Με κατάρρευση κινδυνεύει ο πρωτογενής τομέας της χώρας, ο οποίος άντεξε στα πρώτα χρόνια της κρίσης μέχρι και το 2015. Αλλά στη συνέχεια, με την επιβολή του τρίτου μνημονίου, την κατάργηση προνομίων, όπως την επιστροφή του φόρου πετρελαίου, τη διπλή φορολόγηση με τις ασφαλιστικές εισφορές με βάση το εισόδημα και την έλλειψη ρευστότητας λόγω ανυπαρξίας αγροτικής πίστης βρίσκεται λίγο πριν από το στάδιο της αποεπένδυσης.
Μπορεί τα «κίτρινα γιλέκα» στη Γαλλία να απέτρεψαν την επιβολή των «πράσινων φόρων» στα καύσιμα, στη χώρα μας όμως το κόστος τους με τη συνεχή φορολόγηση είναι δυσβάστακτο για όλη την αλυσίδα της παραγωγής και της πραγματικής οικονομίας. Με 1,45 ευρώ το λίτρο το πετρέλαιο ο αγροτικός τομέας τίθεται εκτός ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα να ανοίγουν οι κάνουλες εισαγωγών για πλήθος βασικών αγροτικών αγαθών και τροφίμων και να διογκώνεται και πάλι το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Είναι ενδεικτικό ότι στον θεσσαλικό κάμπο φέτος υπολογίζεται να μείνουν δεκάδες χιλιάδες στρέμματα ακαλλιέργητα από τα χειμερινά σιτηρά, λόγω της αδυναμίας των αγροτών να βρουν τα 500 και 1.000 ευρώ που απαιτούνται για να φουλάρουν για δύο ημέρες τα τρακτέρ τους και να οργώσουν…
Κτηνοτρόφος μάς ανέφερε πως πέρυσι φούλαρε με 300 ευρώ το ρεζερβουάρ του τρακτέρ του και όργωσε για την καλλιέργεια ζωοτροφών. Φέτος με τα ίδια χρήματα όργωσε το 70% της έκτασης σε σχέση με πέρυσι. Κοιτώντας μάλιστα στο τιμολόγιο ποιο ήταν το κόστος του πετρελαίου και ποιο των φόρων, με έκπληξη διαπίστωσε πως από τα 300 ευρώ τα 120 περίπου ήταν το πραγματικό κόστος καυσίμου και τα υπόλοιπα 180 οι φόροι!
Δυναμικές καλλιέργειες διαρκώς συρρικνώνονται χρόνο με τον χρόνο, όπως βαμβάκι, καλαμπόκι και πλέον και τα όσπρια, η καλλιέργεια βιομηχανικής τομάτας τείνει να εξαφανιστεί, λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής, ενώ η κατάσταση είναι ακόμη πιο δραματική στην κτηνοτροφία, λόγω των ανεξέλεγκτων και αθρόων εισαγωγών γάλακτος από βαλκανικές κυρίως χώρες, όπου τα κόστη είναι πολύ χαμηλότερα.
Η αγροτική οικονομία της χώρας για να πάρει πάλι μπρος χρειάζεται ένα ηλεκτροσόκ, και αυτό σε πρώτη φάση δεν μπορεί να είναι άλλο από τη δραστική μείωση του κόστους του αγροτικού πετρελαίου. Οι προτάσεις για κάρτα πετρελαίου στους αγρότες που έχουν κατατεθεί κατά καιρούς τόσο από την κυβέρνηση όσο πρόσφατα και από το ΚΙΝΑΛ σκοντάφτουν στις δεσμεύσεις για πλεονάσματα που πρέπει να έχει η χώρα μέχρι το 2022, αφού πριν από την κατάργηση της επιστροφής του ΕΦΚ πετρελαίου στους αγρότες και κτηνοτρόφους το δημοσιονομικό αυτό κόστος ανερχόταν σε 120 με 150 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Ενα πιο ευέλικτο και δραστικό μέτρο θα ήταν η επιστροφή του ΕΦΚ μόνο στους συνεταιρισμένους αγρότες, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο καταργείται για αυτούς και ο φόρος επιτηδεύματος από το 2019. Πρόκειται για 50.000 περίπου αγρότες οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις στους 650.000 που υποβάλλουν δήλωση ΟΣΔΕ κάθε χρόνο. Αυτοί έχουν ένα μέσο ετήσιο κόστος πετρελαίου περίπου 6.000 ευρώ, άρα το συνολικό κόστος είναι στα 30 εκατομμύρια ευρώ. Αν από αυτά επιστρέφονταν τα 10 εκατομμύρια αμέσως θα αποκτούσαν ένα κίνητρο και ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι όσων επιμένουν να βρίσκονται εκτός συνεργατικών σχημάτων, όχι μόνο λόγω της έλλειψης κουλτούρας συνεργατισμού, αλλά και για να φοροδιαφεύγουν αφού μέσω συνεταιρισμών όλα τα προϊόντα διακινούνται με τιμολόγια.
Στην αγροτική οικονομία πλέον γίνεται ό,τι και στα ελεύθερα επαγγέλματα. Οσοι μπορούν να φοροδιαφύγουν το πράττουν, αφού με τη διπλή φορολόγηση μέσω του νόμου Κατρούγκαλου έφτασαν να πληρώνουν σε φόρους και ασφαλιστικά ταμεία πάνω από το 60% του εισοδήματός τους. Αλλοι πάλι παραγωγοί προτιμούν την πληρωμή μετρητοίς και όχι μέσω τράπεζας, αφού χρωστούν σε Εφορία και ασφαλιστικά ταμεία και γίνονται κατασχέσεις από τους λογαριασμούς τους, ενώ το ίδιο ισχύει και τις δύο περίπου φορές τον χρόνο που πληρώνονται τις επιδοτήσεις. Από την τακτική αυτήν το κράτος χάνει πολύ περισσότερα έσοδα από αυτά που θα δώσει ως κίνητρο για συνεργατισμό με την επιστροφή του φόρου πετρελαίου.
Στην Κύπρο, που πέρασε και αυτή από μνημόνια, το κόστος του αγροτικού πετρελαίου είναι μόλις στα 60 λεπτά το λίτρο!..
Το μέτρο θα λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά για την αγροτική οικονομία, αφού θα προτρέπει τους παραγωγούς αφενός μεν να συνεταιριστούν, αφετέρου να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης ενωμένοι, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες τα Ευρώπης. Το «together is better» είναι επιταγή των καιρών, καθώς την έλλειψη της αγροτικής πίστης στον κάμπο την έχουν υποκαταστήσει οι μεσάζοντες, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την έλλειψη ρευστότητας στον αγροτικό κόσμο, αγοράζουν τα προϊόντα τους με «ανοιχτές τιμές», έχοντας φροντίσει να τους δώσουν κάποιες προκαταβολές και έτσι εκμεταλλεύονται τον μόχθο τους. Η αγροτική οικονομία στην ύπαιθρο μετατρέπεται σε γεωργία franchise καθώς μεταποιητικές μονάδες προμηθεύουν πλέον με σπόρους, λιπάσματα και φάρμακα τους παραγωγούς, γαλακτοκομικές και τυροκομικές μονάδες με ζωοτροφές και φάρμακα τους κτηνοτρόφους υποχρεώνοντάς τους να παραδίδουν τα αγαθά τους και να λαμβάνουν ένα αντίτιμο που δεν καθορίζουν οι κανόνες της αγοράς και του ελεύθερου ανταγωνισμού, της προσφοράς και της ζήτησης, αλλά το πόσο επιθυμεί ο κάθε μεταποιητής!
Η απάντηση σε αυτό το καθεστώς νεο-φεουδαρχισμού στην αγροτική οικονομία είναι ότι οι συνεταιρισμοί και τα κίνητρα για την ίδρυσή τους έχουν να κάνουν με τη φορολογία αλλά και τη μείωση του κόστους παραγωγής με οικονομίες κλίμακας. Η μείωση του κόστους αγροτικού πετρελαίου θα ήταν ένα πρώτο βήμα.
