«Οι έλληνες ερευνητές του εξωτερικού είμαστε πολύ περισσότεροι αναλογικά με το μέγεθος της χώρας μας σε πολλούς κλάδους, ιδιαίτερα της Πληροφορικής και της Ιατρικής» λέει στην «ΟΠΑ News» η συνεργαζόμενη σήμερα μεταδιδακτορική ερευνήτρια στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης με εφαρμογή στη γενετική με το κορυφαίο «Broad Institute of M.I.T. and Harvard» των ΗΠΑ και απόφοιτος του Τμήματος Πληροφορικής και του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Στατιστική του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Μαρία Σκουλαρίδου. Εξηγεί ότι «η αντιπροσώπευση της χώρας μας διεθνώς σε κορυφαία πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα είναι αξιοθαύμαστη» και αναφέρει ότι «εάν υπήρχε σχετική χρηματοδότηση στην έρευνα, πολλοί αξιόλογοι επιστήμονες θα παρέμεναν στην Ελλάδα, βοηθώντας την ποικιλοτρόπως». Η κυρία Σκουλαρίδου συμμετείχε πρόσφατα στην ημερίδα «Γυναίκες στη Στατιστική» που διοργανώθηκε από το Τμήμα Στατιστικής του ΟΠΑ στο πλαίσιο εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας και απάντησε στις ερωτήσεις μας.
Κόσμος και αριθμοί. Πώς «στηρίζει» τη ζωή μας η επιστήμη της Στατιστικής και πού βρίσκεται η «καρδιά» της γλώσσας των αριθμών; Τέχνη ή επιστήμη;
«Στην καθημερινότητα, οι περισσότεροι από εμάς, ασυναίσθητα, κάνουμε υπολογισμούς που στηρίζονται στον κεντρικό όρο της Στατιστικής, αυτόν της «πιθανότητας», λ.χ. «αν διασχίσω τον δρόμο ενώ το φανάρι είναι πράσινο, με μεγάλη πιθανότητα θα είμαι ασφαλής;», «αν γυρίσω ένα ζάρι, είναι λιγότερο πιθανό να έρθει ο αριθμός που έχω κατά νου;». Σε πιο σύνθετα θέματα, όπως, για παράδειγμα, αν χρειάζεται να πάρει κάποιο φάρμακο κάποιος ασθενής, τότε ποιο και σε ποια δοσολογία, καταλαβαίνουμε ότι η προσωπική μας εμπειρία και εκτίμηση δεν αρκεί – εκεί είναι που έρχεται η Στατιστική Επιστήμη. Η Στατιστική είναι ο σπουδαίος κλάδος ο οποίος παρέχει τη μεθοδολογία ώστε τα δεδομένα να μπορούν να μεταφραστούν σε πληροφορία (όποτε αυτά το επιτρέπουν) βάσει της οποίας μπορούμε να οδηγηθούμε σε συμπεράσματα, λαμβάνοντας πάντα υπ’ όψιν την αβεβαιότητα που υπάρχει δομικά στα δεδομένα μα και στον τρόπο διαχείρισης αυτών. Όσο για το αν είναι Τέχνη ή Επιστήμη, θα αναφερθώ στον Jacob Bernoulli, έναν σπουδαίο επιστήμονα του κλάδου των Μαθηματικών, ο οποίος το 1713 πρώτος διατύπωσε τον όρο «πιθανότητα» με τη σύγχρονη έννοιά του, ονομάζοντας το έργο του «Ars Conjectandi» (The Art of Conjecturing), «Η Τέχνη της Υπόθεσης»».
Ένας τομέας στον οποίο πρωταγωνιστεί η Στατιστική είναι εκείνος του δημογραφικού. Βαδίζουμε πράγματι σε μια κοινωνία γερόντων;
«Όντως φαίνεται να υπάρχει θέμα με την υπογεννητικότητα στην Ελλάδα και γενικότερα στην Ευρώπη αλλά δεν είναι πεδίο της έρευνάς μου, καθώς εγώ ασχολούμαι με την ανάπτυξη νέων στατιστικών μεθοδολογιών και αλγορίθμων σε σχέση με τη γενετική προδιάθεση σε συγκεκριμένες νόσους όπου εμπλέκονται δεδομένα μεγάλου όγκου».
Φοβάστε την εξέλιξη των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης και την επικράτησή τους στη λήψη αποφάσεων στις σύγχρονες κοινωνίες; Μπορούν οι αριθμοί από απλά εργαλεία προγραμματισμού να μετατραπούν σε κίνδυνο για την ανθρωπότητα;
«Αναφορικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη είμαι βαθιά αισιόδοξη. Ζούμε στην εποχή των «Πολλών Δεδομένων» (Big Data), όπου οι κλασικές μέθοδοι υπολογισμού είναι πιθανό να έπαιρναν περισσότερο χρόνο να προβλέψουν ένα φαινόμενο από όσο θα έπαιρνε το φαινόμενο να συμβεί. Ένα καλό παράδειγμα της θετικής επίδρασής της είναι ότι μέσω της προόδου της Τεχνητής Νοημοσύνης στον τομέα της Υγείας, ένας ασθενής θα μπορεί να λάβει θεραπευτικό σχήμα που είναι πολύ πιο πιθανό να αρμόζει σε εκείνον προσωπικά, καθώς θα έχουμε μάθει μέσα από την εμπειρία των μεγάλων δεδομένων και τη μεθοδολογία που χρησιμοποιούμε ποιες ιατρικές αποφάσεις είχαν λειτουργήσει καλύτερα σε ασθενείς με ανάλογο ιστορικό και πάθηση. Τα συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης, υπό σωστή επίβλεψη και καθοδήγηση και τηρώντας το νομικό πλαίσιο αναφορικά με τις ηθικές παραμέτρους, μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά στην πρόοδο πολλών κλάδων».
Πανεπιστήμια και έρευνα. Πού πρέπει να παρέμβει η Πολιτεία προς όφελος των πανεπιστημίων; Αισθάνεστε ασφαλής σκεφτόμενη το μέλλον των ελληνικών δημόσιων ΑΕΙ;
«Παρακολουθώ συστηματικά τις εξελίξεις αναφορικά με την Παιδεία στη χώρα μας. Η ίδια είμαι απόφοιτος δημοσίου ελληνικού πανεπιστημίου (ΟΠΑ) τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών μου θυμάμαι να προτείνονται, να ψηφίζονται, να εφαρμόζονται, μετά να ανακαλούνται διάφορα νομοσχέδια. Θυμάμαι νεολαίες πολιτικών κομμάτων να συμπεριφέρονται όπως προστάζουν αυτά, όχι απαραίτητα με κριτήριο το όφελος της Παιδείας και των φοιτητών, κατά τη γνώμη μου. Η διαρκής αποσταθεροποίηση του συστήματος Παιδείας στη χώρα μας καθώς και η σταθερή υποτίμηση αυτής προς όφελος άλλων κατευθύνσεων με ανησυχούν. Αντιθέτως, ως ελληνίδα ερευνήτρια στο εξωτερικό, οφείλω να πω ότι η αντιπροσώπευση της χώρας μας διεθνώς σε κορυφαία πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα είναι αξιοθαύμαστη. Οι έλληνες ερευνητές του εξωτερικού είμαστε πολύ περισσότεροι αναλογικά με το μέγεθος της χώρας μας σε πολλούς κλάδους, ιδιαίτερα της Πληροφορικής και της Ιατρικής. Αυτό με οδηγεί στη σκέψη πως εάν υπήρχε σχετική χρηματοδότηση στην έρευνα, πολλοί αξιόλογοι επιστήμονες θα παρέμεναν στη χώρα μας, βοηθώντας την ποικιλοτρόπως. Το πρόγραμμα «Αρχιμήδης» του ερευνητικού κέντρου «Αθηνά» είναι μια εξαιρετική κίνηση προόδου και ελπίδας προς αυτή την κατεύθυνση».
