Οι λέξεις μοιάζουν φτωχές για να περιγράψουν εκείνο που ήταν ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Ο εφευρέτης, ο ζωγράφος, ο γλύπτης, ο αρχιτέκτονας, ο μουσικός, ο ανατόμος, ο γιατρός, ο γεωμέτρης, ο παλαιοντολόγος, ο μηχανικός… Επρόκειτο τελικά για έναν άνδρα με υπεράνθρωπες δεξιότητες; Ο «αναγεννησιακός άνθρωπος», όρος που στο πρόσωπο του Ντα Βίντσι βρίσκει τον κυριότερο εκφραστή του, είναι εκείνος που στην πραγματικότητα διαρκώς εξελίσσεται. Είναι ο άνθρωπος ως πολυδιάστατη προσωπικότητα με μεγάλα ψυχικά και πνευματικά χαρίσματα. Ο πολύπλευρος και πολυμαθής, που δεν πιστεύει στην αυθεντία αλλά στην πρόοδο και τη γνώση και που χωρίς να επαναπαύεται ακολουθεί μια αδιάκοπη πορεία προς την αυτοβελτίωση, παραμένοντας φιλομαθής, στοχαστής, ανήσυχος, και εργατικός. Παραμένοντας πάντα ανοιχτόμυαλος αλλά και έτοιμος να αμφισβητήσει κατεστημένες γνώσεις και πρακτικές για να φτάσει στην αλήθεια των πραγμάτων και να καταθέσει τις δικές του δημιουργικές προτάσεις. Κοντολογίς, ο Ντα Βίντσι είναι ο άνθρωπος που ενσαρκώνει όλα τα ιδανικά που συνδέουμε με την έννοια της Αναγέννησης και που ακόμα και σήμερα προβάλλει ως ο ιδανικός άνθρωπος.
Ζωή σαν… σαπουνόπερα
Ακόμα και σήμερα λοιπόν, 500 χρόνια μετά τον θάνατό του, στα 67 του χρόνια (2 Μαΐου 1519), η περίπτωσή του προκαλεί οικουμενικό θαυμασμό. Είτε ως δημιουργός ενός από τους διασημότερους (αν όχι του διασημότερου) πίνακες του κόσμου, της Μόνα Λίζα, είτε ως μηχανικός που επινόησε τους υδατοστεγείς χώρους στο κύτος των πλοίων που εμποδίζουν τη βύθισή τους και ως εφευρέτης που σχεδίασε τους προδρόμους των ανελκυστήρων, των αναπνευστικών συσκευών για τους δύτες, των αλεξιπτώτων, των ελικοπτέρων και των ποδηλάτων, ο Ντα Βίντσι παραμένει μία από τις μεγαλύτερες ιδιοφυΐες που γνώρισε ποτέ ο κόσμος μας. Είναι, την ίδια στιγμή, ο ιδανικός πρωταγωνιστής σε μια αναγεννησιακή σαπουνόπερα που τα έχει όλα: Παράνομες σχέσεις, σεξουαλικά σκάνδαλα, συνωμοσίες, καβγάδες, μυστικούς έρωτες…
Γεννημένος στο χωρίο Βίντσι (από όπου και το παρωνύμιο Ντα Βίντσι) της Τοσκάνης στις 15 Απριλίου 1452, ο Λεονάρντο ήταν ο γιος του ευκατάστατου φλωρεντινού συμβολαιογράφου και γαιοκτήμονα Πιέρο ντ’ Αντόνιο και ενός δεκαπεντάχρονου φτωχού κοριτσιού, της Κατερίνα ντι Μέο Λίπι. Εναν χρόνο μετά τη γέννησή του οι γονείς του παντρεύτηκαν, όχι όμως μεταξύ τους. Ο Πιέρο πήρε μια κοπέλα της τάξης του (με την οποία ήταν ήδη αρραβωνιασμένος) και η Κατερίνα (έπειτα από παρέμβαση της οικογένειας του Πιέρο) έναν εργάτη. Η σύζυγος του μπαμπά πέθανε, εκείνος παντρεύτηκε ξανά και οι γονείς του (και ο αδελφός του Φραντσέσκο) ανέλαβαν την ανατροφή τού νόθου αγοριού, κάνοντάς το μέλος της φαμίλιας τους αλλά τηρώντας και κάποιες αποστάσεις για κοινωνικούς πιθανώς λόγους, γεγονός που δεν επέτρεψε στον μικρό να νιώσει τη σιγουριά που ένιωθαν τα εντός γάμου παιδιά. Δεν φοίτησε καν στα σχολεία που πήγαν τα ετεροθαλή αδέλφια του, με αποτέλεσμα την ελλιπή μόρφωσή του, ένα θέμα που πάντα τον απασχολούσε, αν και όπως φαίνεται διαβάζοντας μόνος, ως αυτοδίδακτος, κάλυψε όλα τα κενά και με το παραπάνω.
Εφηβος πήγε στη Φλωρεντία για να μαθητεύσει στο εργαστήριο του Αντρέα ντελ Βερόκιο, όπου γρήγορα άρχισε να εργάζεται ως δάσκαλος. Μελανό σημείο στην εικόνα του, η σύλληψή του το 1476 έπειτα από κατηγορίες για σοδομισμό, οι οποίες φαίνεται πως ήταν κατασκευασμένες. Λέγεται πως ο Ντα Βίντσι ήταν ομοφυλόφιλος. Εχουν γραφτεί πολλά και διάφορα για τους εραστές του, όμως, αν πρέπει να κατονομάσουμε τον σύντροφο της ζωής του, αυτός ήταν ο Τζαν Τζάκομο Καπρότι που σε ηλικία μόλις δέκα ετών, το 1490, βρέθηκε στο εργαστήριό του, στο Μιλάνο, για να μείνει μαζί του για πάντα ως γραμματέας και βοηθός του. Υπάρχουν και οι θεωρίες που θέλουν τους δύο άντρες να έχουν την τρυφερή σχέση πατέρα και γιου.
Τα χρόνια της δημιουργίας
Οπως και αν ήταν τα πράγματα, ο Ντα Βίντσι είχε εγκατασταθεί στο Μιλάνο το 1483 για να περάσει εκεί μερικά από τα πιο δημιουργικά χρόνια της ζωής του. Εργάστηκε ως σύμβουλος αρχιτεκτονικής στον καθεδρικό ναό της πόλης και κατά παραγγελία του προστάτη του, του δούκα Λουδοβίκου Σφόρτσα, ζωγράφισε τον περίφημο «Μυστικό Δείπνο» στο μοναστήρι της Σάντα Μαρία Ντε Λε Γκράτσιε. Συνέχισε να δημιουργεί και να ταξιδεύει, περνώντας μεταξύ άλλων από τη Μάντοβα, τη Βενετία, τη Ρώμη και καταλήγοντας στη Γαλλία, καλεσμένος από τον μέγα θαυμαστή του βασιλιά Φραγκίσκο Α’. Εκεί, στο Château du Clos Lucé, έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, εκεί έκλεισε για πάντα τα μάτια του. Σύμφωνα με την επιθυμία του ετάφη στον Saint-Florentin στην πόλη Amboise. Η εκκλησία κατεδαφίστηκε. Τα οστά του Ντα Βίντσι ανακαλύφθηκαν το 1863 και μεταφέρθηκαν στο παρεκκλήσι του Saint-Hubert στους κήπους του Château d’ Amboise.
Ο Ντα Βίντσι κατέχει και μια άλλη πρωτιά: Τον Νοέμβριο του 2017 άγνωστος αγόρασε για περισσότερα από 450 εκατομμύρια δολάρια από τον Οίκο Δημοπρασιών Christie’s το έργο του Ντα Βίντσι «Σωτήρας του κόσμου» κάνοντάς το τον ακριβότερο πίνακα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Είναι ένα από τα περίπου 15 διασωθέντα έργα του καλλιτέχνη και το τελευταίο που παρέμενε σε χέρια ιδιώτη. Στη συνέχεια γράφτηκε πως αγοραστής ήταν ο σαουδάραβας πρίγκιπας και υπουργός Πολιτισμού Μπαντρ μπιν Αμπντάλα. Αλλά και πως πίσω από την αγορά κρυβόταν ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Το έργο επρόκειτο να εκτεθεί στο Λούβρο Αμπου Ντάμπι, όμως η πολυαναμενόμενη παρουσίασή του αναβλήθηκε.
Ο κόσμος του Λεονάρντο
□ Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ήταν αριστερόχειρας, αλλά μπορούσε να γράψει και με το δεξί χέρι.
□ Χρησιμοποιούσε την κατοπτρική γραφή (από τα αριστερά προς τα δεξιά, οπότε το κείμενο διαβάζεται με τη βοήθεια καθρέφτη) ώστε να δυσκολέψει τη ζωή εκείνων που θα επιχειρούσαν να κλέψουν τις σημειώσεις του.
□ Ηταν χορτοφάγος, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο την αγάπη του για τα ζώα.
□ Θεωρούσε πως ο ύπνος είναι χάσιμο χρόνου. Λέγεται πως κοιμόταν μία ώρα κάθε μέρα, και αυτή σπασμένη σε 4 δεκαπεντάλεπτα.
□ Είναι ο πρώτος που εξήγησε γιατί ο ουρανός είναι μπλε.
□ Το νερό ήταν τα φυσικό στοιχείο που τον ενθουσίαζε περισσότερο από όλα και το οποίο τον απασχόλησε σε αρκετές εφευρέσεις του.
□ Σύμφωνα με νέα μελέτη, είχε μια σπάνια πάθηση στα μάτια (διαλείπουσα εξωτροπία), η οποία τον… βοήθησε να αποτυπώνει στους πίνακές τους τις αποστάσεις και το βάθος των πραγμάτων με μεγάλη ακρίβεια.
