Στην επόμενη πίστα της ψηφιακής μετάβασης περνά η Ελλάδα. Μετά τα άλματα που έχει κάνει την τελευταία τριετία στον ψηφιακό μετασχηματισμό, φέρνοντας το κράτος πιο κοντά στους πολίτες, η χώρα μας μπαίνει στη σφαίρα της τεχνητής νοημοσύνης, του Διαδικτύου των Πραγμάτων, του blockchain. Χτίζοντας ένα τείχος εμπιστοσύνης γύρω από καινοτόμες λύσεις, όπως το 3D printing, τα «έξυπνα» συμβόλαια, η χρήση drones για τη διανομή δεμάτων, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, στοχεύει στην ασφαλή αξιοποίηση και ανάπτυξη τέτοιων εφαρμογών, ανοίγοντας την πόρτα μιας τεράστιας παγκόσμιας αγοράς.
Οι αναδυόμενες τεχνολογίες
Το μέλλον ανήκει στις αναδυόμενες τεχνολογίες που θα δώσουν διεξόδους στις μεγαλύτερες προκλήσεις, από τη θεραπεία σοβαρών ασθενειών μέχρι την κλιματική κρίση. Η συνεισφορά της τεχνητής νοημοσύνης στην παγκόσμια οικονομία εκτιμάται σε 15,7 τρισ. δολάρια ως το 2030. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία υπολείπεται έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και της Κίνας, στοχεύει στην προσέλκυση τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ επενδύσεων ετησίως στην τεχνητή νοημοσύνη για την τρέχουσα δεκαετία.
Η ανησυχία όμως ότι οι νέες τεχνολογίες θα βρεθούν σε λανθασμένα χέρια μεγαλώνει, γι’ αυτό η διαφάνεια, τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών και η κυβερνοασφάλεια έρχονται σε πρώτο πλάνο. Μιλώντας στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής για το νομοσχέδιο για τις αναδυόμενες τεχνολογίες, ο υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κυριάκος Πιερρακάκης σημείωσε χαρακτηριστικά πως αυτό που επιδιώκεται είναι «να προβάλουμε τις δικές μας αξίες στη τεχνολογική εξέλιξη και να επηρεάσουμε τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμόσουμε ορισμένες από αυτές τις τεχνολογίες, γιατί στο τέλος της ημέρας δεν είναι ουδέτερες. Η αξία τους έγκειται στη χρήση τους».
Η τεχνητή νοημοσύνη στο Δημόσιο
Οι νέες ρυθμίσεις δημιουργούν το θεσμικό υπόβαθρο στο οποίο θα «πατήσει» η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης. Για πρώτη φορά λοιπόν στη χώρα μας, θεσπίζονται δικλίδες ασφαλείας, προκειμένου οι φορείς του Δημοσίου να αξιοποιούν τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης για τη λήψη αποφάσεων και την έκδοση πράξεων. Ωστόσο, ο κάθε φορέας, προτού ξεκινήσει να χρησιμοποιεί ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, θα πρέπει να αποτιμά αλγοριθμικά τον αντίκτυπο, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων για τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τα έννομα συμφέροντα των προσώπων που επηρεάζονται, αλλά και του προσδοκώμενου οφέλους για το κοινωνικό σύνολο. Υποχρεούται, ακόμα, να τηρεί μητρώο με τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που διαθέτει.
Δεοντολογική χρήση δεδομένων
Επίσης, όποια ιδιωτική επιχείρηση λαμβάνει αποφάσεις για τους εργαζομένους της, χρησιμοποιώντας αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης οφείλει να τους ενημερώνει σχετικά, πρόβλεψη που αφορά και τις ψηφιακές πλατφόρμες. Ολες οι επιχειρήσεις θα πρέπει να τηρούν ηλεκτρονικά μητρώο συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, που χρησιμοποιούν είτε για να φτιάξουν προφίλ καταναλωτών είτε για την αξιολόγηση εργαζομένων και συνεργατών, καθώς επίσης να καταρτίσουν πολιτική δεοντολογικής χρήσης των δεδομένων.
Παρατηρητήριο για υβριδικές απειλές
Στο πεδίο της κυβερνοασφάλειας, το οποίο εξελίσσεται ταχέως καθώς όλο και περισσότερο ιδιωτικός και δημόσιος τομέας εξαρτώνται από τις ψηφιακές τεχνολογίες, εισάγονται όροι όπως οι υβριδικές απειλές και οι κρίσιμες ψηφιακές υποδομές. Η καλύτερη θωράκιση του δημοσίου τομέα απέναντι σε κυβερνοαπειλές περιλαμβάνει τον ορισμό εθνικού κέντρου συντονισμού και τον καθορισμό υπευθύνου ασφαλείας συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών στους φορείς της κεντρικής κυβέρνησης. Αντίστοιχα, συντονιστή ασφαλείας θα πρέπει να ορίσει κάθε φορέας που διαθέτει κρίσιμες ψηφιακές υποδομές.
Συστήνεται, ακόμα, Παρατηρητήριο Υβριδικών Απειλών ως συμβουλευτικό όργανο της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας, με αρμοδιότητα την ανάλυση και πρόληψη υβριδικών απειλών. Παράλληλα, τίθεται πλαίσιο ελάχιστων απαιτήσεων για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, ώστε να διασφαλιστεί ένα ενιαίο επίπεδο κυβερνοασφάλειας στα δίκτυα 5G, καθώς και οι προδιαγραφές κυβερνοασφάλειας για τη χρήση διασυνδεδεμένων συσκευών (Internet of Things) σε φορείς κρίσιμων υποδομών και οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.
Drones στις ταχυμεταφορές
Η ώρα των drones στις ταχυμεταφορές έφτασε και για την Ελλάδα. Πρόκειται για μια πρακτική που στο εξωτερικό εφαρμόζεται ήδη για αλληλογραφία και μικροδέματα ως ιδιαίτερα φιλική προς το περιβάλλον και ιδανική για την προσέγγιση νησιωτικών, απομακρυσμένων ή δυσπρόσιτων περιοχών. Δημιουργείται λοιπόν το ρυθμιστικό πλαίσιο για τη χρήση Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ) στην παροχή ταχυδρομικών υπηρεσιών, η οποία θα πρέπει να λάβει έγκριση και από την Εθνική Επιτροπή Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). Ηδη τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ), στο πλαίσιο του μετασχηματισμού τους, εξετάζουν συνεργασία με μεγάλο όμιλο του εξωτερικού ώστε να προσφέρουν ως το τέλος του έτους αυτή την υπηρεσία στους πελάτες τους.
Ακόμη, οριοθετούνται τα βασικά στοιχεία των εφαρμογών της τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού (blockchain), ρυθμίζοντας έτσι ζητήματα σχετικά με το κύρος, την ισχύ και τη δεσμευτικότητα εργαλείων, όπως τα «έξυπνα συμβόλαια», με στόχο να αποτελέσουν μέσο ενίσχυσης της ασφάλειας των συναλλαγών. Επίσης, βάσει των διατάξεων για το blockchain, συστήνεται Ενιαίο Μητρώο Ανελκυστήρων υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας. Καθιερώνεται δε ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει όλη τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης, από τη δημιουργία του ψηφιακού μοντέλου ως τη δημιουργία του 3D προϊόντος, με ιδιαίτερη μέριμνα για την προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Αναγνωρίζεται, τέλος, θεσμικά η χρήση της ψηφιοποιημένης ιδιόχειρης υπογραφής σε συναλλαγές με πιστωτικά και χρηματοδοτικά ιδρύματα. Πρόκειται για την υπογραφή που τίθεται με φυσική παρουσία από τον υπογράφοντα σε tablet με χρήση γραφίδας.
Ταυτότητα και δίπλωμα με ένα κλικ στο κινητό
Μόλις ένα κλικ μακριά θα βρίσκονται σε λίγες ημέρες η ψηφιακή ταυτότητα και η ψηφιακή άδεια οδήγησης, μέσα από ειδικό Wallet στο κινητό τηλέφωνο. Προσπερνώντας έτσι τον χρόνο που θα απαιτηθεί για να πάρουμε στο χέρι μας τις νέες ταυτότητες, οι οποίες θα έχουν τη μορφή πιστωτικής κάρτας με ζώνη μηχανικής ανάγνωσης υψηλών προδιαγραφών ασφαλείας, θα μπορούμε να μετακινούμαστε εντός Ελλάδος έχοντας στο κινητό μας σε άυλη μορφή ταυτότητα και δίπλωμα.
Μέσω ειδικής εφαρμογής στο gov.gr, κάθε πολίτης θα μπορεί αφού αυθεντικοποιηθεί να «κατεβάσει» τα άυλα έγγραφα στο ψηφιακό αποθετήριο που θα έχει στο smartphone του. Η πλατφόρμα θα ανοίγει σταδιακά, ανάλογα με το τελευταίο ψηφίο του ΑΦΜ του κατόχου. Εν τω μεταξύ, οι ζυμώσεις έχουν ήδη ξεκινήσει ώστε να μπορούμε να ταξιδεύουμε και στο εξωτερικό με την ψηφιακή ταυτότητα, είτε μέσω διμερών συμφωνιών είτε κατόπιν κεντρικής ευρωπαϊκής ρύθμισης που θα ακολουθήσει την πεπατημένη των πιστοποιητικών εμβολιασμού.
