«Εργαλεία» ανάλυσης χρηματοοικονομικών προβλημάτων

Η εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας και της πληροφορικής, η παγκοσμιοποίηση του εμπορίου και της οικονομικής δραστηριότητας, και η πολυπλοκότητα των αγορών έχουν δημιουργήσει μία νέα εποχή στις χρηματοοικονομικές αγορές και στην παγκόσμια οικονομία γενικότερα. Τις τελευταίες δεκαετίες, έχει δημιουργηθεί ένας μεγάλος αριθμός νέων χρηματοοικονομικών προϊόντων που προσπαθούν να αντισταθμίσουν τους αυξανόμενους κινδύνους που αναλαμβάνει ένας επενδυτής. Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών και οικονομικών δεδομένων με τη χρήση στατιστικών τεχνικών και μεθόδων αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο, απαραίτητο για τη λήψη ορθολογικών αποφάσεων σε πολλά χρηματοοικονομικά και οικονομικά προβλήματα. Ο μεγάλος όγκος των δεδομένων, η μεταβλητότητα που αυτά παρουσιάζουν, αλλά και η αβεβαιότητα όσον αφορά τη μοντελοποίησή τους καθιστούν αναγκαία τη λήψη αποφάσεων με βάση τη στατιστική ανάλυση και επεξεργασία. Μέσω της ανάπτυξης και εφαρμογής κατάλληλων τεχνικών, τα στατιστικά προβλεπτικά υποδείγματα, αποτελούν μια αποτελεσματική και αξιόπιστη προσέγγιση στην ανάλυση των εμπειρικών προβλημάτων γιατί «συλλαμβάνουν» τα χαρακτηριστικά των δεδομένων, βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση των υπό μελέτη φαινομένων, και στη δημιουργία προβλέψεων. Η στατιστική ανάλυση εφαρμόζεται σε μία πληθώρα χρηματοοικονομικών και οικονομικών προβλημάτων όπως η κατασκευή βέλτιστων χαρτοφυλακίων, η αποτίμηση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, η επιλογή επενδύσεων, η εκτίμηση του κινδύνου των χρηματοοικονομικών προϊόντων, η πρόβλεψη ύφεσης της οικονομίας και της επιχειρηματικής δραστηριότητας, η πρόβλεψη βασικών οικονομικών δεικτών, και αλλού.

Μία από τις πολλές εφαρμογές της στατιστικής επιστήμης στον τομέα των χρηματοοικονομικών, αφορά το πρόβλημα της κατασκευής βέλτιστων χαρτοφυλακίων (optimal portfolio construction). Ένας ορθολογικός επενδυτής ενδιαφέρεται να έχει στην κατοχή του ένα χαρτοφυλάκιο περιουσιακών στοιχείων το οποίο επιτυγχάνει τον χαμηλότερο δυνατό κίνδυνο για ένα συγκεκριμένο επίπεδο αναμενόμενης απόδοσης. Η εύρεση των βέλτιστων ποσοστών επένδυσης (σταθμίσεων ή βαρών) των περιουσιακών στοιχείων του χαρτοφυλακίου μπορεί να γίνει με την επίλυση ενός προβλήματος ελαχιστοποίησης της διακύμανσης του χαρτοφυλακίου (ή εναλλακτικών μέτρων κινδύνου) υπό περιορισμούς που αφορούν τις σταθμίσεις των περιουσιακών στοιχείων ή/και την αναμενόμενη απόδοση που επιτυγχάνει το χαρτοφυλάκιο. Απαραίτητα στοιχεία (inputs) στην εύρεση του βέλτιστου χαρτοφυλακίου είναι η εκτίμηση/πρόβλεψη της αναμενόμενης απόδοσης του χαρτοφυλακίου και του κινδύνου των αποδόσεων των περιουσιακών στοιχείων που το απαρτίζουν. Επομένως, η χρήση κατάλληλων και αξιόπιστων στατιστικών υποδειγμάτων εκτίμησης και πρόβλεψης των αναμενόμενων αποδόσεων και του κινδύνου του χαρτοφυλακίου είναι καθοριστικής σημασίας.