Στα χέρια του Ντράγκι οι ελληνικές τράπεζες

Αλλαγή σελίδας όχι μόνο για την Τράπεζα Πειραιώς αλλά για το τραπεζικό σύστημα σηματοδοτεί η παραίτηση του Μιχάλη Σάλλα από τη θέση του προέδρου του μεγαλύτερου τραπεζικού ομίλου της χώρας. Αν και η αποχώρηση ήταν αναμενόμενη και, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ο τραπεζίτης είχε γνωστοποιήσει από καιρό σε στενούς συνεργάτες του την πρόθεσή του αυτή, ωστόσο η υποβολή της παραίτησης την περασμένη Τετάρτη αιφνιδίασε. Και τούτο διότι κοινή ήταν η εκτίμηση ότι θα γινόταν αφού πρώτα είχε αναλάβει ο νέος διευθύνων σύμβουλος ώστε να υπάρχει ομαλή μετάβαση στη νέα διοίκηση της μεγαλύτερης ελληνικής τράπεζας.

Η ΕΚΤ πιέζει

Οι πιστωτές όμως φαίνεται ότι βιάζονται. Με πρώτη και καλύτερη την ΕΚΤ, η οποία μέσω του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) και της προέδρου του Ντανιέλ Νουί κινεί τα νήματα των διοικητικών αλλαγών στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Τραπεζικοί κύκλοι αναφέρουν ότι κύριο μέλημα της ΕΚΤ είναι «να πάρει πίσω τα λεφτά της». Η ΕΚΤ μέσω του ELA και των άλλων μορφών χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών έχει βάλει συνολικά στα εγχώριο τραπεζικό σύστημα περί τα 100 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τεράστιο ποσό σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας, ύψους 180 δισ. ευρώ, που γεννά ανησυχίες αν θα επιστραφεί. Οι ανησυχίες ενισχύονται και από το ύψος των προβληματικών δανείων (NPEs), που σε ορισμένους επιχειρηματικούς κλάδους ξεπερνά το 70%.

Στην ουσία οι πιστωτές με τη στάση και τις παρεμβάσεις τους ζητούν την εφαρμογή των συμφωνηθέντων. «Η ελληνική κυβέρνηση με την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου παρέδωσε τον έλεγχο των τραπεζών στους πιστωτές και κάθε προσπάθεια να αθετηθεί η συμφωνία προκαλεί την αντίδρασή τους» αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι. Βεβαίως τίθεται το ερώτημα αν η κυβέρνηση κατάλαβε ή όχι τι υπέγραψε. Σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο του τρίτου Μνημονίου συμφωνήθηκε η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να γίνει στο σύνολό της χωρίς τη συμμετοχή των παλαιών μετόχων, πράγμα που οδήγησε σε μείωση του ποσοστού του Δημοσίου από 58% στο 26% για το σύνολο του κλάδου. Επιπλέον συμφωνήθηκε οι πιστωτές να ορίσουν τρία μέλη στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών τα οποία θα είναι επικεφαλής στις σημαντικότερες τραπεζικές επιτροπές και συγκεκριμένα στις Επιτροπές Διαχείρισης Κινδύνων, Ελέγχου και Ανάδειξης Μελών Διοικητικού Συμβουλίου. Και όταν η κυβέρνηση τον περασμένο Νοέμβριο επιχείρησε να κάνει ελαστικότερους τους όρους και τις προϋποθέσεις για την επιλογή των διοικήσεων των τραπεζών, οι πιστωτές αντέδρασαν και η κυβέρνηση επανέφερε όσα αρχικά είχαν συμφωνηθεί.

Μάλιστα, όταν στις αρχές του έτους ο πρόεδρος του ΤΧΣ Γιώργος Μιχελής ζήτησε την παραίτηση του τότε διευθύνοντος συμβούλου της Τράπεζας Πειραιώς Ανθιμου Θωμόπουλου, οι πιστωτές δυσανασχέτησαν θεωρώντας ότι επρόκειτο για παράβαση της συμφωνίας. Το θέμα απασχόλησε το Eurogroup και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ σε δηλώσεις του επεσήμανε ότι η κυβέρνηση δεν πρέπει να παρεμβαίνει στη διοίκηση των τραπεζών. Και κάθε φορά που η κυβέρνηση επιχειρούσε να παρακάμψει τη συμφωνία, οι πιστωτές αντιδρούσαν. Οπως έγινε με εξαιρετικά άκομψο τρόπο στις αρχές του μήνα, όταν ζήτησαν την παραίτηση της διοίκησης του ΤΧΣ διαφωνώντας με την αξιολόγηση των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών.

Ανάμεσα στην κυβέρνηση που δείχνει να μην αντιλαμβάνεται τι έχει συμφωνήσει και στην ΕΚΤ μεσολαβεί ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην άμβλυνση των διαφορών που προκύπτουν.

Παραμένει η δυσπιστία

Εκτός από το έντονο κλίμα δυσπιστίας που εξακολουθεί να κυριαρχεί για τη χώρα, τραπεζικοί κύκλοι συνδέουν τη στάση της ΕΚΤ και των Ευρωπαίων και με τις εξελίξεις στον τραπεζικό κλάδο της Ιταλίας. «Εν όψει της δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων των stress tests των ιταλικών τραπεζών στις 29 Ιουλίου και τη συζήτηση για ενδεχόμενο bail-in (διάσωση με «κούρεμα» ομολογιούχων και καταθετών), η ΕΚΤ θέλει να δείξει ότι εφαρμόζει όσα προβλέπει η τραπεζική ένωση» αναφέρουν. Στο πλαίσιο αυτό ο SSM φαίνεται να εξαντλεί την αυστηρότητά του σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι αναζητούν νομικά παραθυράκια για να παρακάμψουν ενδεχόμενο bail in στην Ιταλία.

Τραπεζικοί κύκλοι σημειώνουν ότι με τη στάση τους οι Ευρωπαίοι «προσπαθούν να ξηλώσουν το σύστημα και να το αντικαταστήσουν με κάτι άλλο». Στο πλαίσιο αυτό αναβρασμός επικρατεί στις διοικήσεις των τραπεζών. Με εξαίρεση ίσως τη Eurobank, η οποία έχει κάνει τις περισσότερες προσαρμογές σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, στις άλλες τρεις συστημικές τράπεζες αναμένονται αλλαγές. Σίγουρη θεωρείται η αντικατάσταση της Λούκας Κατσέλη από τη θέση της προέδρου της Εθνικής. Για την τραπεζική αγορά η επιλογή προέδρου στην Εθνική θα σηματοδοτήσει τη στάση των ξένων. «Η Εθνική πάντα θα είναι βαρόμετρο για την αγορά» αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι. Πληροφορίες θέλουν τον πρώην διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργο Προβόπουλο ως αντικαταστάτη της κυρίας Κατσέλη. Ωστόσο έχουν εγερθεί ερωτηματικά κατά πόσον είναι πολιτική ή όχι η θέση του διοικητή της ΤτΕ καθώς ο νόμος αποκλείει από τις διοικήσεις των τραπεζών πρόσωπα που στο παρελθόν κατείχαν πολιτικές θέσεις. Ο κ. Προβόπουλος έχει ακουστεί και για τη θέση του προέδρου της Πειραιώς, στην οποία φήμες θέλουν να πηγαίνει ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Παύλος Μυλωνάς. Βεβαίως δεν αποκλείεται να επιλεγούν, όπως στην περίπτωση της Κύπρου, ξένοι τραπεζίτες. Στην Alpha Bank θέμα τίθεται με τη μείωση του αριθμού των εκτελεστικών μελών του ΔΣ από τέσσερα σε τρία. Στο πλαίσιο αυτό δεν αποκλείεται η αποχώρηση του διευθύνοντος συμβούλου Δημητρίου Μαντζούνη.

Σε κάθε περίπτωση, η αποχώρηση του κ. Σάλλα σηματοδοτεί αλλαγή στο διοικητικό μοντέλο των τραπεζών. «Πάμε σε ένα μοντέλο που θα εκτελεί εντολές των έξω» αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι και επισημαίνουν ότι αυτό σημαίνει ενδεχομένως γρηγορότερες αποφάσεις στα θέματα των «κόκκινων» δανείων.