Τα όργανα και οι ιστοί του ανθρωπίνου σώματος αποτελούνται από μικρές υπομονάδες που ονομάζονται κύτταρα. Ο καρκίνος είναι μια διαταραχή – ασθένεια αυτών των κυττάρων.
Παρόλο που τα κύτταρα από κάθε μέρος του σώματος μπορεί να διαφέρουν και να λειτουργούν διαφορετικά, τα πιο πολλά επιδιορθώνουν και αναπαράγουν τον εαυτό τους με τον ίδιο τρόπο. Υπό φυσιολογικές συνθήκες τα κύτταρα διαιρούνται με οργανωμένο και ελεγχόμενο τρόπο. Ωστόσο, για κάποιον λόγο, όταν η διαδικασία αυτή βγαίνει εκτός ελέγχου, τα κύτταρα συνεχίζουν να διαιρούνται και σχηματίζεται ένα μόρφωμα μαστού. Τα μορφώματα μαστού συνήθως σχηματίζονται από υπερανάπτυξη των κυττάρων που επικαλύπτουν τους πόρους του μαζικού παρεγχύματος. Αυτά μπορεί να είναι είτε καλοήθη είτε κακοήθη.
Σε μια καλοήθη νεοπλασία τα κύτταρα αναπτύσσονται ανώμαλα και σχηματίζουν ένα μόρφωμα, αλλά δεν επεκτείνονται σε άλλα τμήματα του σώματος και δεν είναι καρκίνος. Ο πιο συχνός τύπος καλοήθους νεοπλασίας λέγεται ινοαδένωμα. Σε πολλές περιπτώσεις αυξημένου μεγέθους αυτών μπορεί να χρειάζεται η χειρουργική αφαίρεσή τους για επιβεβαίωση της διάγνωσης. Καμία άλλη πρόσθετη θεραπεία δεν απαιτείται.
Σε περίπτωση κακοήθους νεοπλασίας, τα καρκινικά κύτταρα έχουν τη δυνατότητα να εξαπλώνονται στο μαζικό παρέγχυμα αν αφεθούν χωρίς θεραπεία. Σε κάποιες περιπτώσεις τα καρκινικά κύτταρα μεταναστεύουν από την πρωτοπαθή εστία και εξαπλώνονται σε άλλα όργανα στο σώμα. Η μετακίνησή τους μπορεί να γίνει είτε αιματογενώς είτε λεμφογενώς. Οταν αυτά τα κύτταρα προσεγγίσουν μια νέα περιοχή, μπορεί να αρχίσουν να διαιρούνται και να σχηματίσουν μια νέα κακοήθη εστία. Αυτή τότε ονομάζεται δευτεροπαθής ή μεταστατική εστία.
Ο καρκίνος του μαστού αναπτύσσεται όταν τα κύτταρα μέσα στους πόρους και τα λόβια του μαζικού παρεγχύματος γίνονται καρκινικά. Αν το πρόβλημα αντιμετωπιστεί σε πρώιμο στάδιο, τότε ο καρκίνος του μαστού μπορεί να θεραπευτεί. Αν ο καρκίνος μεταναστεύσει σε άλλα όργανα, συνήθως δεν μπορεί να θεραπευτεί πλήρως, αλλά μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
Δεν ξέρουμε τι προκαλεί τον καρκίνο του μαστού. Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες να αναπτύξει μια γυναίκα καρκίνο του μαστού.
Ηλικία: Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού αυξάνεται με την ηλικία.
Ορμονικοί παράγοντες: Η έκθεση σε οιστρογόνα και προγεστερόνη για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Τρόπος ζωής: Οσοι πίνουν περισσότερο από δύο μονάδες αλκοόλ την ημέρα εδώ και πολλά χρόνια, το υπερβολικό βάρος και το κάπνισμα σε μεγάλο βαθμό.
Οικογενειακό ιστορικό: Μόνο το 5%-10% των καρκίνων του μαστού πιστεύεται ότι προκαλείται από ένα κληρονομούμενο γονίδιο καρκίνου του μαστού. Πρέπει να γίνεται συζήτηση με τον κλινικό γενετιστή για το οικογενειακό ιστορικό. Ο καρκίνος του μαστού δεν είναι μεταδοτική ασθένεια και δεν μπορεί να μεταδοθεί σε άλλους ανθρώπους.
Συμπτώματα
Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
l Ενα ψηλαφητό ογκίδιο του μαστού.
l
Αλλαγή στο μέγεθος ή στο σχήμα του μαστού.
l
Εισολκή του δέρματος ή πάχυνση των ιστών του μαστού.
l Εισολκή θηλής.
l Εξάνθημα στη θηλή.
l
Εκκριμα από τη θηλή, οίδημα ή ένα μόρφωμα στη μασχάλη.
Στο κέντρο μαστού
Στο κέντρο μαστού η γυναίκα εξετάζεται από έναν ειδικό χειρουργό μαστού. Θα τη ρωτήσει αν είχε τυχόν προβλήματα στον μαστό της πριν και για το πιθανό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου. Ο ειδικός θα εξετάσει τους μαστούς και τις μασχαλιαίες χώρες. Θα της εξηγήσουν ποιο είδος ελέγχου χρειάζεται. Η μαστογραφία είναι μια εφαρμογή χαμηλής δόσης ακτίνων Χ στον μαστό. Ο ακτινολόγος την τοποθετεί έτσι ώστε το στήθος της γυναίκας να πιέζεται ελαφρά από ένα πλαστικό πίεστρο. Αυτό κρατά το στήθος ακίνητο ώστε να ληφθεί μια σαφής εικόνα. Μπορεί να είναι δυσάρεστο και λίγο επίπονο, αλλά δεν διαρκεί πολύ. Πραγματοποιούνται δύο μαστογραφίες σε κάθε μαστό. Οι μαστογραφίες γίνονται συνήθως μόνο για τις γυναίκες άνω των 40 ετών, ωστόσο η πρώτη μαστογραφία μπορεί να πραγματοποιηθεί από την ηλικία των 35 ετών. Το υπερηχογράφημα του μαστού χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να δημιουργήσει μια εικόνα του μαστού. Χρειάζονται μόνο λίγα λεπτά και δεν υπάρχει καμία επιβάρυνση στον οργανισμό. Είναι ιδανική εξέταση για γυναίκες κάτω των 40.
Βιοψία
Βιοψία πραγματοποιείται όταν ένα μικρό τμήμα ιστού αφαιρείται από μια ύποπτη περιοχή και αποστέλλεται για παθολογοανατομική εξέταση στο μικροσκόπιο. Υπάρχουν διάφορα είδη βιοψίας.
Περαιτέρω εξετάσεις
Εάν ο καρκίνος του μαστού έχει επιβεβαιωθεί, τότε μπορεί να γίνουν κάποιες άλλες εξετάσεις για να προετοιμαστεί μια χειρουργική επέμβαση:
l Εξετάσεις αίματος.
l Ακτινογραφία θώρακα.
l Μαγνητική τομογραφία.
l Αξονική τομογραφία.
Τύποι καρκίνου του μαστού
Ο πιο κοινός τύπος καρκίνου του μαστού είναι ο πορογενής διηθητικός καρκίνος του μαστού. Υπάρχουν διάφορες άλλες μορφές καρκίνου του μαστού, αλλά αντιμετωπίζονται με παρόμοιους τρόπους. Η σταδιοποίηση και η βαθμολόγηση του καρκίνου του μαστού. Η γνώση του σταδίου και του βαθμού διαφοροποίησης του καρκίνου βοηθά τους γιατρούς να αποφασίσουν τη σωστή θεραπεία.
Θεραπεία
Η απόφαση σχετικά με την καλύτερη θεραπεία δεν είναι πάντα εύκολη. Ο γιατρός σας θα πρέπει να αξιολογήσει πολλές παραμέτρους. Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι:
l Η γενική κατάσταση της υγείας σας.
l Το στάδιο και ο βαθμός του καρκίνου.
l Τα πιθανά οφέλη της θεραπείας.
l Οι πιθανές παρενέργειες της θεραπείας.
l Οι απόψεις σας για τις πιθανές παρενέργειες.
Είναι σημαντικό να μιλήσει η εξεταζόμενη για οποιαδήποτε θεραπεία με τον γιατρό της, έτσι ώστε να κατανοήσει τι σημαίνει. Η κύρια θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού είναι η χειρουργική επέμβαση. Αλλες θεραπείες που επίσης συχνά μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου είναι οι εξής: ακτινοθεραπεία, ορμονική θεραπεία και χημειοθεραπεία.
Ο κ. Ιωάννης Φλέσσας, MD, PhD, MSc, FEBS, FACS, είναι γενικός χειρουργός, διευθυντής Γ’ Χειρουργικής Κλινικής Μαστού Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center.
