Αποτελεί γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, η οποία καταγράφηκε την περίοδο ακριβώς πριν την έναρξη της πανδημίας, στηρίχθηκε, κατά κύριο λόγο, στις επιδόσεις της εγχώριας μεταποίησης. Τα ποσοτικά στοιχεία της τελευταίας διετίας επίσης αποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η μεταποιητική δραστηριότητα επέδειξε ιδιαίτερη ανθεκτικότητα και αξιοσημείωτες αντοχές, σε ένα πρωτόγνωρα δύσκολο περιβάλλον δραστηριοποίησης.
Παρά τα προβλήματα στον εφοδιασμό της βιομηχανίας με πρώτες ύλες και ενδιάμεσα προϊόντα, τις απουσίες του προσωπικού λόγω COVID-19 και τη «βίαιη» εφαρμογή της τηλεργασίας, οι μεταποιητικές επιχειρήσεις κατάφεραν και προσαρμόστηκαν έγκαιρα στα νέα δεδομένα, ανταποκρινόμενες άμεσα στις απαιτήσεις της αγοράς.
Τα τελευταία δημοσιευμένα ποσοτικά στοιχεία αντικατοπτρίζουν ακριβώς την ανθεκτικότητα της βιομηχανίας και της μεταποίησης στη χώρα μας. Ενδεικτικά το 2020, έτος ισχυρού σοκ και μεγάλης αμηχανίας για την επιχειρηματική δραστηριότητα παγκοσμίως, η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα μειώθηκε κατά το ισχνό 2%, σε αντιδιαστολή με το 7,9% πτώσης στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Επιπρόσθετα, το 2021 η Ελλάδα εμφανίζει αξιοσημείωτες επιδόσεις, αφού για παράδειγμα τον Σεπτέμβριο η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής ανήλθε στο 9,1%, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται στο 4,2%.
Παρά ταύτα, κατά τον ΣΒΕ, το μεγάλο πρόβλημα που αναδείχθηκε, και μάλιστα με εμφατικό τρόπο, από την ανεπιθύμητη κατάσταση που δημιουργήθηκε λόγω της πανδημίας, είναι αυτό της επιλογής συγκεκριμένων αναπτυξιακών προτεραιοτήτων για τη χώρα, που θα την καταστήσουν λιγότερο ευάλωτη από διεθνείς «αναταράξεις» όπως η πανδημία.
Ουσιαστικά η μεταποίηση συνέβαλε ούτως ώστε οι επιπτώσεις από την πανδημία να είναι ηπιότερες για την οικονομία, αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι όντως η μεταποίηση και η βιομηχανία θα πρέπει να τεθούν στην προτεραιότητα ενίσχυσης κλάδων και τομέων της οικονομίας, για το 2022. Στο πλαίσιο ακριβώς αυτό η συζητούμενη αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της ελληνικής οικονομίας μπορεί να γίνει πράξη μόνον με την επαναφορά της μεταποίησης στο επίκεντρο της αναπτυξιακής πολιτικής.
Προς αυτήν την κατεύθυνση έχουν αναληφθεί από την Κυβέρνηση σημαντικές πρωτοβουλίες, με πρώτη τη θεσμοθέτηση και λειτουργία της «Κυβερνητικής Επιτροπής Βιομηχανίας». Η «Κυβερνητική Επιτροπή Βιομηχανίας» από την πρώτη της συνεδρίαση έθεσε συγκεκριμένους και ορθούς στόχους, για την ανάπτυξη της μεταποιητικής δραστηριότητας στη χώρα μας: αύξηση του ποσοστού συμμετοχής της μεταποίησης στο ΑΕΠ της χώρας, παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και αύξηση εξαγωγών και, τέλος, η διαμόρφωση μιας «Εθνικής Στρατηγικής» για τη βιομηχανία. Αν η παραπάνω πρωτοβουλία συνδυασθεί με το «Σχέδιο Ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία» δημιουργούνται οι προϋποθέσεις αφενός για ισχυρή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και αφετέρου για τη δημιουργία πολλών και σταθερών θέσεων εργασίας στη μεταποίηση και στη βιομηχανία.
Βεβαίως, οι κίνδυνοι που μπορεί να δράσουν αποτρεπτικά για την ανάκαμψη της χώρας είναι υπαρκτοί και σημαντικοί, με πρώτον αυτόν του υψηλού κόστους ενέργειας. Η εκτίναξη στα ύψη του κόστους ενέργειας μπορεί να οδηγήσει σύντομα σε αναστολή λειτουργίας πλήθος μεταποιητικών επιχειρήσεων, ειδικά αν αυτές είναι ενεργοβόρες. Για την αποτροπή του συγκεκριμένου φαινομένου θα πρέπει η κυβέρνηση να εξετάσει άμεσα τη λήψη μέτρων που θα στηρίζουν με έμπρακτο τρόπο τη συνέχιση της λειτουργίας μεγάλου μέρους από τις μεταποιητικές επιχειρήσεις της χώρας μας.
Ο επόμενος κίνδυνος που θα πρέπει να αντιμετωπισθεί είναι η αύξηση του κόστους αγοράς των πρώτων υλών, λόγω ακριβώς των μεγάλων προβλημάτων που καταγράφονται στις αλυσίδες εφοδιασμού παγκοσμίως. Προφανώς πρόκειται για παγκόσμιο πρόβλημα, που θα πρέπει να αντιμετωπισθεί συνολικά.
Προς αυτή την κατεύθυνση ο ΣΒΕ προτείνει και το 2022 να συνεχισθούν από την Κυβέρνηση οι πολιτικές μετασχηματισμού της οικονομίας μας.
Οι συγκεκριμένες πολιτικές «μετασχηματισμού», σε ό,τι αφορούν βεβαίως τη μεταποίηση, θα πρέπει απαραίτητα να δρουν υποβοηθητικά και να παρέχουν το κατάλληλο πλέγμα κινήτρων για:
l Τον ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκύπτουν από την 4η βιομηχανική επανάσταση.
l Την υιοθέτηση των αρχών της «κυκλικής» και «πράσινης» οικονομίας.
l Την ενίσχυση της καινοτομικής ικανότητας των μεταποιητικών επιχειρήσεων για την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων, και,
l Την απασχόληση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, που θα είναι καλά καταρτισμένο και θα διαθέτει διοικητικές και τεχνικές ικανότητες.
Στο πλαίσιο αυτό, ευελπιστούμε ότι η «Κυβερνητική Επιτροπή Βιομηχανίας» θα εισφέρει τα μέγιστα δημιουργώντας μια ισχυρή και με ουσιαστικό περιεχόμενο βιομηχανική πολιτική για την Ελλάδα, που θα οδηγήσει τη βιομηχανία στην αξιοποίηση των πολλών και σημαντικών της πλεονεκτημάτων.
Σε κάθε περίπτωση, κι αυτό ευχόμαστε, το 2022 να είναι έτος ισχυρής ανάκαμψης και επίτευξης ρυθμών ανάπτυξης που θα καλύψουν σταδιακά τα όσα χάθηκαν και κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης και κατά τη δεκαετία της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
O κ. Αθανάσιος Σαββάκης είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ).
