Η επιχειρηματικότητα δεν ήταν ποτέ εύκολη υπόθεση. Από τη βιομηχανική επανάσταση μέχρι την ψηφιακή εποχή, οι επιχειρήσεις καλούνται να προσαρμόζονται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Τα τελευταία 15 χρόνια, προκλήσεις όπως η διατήρηση ταλέντων και η προσαρμογή στις αλλαγές παραμένουν σταθερές, ενώ νέες αναδύονται λόγω τεχνολογικών εξελίξεων, γεωπολιτικών εντάσεων και των κοινωνικών αλλαγών. Οι ηγέτες καλούνται να κατανοήσουν αυτές τις αλλαγές και να προετοιμάσουν τους οργανισμούς τους για έναν όλο και πιο περίπλοκο κόσμο.
Προκλήσεις του παρελθόντος
Το 2010, η παγκοσμιοποίηση και ο έντονος ανταγωνισμός ανέδειξαν τη διατήρηση εξειδικευμένων εργαζομένων σε βασική προτεραιότητα. Η επέκταση σε αναδυόμενες αγορές ήταν στρατηγικός στόχος, ωστόσο η πλοήγηση σε άγνωστα κανονιστικά περιβάλλοντα και διαφορετικές κουλτούρες αποτελούσε μεγάλη πρόκληση. Παράλληλα, η ενσωμάτωση νέων συστημάτων πληροφορικής και η αυξανόμενη απειλή κυβερνοεπιθέσεων δημιούργησαν πρόσθετες δυσκολίες.
Τα μαθήματα αυτής της περιόδου ήταν ανεκτίμητα και ανέδειξαν την αξία της στρατηγικής σκέψης και της επένδυσης σε ταλέντα και τεχνολογία. Σήμερα, το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι πιο δυναμικό και πολύπλοκο από ποτέ. Νέες προκλήσεις έχουν εμφανιστεί, ενώ οι παλιές έχουν μετεξελιχθεί, αναδιαμορφώνοντας θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο οι ηγέτες σχεδιάζουν και λειτουργούν.
Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) και ο αυτοματισμός δημιουργούν νέες ευκαιρίες, αλλά και την ανάγκη ταχείας προσαρμογής. Οι κυβερνοαπειλές είναι πλέον καθημερινότητα, γεγονός που απαιτεί επένδυση σε προηγμένα συστήματα ασφαλείας και διαρκή εκπαίδευση προσωπικού. Η προώθηση μιας κουλτούρας ευαισθητοποίησης για την ασφάλεια είναι υψίστης σημασίας για τη διασφάλιση των λειτουργιών και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης.
Η αυτοματοποίηση επαναπροσδιορίζει τους εργασιακούς ρόλους, καθιστώντας την αναβάθμιση δεξιοτήτων (upskilling) και την επανακατάρτιση (reskilling) απαραίτητες για τη διατήρηση της παραγωγικότητας. Η επένδυση στην ανάπτυξη των ανθρώπων αποτελεί μονόδρομο, ώστε να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη επιτυχία των οργανισμών.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι συγκρούσεις και η οικονομική αστάθεια επηρεάζουν τις αλυσίδες εφοδιασμού, ωθώντας τις επιχειρήσεις να διαφοροποιήσουν τις δραστηριότητές τους και να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και προσαρμόζοντας τις λειτουργίες τους στους αυξημένους κινδύνους και την αστάθεια της αγοράς.
Η βιωσιμότητα δεν είναι πλέον επιλογή αλλά αναγκαιότητα. Οι καταναλωτές απαιτούν υπευθυνότητα από τις επιχειρήσεις, καθιστώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη βασικό πυλώνα στρατηγικής. Εταιρείες που υιοθετούν πρακτικές ESG όχι μόνο συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της αγοράς αλλά αποκτούν και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Επιπλέον, η αναδυόμενη τάση της «οικονομίας εμπειρίας» (experience economy) αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις αλληλεπιδρούν με τους πελάτες τους. Οι καταναλωτές δεν αναζητούν μόνο προϊόντα ή υπηρεσίες αλλά συνολικές εμπειρίες που προσφέρουν αξία στη ζωή τους. Αυτό δημιουργεί πρόσθετη πίεση στις εταιρείες να επενδύσουν σε εξατομικευμένες λύσεις που συνδυάζουν τεχνολογία με ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
Η ουσία της ηγεσίας έχει μετασχηματιστεί ριζικά τα τελευταία χρόνια. Ο αυταρχικός, άκαμπτος τρόπος διοίκησης που κυριαρχούσε στο παρελθόν έχει δώσει τη θέση του σε ένα πιο ανθρώπινο και συνεργατικό μοντέλο. Οι ηγέτες καλούνται πλέον να ενισχύσουν τη συνεργατικότητα, να δείξουν ενσυναίσθηση και να προσαρμοστούν στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες. Παρά τις αλλαγές αυτές, δύο στοιχεία παραμένουν αναλλοίωτα: το όραμα και ο σκοπός, τα οποία αποτελούν τη βάση για επιτυχία.
Το όραμα δίνει κατεύθυνση σε έναν οργανισμό, λειτουργώντας ως φάρος μέσα στην αβεβαιότητα. Ενας ηγέτης με σαφές και εμπνευσμένο όραμα μπορεί να καθοδηγήσει την ομάδα του ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές, θέτοντας μακροπρόθεσμους στόχους που καθοδηγούν κάθε στρατηγική απόφαση. Το όραμα δημιουργεί μια κουλτούρα όπου όλοι γνωρίζουν πού πηγαίνει ο οργανισμός και ποιος είναι ο ρόλος τους σε αυτό το ταξίδι. Είναι το εργαλείο που ενεργοποιεί τις ομάδες, ενισχύει τη δέσμευση των εργαζομένων και χτίζει εμπιστοσύνη τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό περιβάλλον του οργανισμού.
Το όραμα από μόνο του όμως δεν αρκεί. Εξίσου σημαντικός είναι ο σκοπός, καθώς δίνει νόημα στις καθημερινές δραστηριότητες ενός οργανισμού. Απαντά στο «γιατί» κάνουμε αυτό που κάνουμε. Ενας οργανισμός με σαφή σκοπό ενδυναμώνει τους εργαζομένους του, κάνοντάς τους να αισθάνονται ότι συνεισφέρουν σε κάτι μεγαλύτερο από αυτούς. Ο σκοπός λειτουργεί ως κινητήριος μοχλός που εμπνέει τους ανθρώπους να εργαστούν με πάθος για έναν κοινό στόχο. Επιπλέον, ένας οργανισμός με ξεκάθαρο σκοπό κερδίζει την εμπιστοσύνη των πελατών του, καθώς δείχνει ότι λειτουργεί με αξίες και όχι μόνο για το κέρδος. Σε περιόδους κρίσης, ο σκοπός γίνεται σημείο αναφοράς που διατηρεί τη σταθερότητα και την ανθεκτικότητα του οργανισμού.
Σε ένα περιβάλλον διαρκούς μεταβολής, η ευελιξία είναι θεμελιώδης. Οι ηγέτες πρέπει να έχουν τη διορατικότητα να αντιλαμβάνονται τις τάσεις πριν γίνουν κρίσιμες προκλήσεις και την αποφασιστικότητα να ενεργούν γρήγορα όταν χρειάζεται. Η ευελιξία δεν είναι απλώς μια δεξιότητα· είναι μια νοοτροπία που επιτρέπει στους οργανισμούς να παραμένουν ανταγωνιστικοί σε έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες.
Συνολικά, η ηγεσία στον 21ο αιώνα απαιτεί συνδυασμό οράματος, σκοπού και ευελιξίας. Το όραμα καθορίζει την πορεία, ο σκοπός προσδίδει νόημα και η ευελιξία διασφαλίζει τη βιωσιμότητα. Οσοι μπορούν να ισορροπήσουν αυτά τα στοιχεία θα είναι εκείνοι που θα οδηγήσουν τους οργανισμούς τους στην επιτυχία και θα αφήσουν ένα θετικό αποτύπωμα στον κόσμο γύρω τους.
Καθώς οι οργανισμοί αντιμετωπίζουν ένα μείγμα εδραιωμένων και αναδυόμενων προκλήσεων, η υιοθέτηση ευελιξίας, δημιουργικότητας και στρατηγικής διορατικότητας είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία. Η πορεία προς τα εμπρός εξαρτάται από την κατανόηση και την προσαρμογή σε αυτές τις δυναμικές αλλαγές με καινοτόμες λύσεις που δίνουν προτεραιότητα τόσο στους ανθρώπους όσο και στον πλανήτη.
Οι επιχειρήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με έναν συνδυασμό παλιών και νέων προκλήσεων που απαιτούν ευελιξία, δημιουργικότητα και στρατηγική σκέψη. Οι ηγέτες έχουν την ευθύνη όχι μόνο να προσαρμόζονται στις αλλαγές, αλλά και να καθοδηγούν με όραμα και σκοπό. Αυτές οι δύο έννοιες – το όραμα που δείχνει τον δρόμο και ο σκοπός που δίνει νόημα – είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία μπορούμε να χτίσουμε ανθεκτικούς οργανισμούς που θα ευημερούν σε έναν κόσμο που αλλάζει συνεχώς. Δρώντας με αποφασιστικότητα, διορατικότητα και δέσμευση δημιουργούμε ένα καλύτερο μέλλον για όλους.
Η κυρία Ελενα Καλλονά είναι αντιπρόεδρος του ΔΣ της ΕΑΣΕ.
