Η έκθεση του ΟΟΣΑ για τις κοινωνικές δαπάνες

Ιστορικά στην επιστημονική συζήτηση που διεξάγεται σε διεθνές επίπεδο μεταξύ των διαφόρων ρευμάτων οικονομικής θεωρητικής σκέψης και ανάλυσης, δεσπόζουσα θέση, μεταξύ των άλλων, κατέχει η θεώρηση εάν οι κοινωνικές δαπάνες στη διαδικασία αναπαραγωγής της καπιταλιστικής οικονομίας λειτουργούν αναπαραγωγικά (θεωρίες της ανάπτυξης και του κοινωνικού κράτους) ή μη αναπαραγωγικά (νεοκλασική και νεοφιλελεύθερη θεώρηση). Από την άποψη αυτή, οι διεθνείς οργανισμοί και οι οικονομολόγοι που οι θεωρητικές προσεγγίσεις και αναλύσεις τους εμπνέονται από τη νεοκλασική και νεοφιλελεύθερη προσέγγιση, υποστηρίζουν ότι οι κοινωνικές δαπάνες αποτελούν δυσβάστακτη επιβάρυνση της οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας (F.A. von Hayek, 1944, M. Friedman, 1962, J. Sachs, 2006, κ.λπ.), δημιουργώντας συνθήκες αναποτελεσματικότητας, γραφειοκρατίας, διαφθοράς και εξάρτησης των πολιτών από το κράτος. Στις συνθήκες αυτές, οι διεθνείς οργανισμοί (Παγκόσμια Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης – ΟΟΣΑ, κ.λπ.), ιστορικά συνιστούν στα κράτη-μέλη τους τη στρατηγική της σταδιακής απόσυρσης του κράτους από τη χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους και ειδικότερα της κοινωνικής ασφάλισης, εγκαθιδρύοντας σταδιακά το διμερές (εργαζόμενοι-εργοδότες) χρηματοδοτικό σχήμα των συνταξιοδοτικών δαπανών, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για το επίπεδο των συντάξεων και το βιοτικό επίπεδο των συνταξιούχων.

Πιο συγκεκριμένα, η πρόσφατα δημοσιευθείσα στη χώρα μας Εκθεση του ΟΟΣΑ (2019) για τις κοινωνικές δαπάνες εμφανίζει, μεταξύ των άλλων, ότι το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα είναι αρκετά δαπανηρό και γενναιόδωρο, και ειδικά το συνταξιοδοτικό σύστημα, το οποίο, σύμφωνα με την Εκθεση, δαπανά (2019) για συντάξεις 15,5% του ΑΕΠ (θεωρώντας τη χώρα μας την πιο δαπανηρή χώρα για συντάξεις μαζί με την Ιταλία που δαπανά 15,6% του ΑΕΠ), σε σύνολο κοινωνικών δαπανών 24,7% του ΑΕΠ (μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ 19,9% του ΑΕΠ, με πρωτοπόρο τη Γαλλία που δαπανά το 31% του ΑΕΠ). Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι από μεθοδολογική άποψη απαιτείται να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στην ερμηνεία και στη σύγκριση των στατιστικών στοιχείων, και ιδιαίτερα όταν παρουσιάζονται αριθμοδείκτες που έχουν ως παρονομαστή το ΑΕΠ.