Δύο χρόνια μετά την ιστορική απόφαση για τη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έχουν συντελεστεί πολύ σημαντικά βήματα. Παραμένουν, ωστόσο, αρκετές παρερμηνείες στον πολιτικό διάλογο της χώρας για σημαντικές πτυχές του προγράμματος.
Το Ελλάδα 2.0 – όπως ονομάστηκε το ελληνικό σχέδιο, ένα από τα πρώτα που εγκρίθηκαν από την ΕΕ – βρίσκεται πλέον στο στάδιο της εφαρμογής. Μάλιστα η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες που έχει λάβει ήδη τη δεύτερη εκταμίευση έχοντας πετύχει τους στόχους που είχε θέσει. Ποια είναι, όμως, τα συνηθέστερα λάθη που ακούγονται σε σχέση με το ελληνικό σχέδιο;
Πρώτον, το Ελλάδα 2.0 δεν απευθύνεται κυρίως στις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις αλλά περιλαμβάνει ένα μεγάλο πλέγμα έργων και μεταρρυθμίσεων εστιάζοντας σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Για παράδειγμα, πριν μερικές εβδομάδες ψηφίστηκε ο Νόμος 4935, ο οποίος θεσμοθέτησε σημαντικά φορολογικά κίνητρα για συγχωνεύσεις και συνεργασίες. Μικρές ή μικρομεσαίες επιχειρήσεις που συνενώνονται και πληρούν ορισμένα κριτήρια, είναι επιλέξιμες για φοροελαφρύνσεις έως 500.000 ευρώ σε βάθος 9 χρόνων. To όφελος προκύπτει μέσω της μείωσης 30% στον φόρο εισοδήματος. Και χωρίς φόρους υπεραξίας και συγκέντρωσης κεφαλαίου, όπως επίσης και με τη μεταφορά ζημιών και εκπτώσεων δαπανών.
Κίνητρα θεσπίστηκαν και για το franchising, όπως και για ατομικές επιχειρήσεις αλλά και για πιο ελεύθερες μορφές συνεργασιών. Για τους αγρότες, η μείωση στον φόρο εισοδήματος είναι 50% – και μάλιστα μόνιμη – όταν επιλέγουν τη συνεργασία, μέσω αγροτικών συνεταιρισμών ή της συμβολαιακής γεωργίας.
Και φυσικά οι επιχειρήσεις που συνενώνονται είναι επιλέξιμες και για τα δάνεια του Ελλάδα 2.0. Οι συνεργασίες και οι συγχωνεύσεις είναι ένα από τα πέντε κριτήρια επιλεξιμότητας βάσει των οποίων διοχετεύονται σταδιακά 13 δισ. δανείων στον ιδιωτικό τομέα.
Ολα αυτά στο Ελλάδα 2.0. Καλούμε τις μικρότερες επιχειρήσεις της χώρας να επωφεληθούν των ευεργετικών αυτών διατάξεων. Το Ταμείο Ανάκαμψης στηρίζει τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, διευκολύνοντας την ανάπτυξή της και ενθαρρύνοντας κουλτούρα συνεργασίας στη χώρα μας.
Ανοίγει επίσης η δράση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τον μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με κουπόνια ενίσχυσης από 700 έως 14.00 ευρώ που αφορούν την επιδότηση υπηρεσιών στο cloud, την ανάπτυξη ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών αλλά και την αντικατάσταση παλαιών ταμειακών μηχανών και POS.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις επωφελούνται και μέσα από άλλες δράσεις που στοχεύουν στην εξοικονόμηση ενέργειας, την «έξυπνη μεταποίηση» (smart manufacturing) και τον εκσυγχρονισμό της αγροτικής παραγωγής.
Δεύτερον, το Ταμείο Ανάκαμψης έχει γίνει το καινούριο «Λεφτά υπάρχουν» του δημοσίου λόγου. Για κάθε πρόβλημα, η αντιπολίτευση προτείνει πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ομως το Ελλάδα 2.0 είναι ένα συνεκτικό πρόγραμμα που σχεδιάστηκε πολύ προσεκτικά και περιέχει πάνω από 106 επενδύσεις και 68 μεταρρυθμίσεις. Δεν είναι ένας κουβάς για να ρίχνουμε μέσα ό,τι μας έρθει. Εξάλλου ο ίδιος ο κανονισμός του ΤΑ είναι πολύ αυστηρός και επιτρέπει πολύ περιορισμένη αναθεώρηση των υφιστάμενων προγραμμάτων άπαξ και κάτω από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις (ειδικά για τις μεταρρυθμίσεις).
Σχεδιάσαμε το Ελλάδα 2.0 με τη βοήθεια της έκθεσης της Επιτροπής Πισσαρίδη, αλλά και με βάση τους θεμελιώδεις οικονομικούς στόχους της πράσινης ανάπτυξης, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Προσωπικά είμαι πολύ περήφανος για το εύρος των έργων και μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνει αλλά και για την ισορροπία και τη συνεκτικότητα που χαρακτηρίζει το πρόγραμμα. Αλίμονο αν υποκύψουμε στις σειρήνες του λαϊκισμού να προσθέτουμε και να αφαιρούμε δράσεις ανάλογα με πολιτικές πιέσεις ή ανάγκες της στιγμής. Η χώρα μας δεν έχει περιθώριο να σπαταλήσει κοινοτικούς πόρους δεξιά και αριστερά.
Τέλος, υπάρχει ένας φόβος ότι οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης είτε θα σπαταληθούν σε «ημέτερους» είτε δεν θα απορροφηθούν λόγω γραφειοκρατίας. Ομως, η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει μία ξεχωριστή δομή για τη διαχείριση του Ελλάδα 2.0. Η αρχική πρόταση που είχαμε υποβάλει περιείχε πάνω από 1.000 σελ. λεπτομερειακής ανάλυσης των προϋπολογισμών των έργων από ανεξάρτητο εκτιμητή. Οι διαδικασίες πληρωμών είναι πολύ αυστηρές διασφαλίζοντας τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Ακολουθούμε πολύ συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για τους στόχους και τα ορόσημα του Ελλάδα 2.0. Και το γραφείο του Πρωθυπουργού παρακολουθεί από κοντά την πορεία του προγράμματος.
Διότι εν τέλει η επιτυχία του Ελλάδα 2.0 είναι ένα στοίχημα που μας αφορά όλους. Ο μετασχηματισμός της Ελλάδας σε μία σύγχρονη, πράσινη, ψηφιακή και κοινωνικά δίκαιη χώρα θα μας κάνει όλες και όλους περήφανους. Σηκώνουμε τα μανίκια και συνεχίζουμε τη δουλειά.
Ο κ. Αλέξης Πατέλης είναι οικονομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού.
