο όρο ηλικίας στους κατοίκους: Τη Σαρδηνία, την Οκινάουα και τη Λόμα Λιντα στην Καλιφόρνια. Στο άρθρο «The Secrets Of Long Life» ο Dan Butter παρουσίασε τις συνήθειες των κατοίκων των περιοχών αυτών, όπως ο εποικοδομητικός χρόνος με φίλους και οικογένεια και η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και κόκκινου κρασιού.

Αργότερα στη λίστα προστέθηκαν η Ικαρία και η Νικόγια της Κόστα Ρίκα, δημιουργώντας τις «Μπλε Ζώνες», δηλαδή περιοχές στις οποίες οι άνθρωποι ζουν περισσότερο. Παρά ωστόσο τη φαινομενική επιστημονική επικύρωση, η θεωρία των «Μπλε Ζωνών» δεν βρίσκει σύμφωνο τον ερευνητή Dr Saul Justin Newman.

Το έργο του Newman επικεντρώνεται στην ανάλυση δημογραφικών δεδομένων, ιδιαίτερα σχετικά με τη γήρανση και το προσδόκιμο ζωής. Η έρευνά του αμφισβήτησε την εγκυρότητα των ισχυρισμών περί μακροζωίας στις λεγόμενες «Μπλε Ζώνες», γνωστές για το υψηλό προσδόκιμο ζωής.

Αναφορικά με τον λόγο αποδοχής αυτών των ιδεών, ισχυρίζεται πως οι άνθρωποι δεν πίστεψαν πραγματικά στις «Μπλε Ζώνες» και ότι δεν υπάρχει κάποια ουσιαστική θεραπεία για τη μακροζωία αφού οι αντι-επιστημονικές οδηγίες του Dan Buttner, όπως τις χαρακτήρισε, αφορούν ήδη σε βασικούς περιορισμούς όπως να μην καπνίζουμε και να μην πίνουμε.

Αν και ήταν απογοητευτικό για τον Newman το γεγονός ότι ένα ολόκληρο πεδίο έρευνας βασίστηκε σε ένα θεωρητικό λάθος, αποδεικνύοντας πόσο εύκολα μπορεί να πειστεί ο άνθρωπος σε κάτι που αφορά στην επιμήκυνση της ζωής.

Οι επιστήμονες συνεχίζουν να αναζητούν και να βρίσκουν μεθόδους για την ενίσχυση της μακροζωίας αλλά και τη διατήρηση της νεότητας. Αλήθεια, πόσο βαρύτητα έχει δοθεί από την επιστήμη στο ποιοτικό κομμάτι της μακροζωίας και μήπως εν τέλει η τελευταία συγχέεται με την απλή «επιβίωση»;

Τα πρόσωπα

Οι αντιγηραντικοί στόχοι

Dr David Clancy

Είναι ένας από τους επιστήμονες που διερευνούν τους παράγοντες της μακροζωίας, με στόχο την καθυστέρηση των αλλαγών της γήρανσης και την παράταση του υγιούς βίου.

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει πλήρης επίγνωση των αιτιών της γήρανσης, γεγονός που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια στη βιολογία. Η διερεύνηση της βασικής βιολογίας της, περιλαμβάνει την αναζήτηση αξιόπιστων προγνωστικών βιοδεικτών γήρατος.

Για τη μελέτη της γενετικής της, ο Clancy χρησιμοποιεί τη μύγα Drosophila melanogaster, ενώ για τη δοκιμή πιθανών αντιγηραντικών φαρμάκων και στόχων χρησιμοποιεί τον οργανισμό Drosophila, με σκοπό τη μίμηση της φαρμακευτικής αγωγής μέσα από την αποκατάσταση των νεανικών επιπέδων έκφρασης των γονιδίων που σχετίζονται με τη γήρανση.

Ο αιωνόβιος μεγιστάνας

Μπράιαν Τζόνσον

Ο Μπράιαν Τζόνσον έγινε γνωστός λόγω της επιθυμίας του να νικήσει τον χρόνο, επενδύοντας πάνω από 2 εκατομμύρια δολάρια το έτος σε θεραπείες αναζωογόνησης.

Η εταιρεία Minicirlce παρατηρώντας την εμμονή του, τον χρησιμοποιεί πλέον ως ανθρώπινο πειραματόζωο στην έρευνά της για τον επαναπρογραμματισμό των ανθρώπινων γονιδίων, με τις θεραπείες να φτάνουν τα 25.000 δολάρια η καθεμιά.

Για να υποβληθεί στη θεραπεία, ο Μπράιαν Τζόνσον έφτασε στο νησί Ροατάν, στα ανοιχτά των ακτών της Ονδούρας.

Η θεραπεία είναι ενέσιμη και στοχεύει στην εκτόξευση της παραγωγής της θυλακτατίνης από τον οργανισμό, μιας πρωτεΐνης που βοηθά στη διαχείριση της παραγωγής άλλων πρωτεϊνών και ορμονών. Ωστόσο η έλλειψη έγκρισης του Αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) καθώς και οι αμφιβολίες των επιστημόνων αυξάνουν το ρίσκο για τη λειτουργικότητά της.

Στόχος η κυτταρική γήρανση

James L. Kirkland

Ο James L. Kirkland, M.D., Ph.D., είναι καθηγητής Φυσιολογίας και Ιατρικής στην Κλινική Mayo.

Επικεντρώνεται στην κυτταρική γήρανση, στον σχετιζόμενο με την ηλικία λιπώδη ιστό και τη μεταβολική δυσλειτουργία, καθώς και στην ανάπτυξη παραγόντων και στρατηγικών για την αντιμετώπιση των θεμελιωδών μηχανισμών γήρανσης για τη θεραπεία χρόνιων ασθενειών και αναπηριών που σχετίζονται με την ηλικία και για την παράταση της διάρκειας ζωής.

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα γηρασμένα κύτταρα κάνουν πιο έντονες τις επιπλοκές ασθενειών όπως  η άνοια, η αθηροσκλήρωση, οι καρκίνοι, ο διαβήτης και η αρθρίτιδα.

Έτσι, ο στόχος του είναι να καταφέρει να αναπτύξει κάποιες μεθόδους ώστε να μπορούν να αφαιρούνται τα γηρασμένα κύτταρα με τελικό σκοπό να καθυστερήσει και να αποτρέψει διαταραχές και ασθένειες όπως και την απώλεια της ικανότητας ανάκαμψης μετά από τραυματισμούς, την ενίσχυση της λειτουργίας των κυττάρων ή των οργάνων που θα μεταμοσχευτούν, και ακόμη και τις γεωργικές εφαρμογές.